ŞƏ r q -q o r b

Dominiko  oxşaması  Fransuazanın  qolbini  sıxdı.  O  düşünürdü  ki, 
kim bilir bolko bu ölünün do Almaniyada scvgilisi vardır vo indi o qız 
bu  oğlan  üçün  ağlayacaqdır.  Fransuaza  ölünün  boğazına  sancılmış 
bıçağını  tanıdı.  Dcmok onu  Fransuaza öldürmüşdü.
Zabit  qışqıraraq  Rokryoza  qarşı  amansız  todbirlor  görocoyi  haq- 
qında hodolor yağdırmaqda ikon, bir ncço soldat yüyürüb onun yanına 
goldi.  Yalnız  indi  Dominikin  qaçması  molum  oldu.  Bu  böyük  bir 
tolaşa sobob oldu.  Zabit hadiso ycrino golorok açıq qalmış poncoroyo 
baxdı  və hər bir şcyi anlayaraq  son doroca osobiloşmiş bir halda gcri 
qayıtdı.
Mcrlyc dayı, göriinür,  Dominikin qaçmasından bork dilxor idi.
-  Axmaq, -  deyo  o öz-özüno dcyindi. -  Bütün  işlori  korladı.
Bunu  eşidon  Fransuaza  çox  moyus  oldu.  Qızının  bu  işdo  oli
olduğundan  atanın  xəbəri  yoxdu.  O başını  yırğalayaraq  yavaşcadan 
qızına dedi:
-  Hə,  indi  yaman  concəlo  düşdük!
-  Bu  o  yaramazın  işidir!  Bu  onun  işidir!  -  dcyo  zabit  bağırırdı.
-  O  m eşoyə  qaçmışdır.  O  tapılıb  bizo  vcrilm əsə,  onun  ovozinə 
bütün  kond cozalanacaqdır.
Sonra  o doyirmançıya müraciot ctdi:
-  Hə,  siz yoqin  ki,  onun  harda olduğunu  bilmomiş dcyilsiniz?
Mcrlyc  dayı  adoti  üzrə  sossizcosino  güldü  və  geniş  meşoli
topəlori  göstororok  dedi:
-   M əgor bu  m cşələrdo adam  tapmaq  olar!
-  Orda  yoqin  elo  dorələr  var ki,  siz yaxşı  bolodsiniz.  Mon  sizo 
adam  qoşaram.  Siz onlara  bolodçilik edərsiniz.
-   Baş  üsto.  Amma  bütün  ə tra f mcşəlori  arayıb  axtarmaq  üçün 
bizo  azı  bir  həfto  vaxt  lazımdır.
Qocanın soyuqqanlılığı zabiti cin atına mindirirdi. O özü də bu cür 
bir axtarışın monasız əlduğunu anlayırdı.  Elo bu zaman onun gözlori 
skamyada oturmuş  Fransuazaya  sataşdı, qızın  rongi qaçmışdı; o tit- 
rəyirdi.  Fransuazanın  bu porişan  görkəmi  zabiti  heyrəto saldı.  O bir 
anlığa susdu, növbo ilə doyirmançım və Fransuazanı gözdən keçirdi.
-   Axı  bu  adam  gərok  ki,  sizin  qızınızm  aşnası  idi?  -   deyə  o 
nohayət,  qaba bir torzdə  qocadan  soruşdu.
Mcrlyc dayının  rəngi  qaçdı; o bu dəqiqə zabitin üzorinə atılaraq 
onu  boğub  öldürocokmiş kimi  göründü.  Lakin  o zorla özünü saxla- 
yaraq  dinmodi.  Fransuaza  ollorilo  üzünü örtdü:
154
-  Boli, elədir ki  var, -  dcyo prussiyalı  davam  cdirdi -  ya siz, ya 
da sizin  qızınız onun  qaçmasma  kömok  ctmişsiniz.  Siz bu  işin  işti- 
rakçısısınız. Bir daha soruşuram: onu tutub bizo verməyi boynunuza 
götürürsünüzmü?
Doyirmançı  cavab  vcrmədi.  O  üzünü  konara  çcvirib  sanki  ona 
müraciot  cdilmirmiş  kimi  laqcyd  bir  halda  gözlorini  uzaqlara 
zillodi.  Bu  zabiti  tamamilo özündon  çıxartdı.
Zabit:
-  Elo  isə onun ovozino siz güllolənocoksiniz, -  deyə bildirdi.
Zabil  yenidon  soldatlann  qocanı  güllolomək  üçün  düzülm ələ-
rino dair omr verdi. Merlyc dayı öz adi laqcyd halını pozmadı. O yal- 
nız x əfıf bir hərokotlo, çiynini atdı; bütün bu drama ona çox da ağıllı 
görünmodi. Aydındır ki, o bu cür asancasma adamı gülloləmok müm- 
kün olacağına  inanmırdı.  Sonra soldat vzvodu hoyətdə görünərkon, 
o  ciddi  olaraq  soruşdu:
-   Dcmok  doğrudan  mon  güllolonocoyəm?  Eybi  yoxdur,  ctiraz 
ctmirom.  Ogor  sizo  mütloq  bir  adamı  gülloləmok  lazımdırsa, 
mənim   başqalarmdan  noyim oskikdir?
Lakin  Fransuaza  doli  kimi  yerindən sıçrayaraq dili tutula-tutula 
qışqırırdı:
-   Rohm  cdin,  conab,  atama  toxunmayın!  Onun  ovozində  məni 
öldürün.  Dominikin qaçmasına kömok edon monom.  Bu işdo müqəs- 
sir monom.
-  Sus qızım!  -- dcyə Merlyc dayı sosləndi. -  Niyo yalan danışır- 
san?  Conab,  o  bütün  gcconi  öz  otağında  keçirmişdir,  qapını  daldan 
mon  özüm  bağlamışdım.  O yalan dcyir, inanın  monə.
-  Yox  yalan  demirəm, -  dcyə  qız həyəcanla etiraz  ctdi. -   Mon 
poncərodon  çıxmışdım,  Dominiki  qaçmağa  mon  razı  saldım.  Bu 
doğru  sözümdür,  həqiqəl bu  cürdür...
Qocanın  rəngi  tamamilo  qaçdı.  O,  qızının  gözlərindon  onun 
yalan  dcmodiyini  gördü  və bütün  bu  hadiso  onu  dohşoto  saldı.  Ah, 
bu  uşaqlar!  Qolbin  sosinə  tabc olaraq  onlar bütün  işləri  korlayırlar. 
Qoca artıq  hirslənmişdi.
-  O  dəli  olmuşdur,  ona  qulaq asmayın!  O  sizə cofəngiyat nağıl 
edir.  G əlin  bu m əsəloni  qurtaraq  getsin.
Fransuaza yenə do  no  isə dcmok,  ctiraz ctmək  istəyirdi.  O, dizi 
üstə  yıxılaraq,  əllərini  qaldırdı.  Zabit  bu  iztirab  dolu  mübarizəni 
sakit bir tövrlə seyr edirdi.

---

-   And  olsun,  -   dcyo,  nohayot,  o  soslondi,  -   mon  sizin  atanızı 
sizin  olinizdon  ona  göro  alıram  ki,  o  birisi  artıq  monim  olimdo 
deyildir...  Onu  axtarıb  tapmağa  çalışsanız,  o  vaxt  atamz  azad 
olacaqdır.
Fransuaza  bir  aıı  diqqotlo  zabito  baxaraq  qaldı  vo  qızın  gözlori 
bu toklifin  dohşotindon gcniş  açıldı.
-   Bu  dohşotdir,  -   dcyo  o  pıçıldadı.  -   Mon  Dominiki  bclo  bir 
saatda hardan tapım? O çıxıb gctdi  vo mon artıq hcç bir şcy bilmirom.
-  Uzun  sözün qısası, scçin!  Ya o,  ya da atanız.
-  Ah,  ilahi,  mogor  mon  scço  bilorommi?  Əgor mon  Dominikin 
harda olduğunu bilmiş olsaydım  bclo,  ycno  do  scço bilmozdim.  Siz 
monim  qolbimi  parçalayırsmız.  Ölüm  monim  üçün  daha  yaxşıdır. 
Boli  bu  monim üçün do asan olardı.  Yalvarıram sizo, öldürün moni, 
öldürün  moni...
Bu  dorin  bir  ağrı  vo  göz  yaşı  ilo  dolu  olan  sohnə,  nohayat, 
zabilin səbrini  tükotdi.  O  dcdi:
-   Yaxşı,  kifayotdir!  Mon  aliconablıq  göstororom,  mon  sizə  iki 
saat  möhlət  vcrirom...  Əgor  iki  saata  kimi  sizin  sevgiliniz  burada 
olmazsa, onun  ovozinə atanız  mohv  olacaqdır.
Zabit  Mcrlyc  dayını  Dominik  hobs  cdilon  otağa  aparmağı  omr 
elədi.  Qoca  tonboki  istoyorək,  çubuq  çokmoyo  başladı.  Onun  chti- 
rassız  üzündo  hcç  bir  duyğunun  oksi  görünmürdü.  Yalnız  ə  tək 
qalandan sonra və tənbəki çokm oyə başlarkon iki damla iri göz yaşı 
ağır-ağır onun  yanaqlarından  aşağı  yuvarlandı.
Onun  zavallı  və  əziz qızı,  indi  ncco  iztirab çokirdi!
Fransuaza hoyotin ortasında qaldı.  Prussiyalı soldatlargülüm so- 
yərok  onun  yanından  kcçirdilor.  Onlardan  bozilori  Fransuazaya  no 
isə  söz atır,  onunla  zarafat  cdirdilor,  qız  iso  onların  bu  sözlorindon 
hcç  bir  şcy  başa  düşmürdü.  O,  bir  doqiqo  əvvəl  atasının  dalmca 
örtülon  qapıya  baxırdı.  O  sanki  başının  parçalamb  tökülməməsi 
üçün  ağır bir hərokotlo  olini  alnına doğru  apardı.
Zabit dabanları  üsto dönorok,  tokrar  cldi:
-   Sizin  ixtiyarınızda  iki  saat  vardır.  Bu  vaxtdan  xeyirli  olaraq 
istifado  etmoyo çalışın.
Onun  ixtiyarında iki saat vardır?  Bu sözlər onun bcynindo uğul- 
dayırdı.  O,  huşsuz  bir  halda  hoyotdon  çıxıb,  hansı  somto  iso  üz 
qoyub  gctdi.  Hara  gctmoli?  No  ctm əli?  Fransuaza  müoyyon  bir 
qorara golmok Ciçün hcç çalışmırdı da, çünki bütün bu səylərinin obos
olduğunu  duyurdu.  L.akin  buna  baxmayaraq  onun  könlü  Dominiki 
görmək  istoyirdi.  Onlar  bir-birini  başa  düşordilor;  bolko  ikilikdo 
bu voziyyotdən bir çıxış yolu tapa bilordilor.  Bclo bir fıkirlo porişan 
halda o, Morcl çayının sahilinə cndi vo iri daşlar tökülon bir ycrdon. 
bəndin  alt  torofındon  çayın  o  biri  tayına  kcçdi.  Ayaqları  onu 
çomonliyin başındakı  tonha söyüdün yanına gotirdi.  Aşağı  oyilorok 
o,  ayaqları  altmda  bir  qan  gölmoçosi  gördü  vo  onun  rongi  qaçdı. 
Boli  o  hadiso  bu  ycrdo  baş  vcrmişdi.  Fransuaza  Dominikin  otlar 
üstündo  buraxdığı  izi  toqib  cdərok  irolilodi;  görünür ki,  o  yüyüro- 
yüyüro  qaçmışdı:  çomonliyi  çəpino  kosib  kcçon  gcniş  addımların 
izi  görünürdü.  Daha  irolido  Fransuaza  izi  itirdi.  Lakin  qonşu 
çəm onliyə kcçorkon o təzodon Dominikin  izini tapan kimi oldu.  Bu 
izlər  onu  mcşə  konarına  golirib  çıxardı,  burdan  o  yana  iso  bütün 
izlər  itirdi.
Buna  baxmayaraq  Fransuaza  mcşoyo  girdi.  O,  mcşodo  özünü 
bir  o  qodor  do  tonha  və  kimsəsiz  hiss  cımodi.  Bir  doqiqoliyə 
oturdu.  Sonra  vaxtın  kcçdiyini  xatırlayaraq,  ayağa  qalxdı.  O, 
doyirmandan  çıxandan  bori  nə  qədor  vaxt  kcçmişdi?  Bcş  doqiqo? 
Yarım  saat?  O  nə  qodor  vaxt  kcçdiyindon  xoborsizdi.  Bolko 
Dominik bir vaxtlar onların  borabor qoz ycdiklori  o balaca mcşodo 
gizlonmişdir?  Fransuaza  ora  yönoldi,  kiçik  mcşonin  dövrosino 
fırlandı.  Oradan  yalnız bir qara  toyuq havalandı,  quş  incə  vo qomli 
bir səs  çıxardı.  Bu dəfo qızm  fıkrino  goldi  ki,  bolko  Dominik  qaya 
arasında,  bəzon  onu  gözİədiyi  o  ycrdo  gizlonmişdir,  lakin  o  ycro 
golərkən,  oranı  da  bəm boş  gördü.  Artıq  no  üçün  axtarmalı? 
Fransuaza onu tapmayacaqdır, lakin gctdikcə onu tapmaq hissi dalıa 
da  şiddətlonir  v ə  qız  addımlarını  sürotlondirirdi.  Birdon  onuıı 
başına belə bir  fıkir goldi:  bəlko  Dominik ağaca dınnaşmışdır.  İndi 
o yuxarı  baxa-baxa gcdirdi  vo  Dominiko özünün yaxında olduğunu 
bildirmok üçün hər on beş-iyirm i  addımdan bir onu çağırırdı. Onun 
çağırışına  quqqu  quşu  cavab  verirdi.  Ağacların  budaqları 
səslənəndə  ona clə golirdi  ki, bu  Dominikdir,  ağacdan aşağı  düşür. 
H ətta ona clo  goldi  ki, o,  Dominiki  görür,  Fransuaza  dayandı, onun 
nofosi  tong  oldu  vo  o  yüyürmok,  qaçmaq  kimi  bir  arzu  duydu.  O, 
D ominikə nə deyocokdi?  M ogor o, doğrudandamı  Dominiki özü ilə 
bərabor aparmağa golmişdi  ki,  sonra onu gülloloyo  idilor?  Ah, yox. 
o bu barodo bir kolmo do olsun danışmayaeaqdı. O, Dominiki görüb
157

---