Sh. Sh. Shodmonov

т
tSsV
*М^Б
25000
20000
15000
10000
5000
О
■ f 
20111,3
12064.7 
15703,1
92761
1 
1 
i
■ ' 
1 
i
j
i 
.j
'
L i—
L. 
....
2007-yil
2008-yil
2009-yil
2010-yil
Manba: 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi ma’lu- 
motlari.
2-rasm.
darajada o‘zgarmadi. Faqatgina jismoniy shaxslaming muddatli depozit- 
lari bo'yicha stavkalar birmuncha pasaydi. Faqat o‘tgan yilning o‘zida 
aholi omonatlari miqdori 1,7 barobar oshdi (3-rasm).
Rasmdan ko'rinadiki, 2003—2010-yillar mobaynida aholi daromadlari 
hajmi 16 barobardan ko‘proq oshgan. Hozirgi kunda banklarning umu­
miy aktivlari aholi va yuridik shaxslar hisob raqamlaridagi mablag'lar
Banklardagi aholi omonatlarining o ‘sishi dinamikasi,
1-yanvar holatiga,
mlrd. so‘m
2003 
2004 
2005 
2006 
2007 
2008 
2009 
2010
yiilar
Manba: 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi 
ma’ lumotlari.
3-rasm.
108

---

miqdoridan 2 barobardan ham ortiq bo‘lib, bu ularning to'liq himoyasini 
va to‘lovlarning o‘z vaqtida amalga oshirilishini kafolatlaydi.
Ozbekiston Respublikasi qonunlari va boshqa hujjatlarida nazarda 
tutilgan tartibda maxsus tijorat banklari tashkil etilishi mumkin. Tijorat 
banklari 0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankidan tegishli litsenziyani 
olganlaridan keyin xorijiy valutada operatsiyalar amalga oshiradi.
Milliy valutada omonatlarning ortishi inflatsiya sur’atlarining pasayi- 
shi, banklarda nisbatan qulay va foydali omonat turlarining paydo 
bo'lganligi bilan izohlanadi. Banklarning vositachilik rolini yanada 
oshirish maqsadida jismoniy va yuridik shaxslarning mablag'larini depo- 
zitlarga jalb qilish hamda ularni iqtisodiyotning real sektorini moliya- 
lashtirishga yo‘naltirilgan kredit siyosati olib borildi.
« 0 ‘tgan yili mamlakatimiz moliya-bank tizimi likvidligini yanada 
mustahkamlash, uning barqarorligini kuchaytirish bo'yicha katta ishlar 
amalga oshirildi. 2010-yilda tijorat banklarining jami kapitali 36 foizga 
ortdi va banklarimiz erishgan 23 foiz miqdoridagi kapitalning yetarlilik 
darajasi dunyoda qabul qilingan xalqaro standartlardan 3 barobardan 
ko‘pdir. Faqat o‘tgan yilning o‘zida depozitlar hajmi 1,5 barobardan 
ziyod oshdi».1
Davlat banki mamlakat pul-kredit tizimini markazlashgan tartibda 
boshqaradi va davlatning yagona kredit siyosatini amalga oshiradi.
Davlat banki Markaziy bank hisoblanadi. Buning mazmuni shundan 
iboratki, birinchidan, ko‘pchilik mamlakatlarda davlat banki yagona 
markaziy bankdan iborat bo‘lib, u o‘tkazadigan siyosat tartiblari yuqori 
davlat organlari tomonidan o‘rnatiladi.
Ikkinchidan, Markaziy bank tijorat banklari va jamg'arma muassa- 
salaridan mablag‘larni qabul qilib, ularga kredit beradi. Xususan, shu 
sababga ko‘ra markaziy bank «banklar banki» deyiladi.
Uchinchidan, Markaziy bank faqat foyda olishga intilib faoliyat 
qilmaydi, davlatning butun iqtisodiyot holatini yaxshilash siyosatini 
amalga oshiradi va ijtimoiy siyosatini amalga oshirishga ko'maklashadi.
Markaziy bank ko‘plab xilma-xil