Shaxs va jamiyat

iii bob. Sotsium dunyosi
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

76
ma’ruza va referatlar uchun mavzular
1. «sotsium» tushunchasi.
2. Jamiyat – sotsiumning tashkiliy ifodasi.
3. Jamoa va jamiyat.
4. Jamiyatning o‘z-o‘zidan harakatlanishi.
5. nazariy model – jamiyatni o‘rganishning usuli.
6. Faoliyatiylik tamoyili.
Tavsiya etilayotgan adabiyotlar:
1. «Falsafa». darslik. m.ahmedova tahriri ostida. t., 2005.
2. «Falsafa». O‘quv qo‘llanma. e. yusupov tahriri ostida. 
t.,1999.
3. «Îáùåñòâîçíàíèå» (×åëîâåê è îáùåñòâî). Ó÷åáíèê. Ïîä 
ðåäàêöèåé È.À.Áîãîëþáà è È.Å.Ëàçåáнèêîâîé. Ì., 2006.
ikkinchi bo‘lim. Jamiyat – sotsiumning tashkiliy shakli
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

77
iv B o B. JAmiYAT hAYoTininG 
ASoSiY SohAlARi
17-§. ma’naviyat sohasi*
Jamiyat a’zolari uning asosiy jihatlari ning 
tashuvchilari bo‘lgan kishilar ichki dunyo-
larida bir tomondan o‘zlariga tegishli, 
ikkinchi tomondan esa umumijtimoiylikni 
ifodalagan eng oddiy his-tuyg‘u, hayajon, hissiy bilish, tajriba, 
odatlardan tortib ruhiyatning oliy bosqichi darajalari va ko‘rinishlari 
qadriyatlarigacha joylaydilar. ma’naviyat deb ataladigan ichki tuzilma 
kishilar moddiy borlig‘iga muqobildir. ma’naviy hodisalar takror hosil 
etib turishlikni taqozo etadi. bular tegishli sohalar qadriyatlari bo‘lib, 
o‘z navbatida madaniyat umumiy tizimi tarkibiga kiradilar.
madaniyat kishilarning va ular mansub bo‘lgan jamiyatning 
keng ma’noda olingan bilish, axloq-odob, adabiyot va san’at, falsafa, 
huquq, din va hokazolarni o‘z ichiga oladi. bu hodisalar mavjudligi 
bilan bog‘liq holda tegishli tashkilotlar va muassasalar faoliyati 
ham ma’naviylik kasb etadi. barcha holatlarda bularning ma’naviy 
mohiyati borliq to‘g‘risidagi axborotlardan nechog‘lik xabardorligini 
taqozo etadi. aniqrog‘i, jamiyatda axborotlar muayyan tarzda 
yig‘iladigan, saqlanadigan va qayta ishlanadigan soha ma’naviyat 
sohasidir. inson shunday tuzilganki, u «sof holda» olingan axborotni 
shunchaki qayd etib qolmaydi, balki undan foydalanadi. bu 
axborotning moddiy tashuvchisi miyada joylashgan bo‘lib, inson 
uning borligini bilsa-da, lekin his eta olmaydi.
ziyolilar alohida ijtimoiy guruhni, so‘ng-
roq qatlamni tashkil etadi. ular kasbiy 
jihatdan asosan murakkab aqliy faoliyat 
bilan shug‘ullanadilar. ayni vaqtda, ular 
faoliyati ma’naviy-amaliy xarakter ham kasb etishi mumkin. masalan, 
ma’naviy qadriyatlarni taqsimlash, tarqatish va iste’mol masalalari 
muayyan mutaxassislarning nazorati bo‘lishligini taqozo etadi.