Sharifxodjaev Sh. O., I f. d

È£ÒÈÑÎÄȨÒÄÀ ÈÍÍÎÂÀÖÈß ÆÓÐÍÀËÈ
ÆÓÐÍÀË ÈÍÍÎÂÀÖÈߠ ÝÊÎÍÎÌÈÊÅ
JOURNAL OF INNOVATION IN ECONOMICS

---

55
ȳòèñîäè¸òäà èííîâàöèÿ æóðíàëè/Æóðíàë èííîâàöèÿ â ýêîíîìèêå/Journal of innovation in economics
03/2019
Àííîòàöèÿ: 
â ñòàòüå èññëåäóåòñÿ è àíàëèçèðóåòñÿ ðîëü ôèíàíñîâûõ ðûíêîâ â ýêîíîìèêå,
ìèðîâûõ ôèíàíñîâûõ ðûíêàõ è èõ òåêóùåå ñîñòîÿíèå. Êðîìå òîãî, îáñóæäàþòñÿ ìíåíèÿ î âåäóùèõ
ìèðîâûõ ôèíàíñîâûõ öåíòðàõ, à òàêæå ïðîâîäèòñÿ èõ ñðàâíèòåëüíûé àíàëèç.
Êëþ÷åâûå ñëîâà: 
ôèíàíñîâûå ðûíêè, ôèíàíñîâûå öåíòðû, ýêîíîìèêà, èíâåñòèöèè, ðûíêè
êàïèòàëà (àêöèé), ÂÂÏ, öåííûå áóìàãè.
For citation: 
Sharifxodjaev Sh.O., Achilova Sh.Sh., Abdurahmonov A.A.. WORLD FINANCIAL
MARKETS: THE ANALYSIS OF CURRENT SITUATION AND FINANCIAL CENTERS. 2019,
3 vol., issue 1, pp. 54-60
J
ahon moliya bozori xalqaro kapital bozorining bir qismi bo'lib, turli mamlakatlardagi
kreditorlar va qarz oluvchilarning kapitalga bo'lgan jami talab va taklifini o'zida
mujassamlashtiradi.
Shu o'rinda moliya bozori va iqtisodiy o'sish o'rtasidagi o'zaro bog'liqlikni ta'kidlab
o'tish lozim. Chunki moliya bozorining mavjudligini asosiy tamoyili iqtisodiy o'sishni
jadallashtirish hisoblanadi.
Moliya bozori va iqtisodiy o'sishni quyidagi oddiy misol (investitsiylar) bilan
tushuntirishga urunib ko'ramiz.
Iqtisodiy o'sish va investitsiyalar (moliyaviy instrument ko'rinishini olgan
investitsiya)ning o'zaro bog'liqligi mexanizmi Nobel mukofoti laureati P.Samuelson
tomonidan "akselerator tamoyili" ko'rinishida quyidagicha ifodalangan[1]: real YaIM
o'sishi real investitsiyalar o'sishiga olib keladi, o'z navbatida real investitsiyalarning
ko'tarilishi unga javoban YaIM o'sishiga sabab bo'ladi. Bu tamoyilning muhim jihati shundan
iboratki, real investitsiyalar real kapital (bino va inshoatlar, mashina va anjomlar) va
ishlab chiqarish zahiralari bahosi ortishini bildiradi. Demak, ko'rinib turibdiki, moliyaviy
instrumentlar (qimmatli qog'ozlar) yordamida real kapitalga qilingan investitsiyalarning
ortishi uning bahosini oshiradi, bu esa mos ravishda moliyaviy instrument ko'rinishini
olgan investitsiyalarning o'sishiga olib keladi, ya'ni "moliyaviy instrument (qimmatli
qog'oz) va uning real bazisi (real kapital) o'rasidagi ekvivalentlilik" tamoyilini to'g'riligini
hamda iqtisodiy o'sish, investitsiyalar va moliya bozorining o'zaro bog'liqligi isbotlaydi.
Demak moliya bozori mamlakat YaIM shakllanishini, iqtisodiy o'sishning ta'minlanishini
harakatga keltiruvchi unsur bo'lib xizmat qiladi. Dunyo moliya bozorida mamlakatlar
ulushining kattaligi davlatning iqtisodiy qudratini, boshqa mamlakatlarga ta'sirini ko'rsatib
beradi. Bugungi kunda dunyo moliya bozorining umumiy qiymati 230 trillion AQSh
dollaridan yuqoriligi ko'plab yillik hisobotlar va maqolalarda qayd etib o'tilgan[2]. Quyida
dunyo mamlakatlarining jahon moliya bozoridagi ulushi keltirilgan (1-rasm).