80
inson quvvatining nechog‘li oqilona
sarf etilganligi
mehnat unumdorligining
darajasini belgilaydi. uning unumdorligini
oshirish vazifalari tufayli
ilk mehnat taqsimoti – chorvachilik
kelib
chiqqan, hunarmandchilik dehqonchilikdan ajralib chiqqan. qadimdan
hozirgacha mehnat taqsimotining ko‘pdan ko‘p shakllari yuzaga
kelgan. Jumladan, aqliy va jismoniy mehnatga bo‘linishi va o‘tmishda
chorvadorlar
ovulidan
dehqonlar
qishlog‘i,
undan
shahar ajralib
chiqqan. bu esa o‘z navbatida ishlab
chiqarishning
texnologiyaviy
va
tashkiliy
jihatlarini kuchaytirmasligi mumkin emas edi.
ishlab
chiqarishda fan va amaliyot
talab lari asosida ta’sir etuvchi usul – bu
texnologiyadir. ushbu ta’sir muayyan
texnika (lotinchada
«texnika», «mahorat», «san’at»
ma’nolarini
anglatadi) yordamida amalga oshiriladi.
ishlab chiqarishning
tashkiliy
jihatlari – bu mehnat faoliyatini turli
ko‘rinishlarda yo‘lga qo‘yish, uning texnologiyaviy, tarmoq, hududiy
taqsimlanishi, mehnatning ixtisoslanishi, shirkatchilik va hokazolarni
ifodalaydi.
texnika taraqqiyoti fandagi chuqur
o‘z ga rishlarsiz yuz bermaydi.
hozir
esa bu o‘zgarishlar bir vaqtning o‘zida
yuz beribgina qolmay,
balki sifat xusu-
siyatlariga ham ega bo‘lgani uchun
fan-texnika inqilobi
(Fti)
deb atalmoqda. namoyon bo‘lishiga ko‘ra Fti o‘zining hozirgi
bosqichida
mikroelektronika, biotexnologiyaning rivojlanishi,
yalpi
kompyuterlashtirish
va hokazolardan iborat bo‘lmoqda.
ishlab chiqarishni
tashkiliy-iqtisodiy
va
ijtimoiy-iqtisodiy
munosabatlarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. bulardan birinchisi ishlab
chiqarishni tashkil etish jarayonida kelib chiqadigan munosabatlarni
ifodalasa, ikkinchisi mulk munosabatlarini aks ettiradi.
mulk tushunchasi inson o‘ziga tegishli bo‘lgan
narsalar, shu
jumladan, o‘zining hayotini, jismoniy va ma’naviy kuchlarini tasarruf
etish huquqiga ega bo‘lgandagina yuzaga keladi.
Dostları ilə paylaş: