Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti

3.11-jadval
Oqbosh karam nav namunalarining karambosh vazni va hosildorligi (2022–2023 yillar)

T/r	Nav namunalari		Karambosh vazni				Hosildorlik, t/ga
			o‘rtacha, kg		standartga nisbatan, %		2022		standartga nisbatan, %		2023		standartga nisbatan, %		o‘rtacha
1.	Navruz(n-t)		1,3		-		43,1		-		44,1		-		43,6
2.	Eliza		1,5		115,4		44,9		104,2		46,1		104,5		45,5
3.	Koronet		1,1		84,6		41,8		96,9		42,4		96,1		42,1
4.	Burbon F1(n-t)		1,4		-		46,0		-		45,2		-		45,6
5.	Gregorian F1		1,7		121,4		48,2		104,7		49,0		108,4		48,6
6.	Kandiza F1		2,1		150,0		51,9		112,8		50,9		112,6		51,4
EKMT05						3,9				3,6
S %						2,3				3,3

Karambosh vazni nazorat nav va duragayga taqqoslanganda Eliza navi 15,4 foizga ko‘p bo‘lgan bo‘lsa, Gregorian F₁ duragayi 21,4 foizga, Kandiza F₁ duragayi 50,0 foizga yuqori bo‘ldi. Shuningdek har gektardan olingan hosildorlik ham nazorat nav yoki nazorat

duragayga taqqoslandi bunda Eliza navida 104,2 foiz, Koronet navida 96,9 foiz, Gregorian F₁ duragayida 104,7 foiz, Kandiza F₁ duragayida 112,8 foiz nazoratga nisbatan hosildorlik shakllandi (3.11- jadvalga qarang).
2022 yil hosili bo‘yicha (EKMT₀₅) eng kam muhimlik tavofuti 3,9 t/ga, tajribaning aniqligi S –2,3 foizni tashkil qildi. Nazorat sifatida olingan Navruz navi bilan boshqa nav namunalarining hosildorligini taqqoslaganda, ularning aksariyatida bilan EKMT₀₅ ning farqi (3,9 t/ga) ishonarli darajada bo‘ldi.
Tajriba olib borilgan 2023 yilning hosildorlik ko‘rsatkichlari hamda karambosh vazni tahlil qilish natijalari ga ko‘ra o‘rtacha bir dona karamboshning vazni nav va duragaylararo 1,1 kilogrammdan 2,1 kilogrammgacha ortib bordi. Eng katta va og‘ir vaznli karamboshlar shakllanishi Eliza navida(1,5 kg), Kandiza F₁(2,1 kg) va Gregorian F₁(1,7 kg) duragaylarida qayd etildi. Karambosh vazni nazorat nav va duragayga taqqoslanganda Eliza navi 15,4 foizga ko‘p bo‘lgan bo‘lsa, Gregorian F₁ duragayi 21,4 foizga, Kandiza F₁ duragayi 50,0 foizga yuqori bo‘ldi. SHuningdek har gektardan olingan hosildorlik ham nazorat nav yoki nazorat duragayga taqqoslandi bunda Eliza navida har gektaridan 46,1 tonna yoki nazoratga nisbatan 104,5 foiz, Koronet navida har gektaridan 42,4 tonna yoki nazoratga nisbatan 96,1 foiz, Gregorian F₁ duragayida har gektaridan 49,0 tonna yoki nazoratga nisbatan 108,4 foiz, Kandiza F₁ duragayida har gektaridan 50,9 tonna yoki nazoratga nisbatan 112,6 foizni tashkil etdi.
IV-BOB. OQBOSH KARAMNING NAV VA DURAGAYINI ERTAGI MUDDATDA ETISHTIRISHNING IQTISODIY SAMARADORLIGI VA ISHLAB CHIQARISHGA JORIY ETISH
Oqbosh karamnining Navruz, Eliza, Koronet, Burbon F₁, Gregorian F₁, Kandiza F₁ kabi xar xil nav va duragaylarini ertangi muddatda asosiy ekin sifatida yetishtirishning iqtisodiy samaradorligini hisoblash umumqabul qilingan uslubga muvofiq olib borildi. Bundan tashqari, O‘zbekiston Qishloq va Suv xo‘jaligi vazirligi tasdiqlagan meyoriy xujjatlar (2022) va xo‘jaliklarning me’yoriy va haqiqiy ma’lumotlarini asos qilib oldik.
Oqbosh karamnining turli nav va duragaylarini asosiy ekin sifatida ertagi muddatda o‘stirishning iqtisodiy samaradorligini hisoblashda quyidagi ko‘rsatkichlardan foydalanildi:

• 
  hosildorlik (t\ga);
  
• 
  bir gektar maydonga qilingan jami xarajatlar so‘mmasi (ming so‘m);
  
• 
  bir sentner oqbosh karamning tannarxi (so‘m);
  
• 
  bir kg oqbosh karamning sotish bahosi (so‘m);
  
• 
  bir gektardan olingan sof daromad (ming so‘m);
  
• 
  rentabellik darajasi (%) va boshqalar.
  

Ochiq maydonda ertagi ekin sifatida oqbosh karam nav va duragaylarini yetishtirish uning iqtisodiy samaradorligining to‘g‘ri hisoblanishi eng avvalo bir gektarga qilingan jami xarajatlar so‘mmasini to‘g‘ri aniqlashga bog‘liq.
Samarqand viloyati Toyloq tumani sharoitida ochiq maydonlarda ertagi muddatad 2022-2023 yillar mobaynida oqbosh karam nav va duragaylarini yetishtirilgan har bir gektar maydonga qilingan harajatlar 24 751 100 so‘mdan 28 102 300 so‘mgachani tashkil etdi. Ushbu yillar mobaynida yetishtirilgan bir kg oqbosh karam nav va duragaylarining tovar hosilini sotish bahosi 1050 so‘mni tashkil etdi.