ŞƏ r q -q o r b

-  Kcşiş  bu  mosoloni  daha  yaxşı  ayırd  edordi.  Bu,  qcyri-norm al 
haldır,  natomiz  ruhları  cvdon qovmaq  lazımdır.
Biz  nüm ayənda  hcyati  sifoti  ilo  polkovnik  hokimin  yanına 
golonda  gördük  ki, dalandar qadın  da  oradadır.
Qarımış  qız polkovnikə  dcdi:
-  Siz gedoydiniz oraya!
Polkovniki  bu  toklif, deyoson,  hcç açmadı.
Gonc  bir qadın  dcdi:
-  Bolkə,  o da qorxur.
Horbi  adam cəsur görkom alaraq  cavab vcrdi:
-  Siz zarafat  cdirsiniz.  Bir adam  ki,  m üstəm loko oməliyyatında 
iştirak  ctsin,  bir adam  ki,  bu cür bir m ükafata  layiq  görülsün...
O  bizə  clo olvan  lcnt göstordi  ki, bir şcy  başa düşm ok mümkün 
dcyildi,  sonra  da  guya  cəbhodoki  qəhrom anlığı,  igidliyi  haqqında 
danışmağa  başladı.  N ohayət,  polkovnik  üçüncü  m ortəbəyə  qalxıb 
zəngi  basdı.
Dul  kişi  qapını  açdı,  lakin  əlini  dostokdən çokmodi.
O soruşdu:
-  No  istəyirsiniz?
Bağışlayın,  lakin  biz  başa  düşə  bilmirik.  Sizin  arvadınız m ogor 
ölmoyib?
-   Moninı arvadım? Siz onun dəfninə getmişdiniz.
-   Bəs hoyotdə  cşitdiyimiz sos kimindir?
-   Bilmirom,  siz no damşırsımz.  M əni  rahat buraxın,  moşğulam.
O, cold  qapını  örtü.
Evin  bütün  sakinləri  arasında  qofloton  clo  bir  vəhdət,  birlik 
yarandı  ki,  sanki  onlar qozaya  uğrayan  gominin  səm işinləri  idilər.
M ərtəbolordo gizli  m üşavirolər keçirilirdi.  Bu gizli m osləhətlər 
üç  gün  davam  ctdi,  hor gün  do  sohər vo  axşam  çağları  qışqır-bağır 
orşo qalxırdı.  Qorxu və qozəb gctdikcə artırdı.  Bir gün potkovnikin 
cvindo kcçirilon gcniş m üşavirodo  foal  işə girişm ək haqqında qorar 
qəbul olundu.  M üşavirodə iştirak cdonlərin çoxu poliso xobordarlıq 
ctmoyin əlcyhino idi, ona görə ki, çoxlannın dul kişiyo yazığı golirdi. 
N əhayət, polis  macoraları  həvəskarı olan adamın  iroli sürdüyü plan 
qobul  olundu,  bu  plana görə  şayio  yayılmalı  idi  ki,  mühasibin  van- 
nasından  axan  su  altda  yaşayan  qızın  m ənzilini  basıb.
Maraq  moni  do  qosdçiloro  qoşulm ağa  vadar  ctdi.  Qonşudakı 
çilingori  tclcfonla  təcili  çağırdılar.  Qız qışqırdı:
392
-  Tcz olun, tcz olun!  Moııim tozoco rənglonmiş tavanım korlandı.
Dul  kişinin  bir  ncço  qıfılla  bağlanan  monzilinin  qapısını
sındırmaq  çotin  idi.  Əlindo  ingilis  açan  olan  dalandar  qadın 
yüyüro-yüyürə  vanna otağına goldi.
M ənzildo  bir  adam  gözo  doymirdi.  Biz  qonaq  otağma  daxil 
olduq.  Otaqda bir az mcbcl, iki-üç ohomiyyotsiz şcy var idi, hamısı 
da qaydada.
Yazı masasının üstündo, ölon qadının golintik paltarında, çokil- 
miş böyük şəkli vardı. Qadın qoşəng idi, mavi gözlori, qara gur saçı 
vardı.  Çöhrosindo  m əlahətli  vo mclıriban  bir  ifado  parlayırdı.  Çor- 
çivoniıı  yanındakı  qızılgül  dostosi  solmuşdu.  Yataq  otağında  bir 
dolab gördük, ona ol vurmağa cəsarot ctmir, ancaq konardan baxırdıq.
Polkovnik dolabı açdı.  Paltarlar kamal-qayda  ilo asılmışdı, aşa- 
ğıda  qadın  başmaqları  var  idi.  Polkovnik  dolabı  cəld  örtdü.  Sirr 
açılmamış  qalırdı.  M asanın  üstündo  bir radioqobulcdici  var idi.
Polkovnik soruşdu:
-   Bu  nədir?
Potis macoraları  həvəskarı  olan  gənc dcdi:
-   M aqnitofondur.  Monim  də  maqnitofonum  cto  bundandır. 
Burada ptyonka  var.
Oğtan  yanaşıb  dostoyi  çcvirdi.  Dorhal  dohşotli  lonotlor  otrafa 
yayıldı.  “Əclaf,  qan  içon  yırtıcı,  qatil...”  Bizi  hor  gün  müntozom 
olaraq  dong cdon bu  sosi, bu yeknosoq  lonottori, bu  lal-dinmozliyi, 
bu  nifrət  duyğusunu  tanıdıq.  O  iso  bu  qışqırıqları  maqnitofona 
yazıb,  dinlomok  istomişdi.
Ilam ım ız susmuşduq,  ycrimizdoco dənub qulaq asırdıq.  Miskin 
bir sirr -  biz bu sirri  faş  ctmişdik.
M ən  fikro  gctdim.  No  qoribo  ohvalatdır!  -   dcyo  düşündüm. 
Bizim  bədbəxt  qoıışumuza  misilsiz  bir  mohobbətlo  scvdiyi  bu 
qadından  qalan  ancaq  bu  yağdırılan  lonətlor  idi.  Dul  kişi  obodi 
otaraq  tal-dinm əz  otumıaqdansa  bu  lonotlori  cşitməyi  daha  üstün 
tutmuşdu.  Kjşi  hoto  gonc  ikən könül  vcrmiş olduğu bu  gözol  qadm 
ağlını  da,  gözolliyini  do  itirmişdi,  lakin  orinin  hor şcyo qalib golon 
mohəbbotindon mohrum olmamışdı. Dul kişinin gözol qadınının yat- 
nız  şokli  qalmışdı,  takin  onun  sosi  daha  canlı  idi.  Kişi  onu  dolico- 
sino  scvirdi,  hom  do  onun  öz  arvadına  qarşı  göstordiyi  bütiin  qay- 
ğıkcşliklorin  müqabilindo  ycgano  mükafatı,  bu  lonotlordon  ibarot 
idi.  Bolko  də  bu  binova  kişi  öz  hafizosindo  qadının  ona  dcdiyi  bu 
ycgano  sözlori,  mohz ontarı  qoruyub saxlamaq  istoyirdi.

---

Addım  səslori  moni  fıkirdən  ayırdı.  Qapı  açıldı,  bizim  icazəsiz 
girdiyimiz monzilin  sahibi  otağa  daxil  oldu.
Dalandar  qadın  mənzil  sahibinə  dedi  ki,  aşağı  m ortoboyo  su 
axdığı üçün buraya girmoli olduq.  Lakin qadın sözünü bitirə bilm ə- 
yib  susdu.  Həm  do  hamımızm  no  üçün  qonaq  otağına  doluşduğu- 
muzu  ona hcç cür izah  cdə  bilmozdik.
Sifoti  göyormiş  dul  kişi  üzümüzo  baxdı,  sonra  da  maqnitofona 
nozər salaraq,  başa  düşdü  ki,  biz  maqnitofonu  işlotmişik.  Kişi  cold 
aparata  yanaşdı,  maqnitofonu  işo  saldı,  plyoııka  horlondisə  do  sosi 
çıxmadı.
Kişi  qışqırdı:
-   Siz onu  ikinci  dofo öldiirdünüz!  -  dcdi.  Sonra gözünün  yaşını 
axıda-axıda stulda  oturub,  əlləri  ilə  başını  tutdu.
Biz bir kəlm o do söz dcm odən asta-asta qapıya sarı ycridik, p il- 
ləkənə  çıxanda polkovnik dodaqallı  dcdi:
-  M ən  heç  bir şcy  başa düşmodim.  Niyo  m aqnitofon  daha  işlo- 
mirdi?
Gonc  dcdi:
-  Siz  lcnti  ycnidon  sarıyanda  bilmodon  yazım  sildiniz.
Biz  xocalot  çokirdik.  Ona  görə  ki,  bodboxt  bir  insamn  şəxsi 
hoyatına müdaxilo ctmişdik.  Lakin  bir hoqiqət var idi ki, o da bizim 
həyatım ıza dəhşətli  torzdo  müdaxilo  cdirdi;  ona  görə  do  bu  voziy- 
yət  intohasız  olaraq davam   cdo bilmozdi.
Horo öz monzilino qayıtdı.  Saat ycddido hoyoti ağır sükut bürii- 
müşdü.  Üçüncü  mortobonin  poncorəlori  açılmadı.  Nahardan  sonra 
dul  kişi  iki  çamadanla  dalandar  qadının  otağm a  girdi,  qadın  sonra 
ohvalatı  bizə  söylədi.  Kişi  ona  goləsi  moktubları  ona  çatdırmaq 
üçün  ünvanını  dalandar  qadına  bildirmiş  və  dcmiş  ki,  sabah  maşın 
golib mcbcli  aparacaq.  Bundan  sonra biz onun  haqqında hcç bir şey 
cşitm ədik.
Bir  ncço  hofto  kcçəndən  sonra  bu  m ənzili  şişm an  bir  qadın 
tutdu.  O, zil sosli  müğonni  idi, gündo ycddi-sokkiz saat moşq cdirdi.
Mon sabah şohor kənanna gcdocoyom, orada bir cvo baxmalıyam. 
Dcyilənə görə, homin cv on yaxın qonşudan  iki  yüz m ctr aralıdır.
394
Q A B R İ E L   J İ I - D A S
HƏMİD 
Ü Ç Ü N   A T  
YOXDUR
(povesldan fraqm enthr)
Rcno  Homido  baxmaq  üçün  gcri  çcvrilondo  qəfloton  quzunu 
gördü...  A y Allah, quzuya bax!
Bəli,  quzu  burada  idi,  axının  bir qodər yuxarı  torofındo,  sobir- 
sizliklo, təşvişlo torpağı  dımaqlayıb qazırdı. Uzun sürən tohlüko vo 
qorxu  içərisində  tonha  kcçirdiyi  gccodon  sonra  adamları  görəndo 
quzu  yamanca  scvindi.  O,  suyun  qırağma  yüyürür,  moloyir,  sonra 
sürətlə  axan  gur  dalğalan  görüb  dalı-dalı  çokilirdi.  Birdon  o  tul- 
landı  vo  dərhal  yoxa  çıxdı.  Özünü  tczliklo  uşaqlara  yctimıok  üçün 
quzu  sclin  içino  tullanmışdı.
-  T ut onu!  -  deyə  Reno  çığırdı.
H əm id  düşünüb-daşınm ağa  macal  tapmadı.  Qayışı  olindon 
buraxdı, yaxınlıqdan üzüb kcçən quzunu tutmaq üçün qollarını açdı. 
Həm idi  do,  quzunu  da  scl  o  dəqiqo  alıb  gctdi...  Doğmdanmı  onlar 
holak oldular?
“Neco olursa olsun, tokco buna yol vcrmok olmaz", -  fikri, gör- 
düklorindon  dohşotə  düşmüş  Rcnonun  bcynindon  ötüb-kcçdi. 
“...Əgor m ən  onları  xilas etmosom, on qorxaq adamam...” .
O  özünü  suya  atıb  üzdü.  Mogor onun  təqsiri  üzündon  Homidin 
holak  olmasına dözmokmi  olar?  Bu  fikirdon  onun  qolbi  qısıldı.
İkinci keçidin yaxınlığında hündürsahilin bir hissosi uçub  Ucdin' 
mocrasına tökülmüşdü.  Burada dolicosino aşıb-daşan  çay  mancoyo 
rast golərək, öz sürotini azaldırdı.  Çay öz qonimotlorini do -  tikanlı 
kolların  budaqlannı,  qamışları,  qucaq-qucaq  samanı,  lil  bağlamış 
ycrlərdə  bitən  ot-ən cəri  do  buraya  qalayıb  ötürdü.  Çay  bir-birino 
bork-bork sığınmış quzu ilo Homidi do dcmok olar ki, huşlannı  itir- 
m iş  halda  buraya  atdı.  Balaca  çoban  son  qüvvosini  toplayıb,  xilas 
edilm iş  quzunun  başını  suyun  üzorinə  çıxarırdı  ki,  nəfosi  kosil-
1  U c d   -   A frik a d a  
suyu yalnız y ajışlar zamanı  golon çay

---