Sevda ağAMİRZƏ qizi əHƏdova müASİr dünyada
Yüklə 259,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
Bəyannamə hər bir mədəniyyətin hörmət edilməli və qoruyub saxlanılmalı olan ləyaqət və dəyərə malik olması, öz mədəniyyətini inkişaf etdirməyin hər bir xalqın hüququ və borcu olması, bütün mədəniyyətlərin rəngarəngliyi, müxtəlifliyi və qarışıqlıq təsiri ilə bəşəriyyətin ümumi sərvəti olmasını təsbit edərək (I maddə) xalqları bəşəriy yətin texniki və mənəvi-intellektual tərəqqisi ara sında ahəngdar müvazinəti təmin etmək üçün mədəniyyətin bütün sahələrini paralel və müm kün qədər eyni vaxtda inkişafım davam etdirməyə çağırır. Beynəlxalq mədəni əməkdaşlığın təhsil, elm və mədəniyyətin bütün sahələrində əqli və yaradıcılıq fəaliyyətinin bütün növlərini əhatə etməsi zəruriliyini qeyd edən bəyannamə iki tərəfli, çoxtərəfli, regional və ya ümumdünya əsasda həyata keçirilməsindən asılı olmayaraq bu əməkdaşlığın məqsədləri kimi aşağıdakıları müəyyənləşdirmişdir: Biliklərin yayılması, iste dadların inkişafına və müxtəlif mədəniyyətlərin zənginləşməsinə; xalqlar arasında sülh münasi bətlərinin və dostluğun inkişafı və onlarm hər bi rinin həyat tərzini daha yaxşı başa düşülməsinə yardım göstərmək, BMT-nin bu bəyannamənin preambulasmda xatırlanan bəyannamələrində elan edilmiş prinsiplərinin tətbiqinə yardım gös tərmək; hər bir insamn biliklərə yol tapmasının, bütün xalqlarm incəsənət və ədəbiyyatdan zövq almaq, Yer kürəsinin bütün hissələrində elmin tərəqqisində iştirak etmək, onun nemətlərindən Sevda Ağa mirzə qızı Əhədova г?г faydalanmaq və mədəni həyatın zənginləşdiril- məsinə yardım göstərmək imkanlarını təmin etmək və dünyanın hər yerində insanın maddi və mənəvi həyat şəraitini yaxşılaşdırmaq [83]. Mədəni əməkdaşlıq xalqlar və ölkələr arasın da əmin-amanlıq və dostluq münasibətlərinin təşəkkül taparaq inkişaf etməsinə yardım gös tərməklə, onda iştirak edən bütün subyektlərin qarşılıqlı şəkildə faydalanmasma şərait yaradır, xalqlar arasmda möhkəm və daxili əlaqələr ya radılmasına yardım edir. Bu baxımdan mədəni əməkdaşlıq bütün xalqlarm və ölkələrin hüququ və borcudur və onlar malik olduqları bilik, və təcrübəni bir-biri ilə bölüşdürməlidirlər. Bir amilə də diqqət yetirmək lazımdır ki, bey nəlxalq mədəni əməkdaşlığa nail olmağa çalışarkən beynəlxalq münasibətlərin əsas prinsipləri, hü quqi normalar, o cümlədən BMT-nin müvafiq prinsipləri əsas götürülməli, dövlətlər ölkələrin suveren bərabərliyinə afd olan işlərə, onlarm daxili məsələlərinə qanşmaqdan çəkinməlidirlər. Beynəlxalq mədəni əməkdaşlıq prinsipləri insa mn hüquqlan və əsas azadlıqları nəzərə alınmaqla tətbiq edilməlidir [83,408-410]. Mədəni əməkdaşlığın genişlənməsi və möh kəmlənməsi milli mədəniyyətlərin bütün sahələ rində qazanılmış nailiyyətlərlə digər xalqlarm daha tam qarşılıqlı tanışlığını təmin etməklə, müxtəlif mədəniyyətlərin, onlarm hər birinin özünəməxsusluğuna, həmçinin, başqa xalqlarm Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlər /73 mədəniyyətlərinin bütün bəşəriyyətin maddi ir sini təşkil edən dəyərlərinə hörmət əsasında zən ginləşməsinə şərait yaradır. İnsanların, sosial, milli qrupların cəmiyyətin mədəni inkişafında iştirak hüququnun həyata keçirilməsi sahəsində də YUNESKO bir sıra nor mativ aktlar işləyib hazırlamışdır. 1976-cı il 26 noyabr tarixli "Xalq kütlələrinin mədəni həyatda iştirakı və ona töhfəsi haqqında Tövsiyələr"də qeyd olunur ki, "mümkün qədər daha çox in sanların və assosiasiyaların maksimum müxtəlif və sərbəst seçilmiş mədəni tədbirlərdə iştirakı əsas insani dəyərlərin və şəxsiyyətin ləyaqətinin tərəqqisi üçün zəruridir", "geniş xalq kütlələrinin mədəni dəyərlərə təmas tapmaq imkanı ilə təmin etməyin təkcə onların mədəni nemətlərdən bəh rələnmələrinə deyil, həmçinin bütün mədəni həyatda və mədəni inkişaf prosesində fəal iştirak etmələrinə imkan verən zəruri iqtisadi şəraitin yaradılması sayəsində mümkündür" [42, 342]. Tövsiyədə qeyd edildiyi kimi, mədəni həyatda iştirak etmə şəxsiyyətin, onun ləyaqət və dəyərinin təsdiqini, həmçinin BMT nizamnaməsində, insan hüquqları haqqında beynəlxalq paktlarda elan edil diyi şəkildə əsas azadlıqların və insan hüquqları nın həyata keçirilməsini nəzərdə tutur, vurğulanır ki, bütün formalarında və təzahürlərində təcavüz siyasəti, müstəmləkəçilik, yeni müstəmləkəçilik, fa şizm və irqçilik, həmçinin digər amillər şəxsiyyəün mədəni inkişafına əngəl törədir [42, 344]. Sevda Ağamirzə qızı Əhədova Beynəlxalqmədəni əməkdaşlığın və beynəlxalq mədəni hüququnun əsas müddəalan YUNESKO- un eqidası ilə 1982-ci ildə Meksika şəhərində ke çirilmiş "Mədəniyyət sahəsində siyasətə dair" beynəlxalq konfransın qəbul etdiyi Bəyannamədə də inkişaf etdirilmişdir. Bəyannamədə belə bir ümid ifadə olunurdu ki, "son nəticədə bəşəriyyət vahid mədəni və mənəvi məqsədlərə gələcəkdir". Bəyannamədə mədəniyyət sahəsində həyata keçi riləcək siyasətin əsas prinsipləri öz əksini tapmış dır ki, bunlar arasında mədəni müxtəlifliyin və mədəni özünəməxsusluğun qorunması prinsipi mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Qeyd olunurdu ki, mədəni özünəməxsusluq insanın hərtərəfli inki şaf imkanlarını genişləndirən, hər bir xalqı, hər bir qrupu səfərbər; edən və onları keçmişdən güc almağa, mədəniyyətlərin öz xarakterinə uyğun elementlərini mənimsəməyə və bununla özünü- yaratmaq prosesini davam etdirməyə sövq edən qiymətsiz sərvətdir. Bəyannamədə göstərildiyi kimi, hər bir mədə niyyət təkrarolunmaz və əvəzedilməz dəyərlər məcmusudur və hər bir xalq məhz öz ənənələri və ifadə formaları vasitəsilə bütün dünyaya özünü təsdiq etdirir. Bəyannamədə mədəni özünəməx susluğun və mədəni müxtəlifliyin bir biri ilə qırıl maz qarşılıqlı əlaqəsi vurğulanır və qeyd olunur ki, müxtəlif ənənələrin çiyin-çiyinə mövcud oldu ğu yerdə müxtəliflik- mədəni özünəməxsusluğun əsasım təşkil edir" [111]. Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlər C75 Yüklə 259,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|