Sanoat texnologiyalari

I.3. TANLANGAN MAHSULOTLAR UCHUN MASHINA TURINI TANLASH VA ASOSLASH
Trikotaj mashinalari va barcha trikotaj ishlab chiqarish texnologik jarayonlarini kelajakda takomillashtirish imkoniyatlari juda kattadir. Bu yo’nalishda muvaffaqiyatli ish olib borish birinchi navbatda yangi trikotaj mashinalarini yaratish va ishlab chiqarish nazariyalarini mukammallashtirishdir. Mashinani turini tanlashda mashinaning ish unumdorligiga, to’qimaning to’qish imkoniyatiga ega ekanligiga katta e’tibor berish kerak.
Hozirgi kunda trikotaj to’quv mashinalarining ko’plab turlari mavjud bo’lib, bular Mayer, Yassi fang, Orizio, Pilotelli, Stoll, Universal, Fukuhara, SSang yong, Paypoq avtomatlari va boshqa turlari mavjud. Bu mashinalarning bir-biridan farqi ularning ishlash prinspi hamda eng asosiysi to’qiy oladigan to’qimaning murakkablik darajasi bilan farqlanadi. Bu mashinalar ichidan germaniyaning PILOTELLI rusumli aylana ignadonli trikotaj to’quv mashinasi tanlab olindi.
Yuqoridagi omillarni inobatga olib, kurs loyiha ishida PILOTELLI SL nomli mashina tanlandi. Bu mashinalar har tomonlama yuqori tehnologiyalar va nazorat qurilmalari bilan yetarlicha jihozlangan. Shuningdek, hozirda mavjud to`qimalarni muammosiz to`qish imkoniyatiga ham egadir. Tanlangan to`qima turlarini ham ushbu mashinalarda to`qib olish imkoniyati mavjud. Hozirgi kunda jahon bozorida yuqori ish unumdorligiga ega mashinalardan biri bu italiyaning Pilotelli trikotaj to`quv mashinasidir. Pilotelli mashinasiga 1983-yilda asos solingan bo’lib, Italiyada ishlab chiqariladi. Ushbu mashinalar ipning nomeri, navi va sifatiga bog`liq holda kuniga 200 kg gacha bo’lgan hom mato to`qish imkoniyatiga ega. Mashinalar tezligi esa bir minutda 40 marta yuqori darajada aylanishni tashkil etadi.
Pilotelli trikotaj mashinasi ish unumdorligi bilan ham ajralib turadi. Mashina 1 soatda to’qiydigan to’qima og’irligi to’qima turiga qarab oshib boradi. Ya’ni, press trikotaj to’qimasi uchun o’rtacha ish unumdorligi 20 kg/soat ni tashkil etadi. Eng yuqori ko’rsatkichi 25 kg/soat ni tashkil etadi.
Bunday ko’rsatkichlarni inobatga olgan holda, mashinaning texnik tasnifini quyidagi jadval orqali ifodalanadi.
1-jadval
Aylana ignadonli to’quv mashinalarining texnik tavsifi

Rusumi	Mayer
Klassi	28
Ignadon diametri, mm	762
Ignalar soni	2880
Platinalar soni	2880
Sistemalar soni	96
Ignadonning aylanish tezligi	1-40
Mashina o’lchamlari mm:
-balandligi	3313
-shpulyarnik diametri	3550
Mashina massasi, kg
Elekrodvigatel quvvati, kvt	5,5

Hozirgi kunda jahon bozorida bu mashinalardan ishlab chiqarish unumdorligi va samaradorligi bo`yicha yuqori turuvchi to`quv mashinalari yo`q. O`zbekistondagi korxonalar sharoitida bu mashinalarning tezligi esa bir minutda 32-35 marta aylanishni tashkil etadi. Mashinalar tezligi glad va laykra aralashgan glad to`qimalarini to`qish jarayonida 25 va 30 minut aylanani tashkil qilishi tadqiqot qilingan.
Mashinaning umumiy tuzilishi uchta asosiy ishchi qismdan irorat:

1. 
   Ip bilan taminlash qismi.
   
2. 
   To’qish qismi.
   
3. 
   Tortish va o’rash qismi.
   

Mashinaning ish jarayoni va halqa hosil qilish a’zolari ish faoliyati to’qish jarayonida avtomatik nazorat qilish va to’xtatish qurilmalari bilan jihozlangan. Bu qurilmalar yordamida berilayotgan ip tarangligi o’zgarganda, igna singanda, matoda nuqson sodir bo’lganda mashina avtomatik to’xtaydi.