Şəkİ və onun TƏbabəT tarİxİ
Yüklə 0,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
hissələrindən hazırlanmış məlhəmlə civzə, irin və dəri yaraları müalicə olunur. Ağ, qara, xar tutun meyvələri qanartırıcı xassəyə malikdir. Giləmeyvələr Böyürtkən (mörəkkəb) – qanlı babasilə qarşı işlədilir. Yara üçün təzə yarpağı və xırda qol- budağından döyülüb alınmış şirəsi tut, gavalı ağaclarının qabığında olan yapışqan ilə bir qədər qatılıb təpitmə kimi istifadə edilir. Bu həm də göz şişi, gözətrafı yaralar üçün də məsləhətdir. Çiyələk – bədənə soyuqluq və rütubət verir. Meyvəsi dadlıdır, ürəyi, beyini qüvvətləndirir. Qanı təmizlədiyi üçün dərinin rəngini şəffaflaşdırır, yaxşılaşdırır, həzmə kömək edir. Böyrək daşı xəstəliklərinə qarşı istifadə edilir. Qarağat – bədənə soyuqluq və quruluq verir, mədə və ürək üçün xeyirlidir. Şirəsi susuzluğu yatırır, ürəyi qüvvətləndirir. Meyvəsi və onun şirəsi qan təzyiqini aşağı salır, şəkər xəstəliyi olanlar üçün çox faydalıdır. Moruq – bədənə quruluq verir. Meyvəsindən soyuqdəymə hallarında tərqovucu vasitə kimi istifadə olunur. İstər yarpağı, istərsə də çiçəyi mədə-bağırsaq pozulması hallarında istifadə olunur, şəkər xəstəliyi olanlar üçün xeyirlidir. Zirinc – öd üçün olduqca münasibdir, zəfəranla qarışdırıldıqda həzmə kömək edir. Zirinc şirəsi qan təzyiqini aşağı salır. Soyuqdəymədən və ciyər xəstəliyindən əziyyət çəkənlərə hər gün yeməkdən qabaq bir fincan qəbul etmək məsləhətdir. Sitrus meyvələri Limon – mədə-bağırsaq xorası olanlar turş limon əvəzinə şirindən istifadə edə bilərlər. Dişlərin sağlamlığı üçün həftədə iki dəfə ağızı limon suyu ilə qarqara etmək məsləhətdir. Öskürəyə zərərdir. Portağal – portağal yemək sümükləri möhkəmləndirir, dəriyə təravət verir. Qanı saflaşdırır. Badam (acı) – təngnəfəslik, sinə şişi və ağciyər üçün faydalıdır. Dalaq xəstəliyi və sarılıqda bal ilə qarışdırıb işlətmək məsləhətdir. Yağı bədənə istilik verir. Dəriyə sürtdükdə üzdəki ləkələri aparır, qırış və çatlar üçün yaxşıdır. Ağrı zamanı qulağa damcılatmaq faydalıdır. Badam (şirin) – bədənə istilik verir və daxili orqanları yumşaldır. Baş-beyin üçün faydalıdır. Şirəsini şəkər ilə qatıb yemək öskürək zamanı, sinə və nəfəs yolu üçün, mədə pozğunluğu hallarının qarşısını almaq üçün yaxşıdır. Fındıq – bədənə istilik və quruluq verir, beyin fəaliyyəti üçün münasibdir. Onun yarpağını ayı piyi ilə qatıb başa vurmaq tük tökülməsinin qarşısını alır. Qoz – qoz ləpəsi şəkər xəstəliyi üçün ən münasib müalicə üsulu hesab edilir. O, mədəni və orqanizmi qüvvətləndirir, insanın cavanlıq qüdrətini saxlayır. Tərəfləri bioloji cəhətdən aktivləşdirir. Püstə – bədənə istilik və quruluq verir, öd yollarının pozulması zamanı faydalıdır, təmiz qan yaradır, bədəni gümrahlaşdırır, kökəldir. Qaraciyər ağrısı, xronik öskürək, ürək döyüntüsü, böyrək zəifliyi, sarılıq və dalaq xəstəlikləri zamanı müalicə üçün faydalı sayılır, ürəyi və hafizəni möhkəmləndirir. Şabalıd – bədənə istilik verir, bədəni kökəldir və möhkəmləndirir. Şabalıddan çox istifadə etmək sidik kisəsinə və boğaz ağrısına qarşı ziyandır. Dənli bitkilər Arpa – bədənə soyuqluq və quruluq verir. Adamı kökəldir, sidik kisəsinə ziyandır. Ağ rəngli təzə arpa yaxşı hesab olunur. Onun xəmirini qıcqırdıb, ayranda həll edib, bir gecədən sonra 300-400 qram içmək bədənə xeyirdir. Buğda – bədənə istilik verir. Çibanın yetişib tezləşdirilməsi üçün üzərinə əzilmiş buğda təpitməsi qoyurlar. Buğda ununu keşniş suyu ilə şişlər üzərinə yaxmaq faydalıdır. Yanmış buğdanı mum və gül yağı ilə qatıb üzə sürtdükdə üzə təravət, şəffaflıq gətirir. Çəltik-düyü – quruluq, soyuqluq və istilik baxımından orta vəziyyətdədir. Qanlı ishal, böyrək və sidik kisəsi xəstəlikləri zamanı düyü xörəkləri yemək məsləhətdir. Düyü xörəyi bədəni yaxşılaşdırır, yaxşı yuxu gətirir. Günəbaxan – faydalı qida maddəsidir, beyin və qaraciyər üçün xeyirlidir. Günəbaxan çiçəyi qızdırmanı aşağı salır. Kökündən hazırlanmış şərbət ürəyi möhkəmləndirir. Yarpağının təpitməsi oynaq ağrılarını kəsir. Qarğıdalı – bədənə quruluq verir, qəbzlik gətirir, bəlğəm zamanı işlədilir. Onun bişmişini sirkə ilə təpitmə düzəldib, qotur və qaşınma, dəri çatladığı hallarda işlədirlər. Qida maddəsi kimi ishal, vərəm xəstəliyi olanlar üçün münasib hesab edilir. Paxlalı bitkilər Acı paxla – bədənə istilik verir, çox istifadə etmək üzün rəngini saraldır, həzmə ziyandır. Təpitməsi dəri ləkələrini aparır. Lobya – göy lobya faydalı qida mənbəyidir. Qadınlar üçün olduqca münasibdir, ana südünü artırır. Göy lobya yemək orqanizmin bir çox xəstəliklərə qarşı müqavimətini artırır, qanazlığı və zəiflik zamanı lobya xörəkləri yemək faydalıdır. Hafizəni möhkəmləndirir. Mərcimək – bədənə quruluq verir, qaynanmış suyu isə mədəyumşaldıcı xassəyə malikdir. Öskürək, sinə ağrısı zamanı ondan istifadə etmək faydalıdır. Mərciməyi çiy yumurtaya qatıb təpitmə kimi qoymaq dəri üzərindəki çatlara xeyirli hesab olunur. Noxud – bədənə istilik və quruluq verir, sinəni, sinir sistemini möhkəmləndirir, təmiz qan yaradır. Mədə qurdunu təmizləmək üçün səhər-səhər acqarına həll bişmiş noxud yemək faydalıdır. Damaq şişi və diş ağrısı zamanı təzə, göy noxudu əzib şirəsi ilə qarqara etmək məsləhətdir. Paxla – paxla yedikdə mədə tez aşağı yatır, ona görə də ondan ishal və ürəkbulanma zamanı istifadə edirlər. Sinəni və ağciyəri təmizləyir, öskürəyi sakitləşdirir. Yanıq yaraları üzərinə yarpaqlarından təpitmə qoymaq yaxşı nəticə verir. Yuxarıda yazdığım məlumatlar şifahi olaraq nəsildən-nəslə keçən və ya orta əsrlərin təbiblərinin əsərlərində yazılmış məlumatlardır və bunların bəzilərini bugünkü tibb elmi təsdiqləmir. Yüklə 0,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|