Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 1,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- R.İlyasov: – Әhməd müəllim Rəsulzadə, Әhməd Ağaoğlu, Әli bəy Hüseynzadə və digər məşhur mühacir azərbaycanlılarla görüşürdü
- R.İlyasov: – Atanızın təsisçisi və redaktoru olduğu məşhur «Azerbaycan Yurt Bilgisi» jurnalı ideyası necə ortaya çıxdı
- R.İlyasov: – Sizcə, bu jurnal bu ad altında yenidən nəşr oluna bilərmi
- R.İlyasov: – Gəncəyə getdinizmi
- R.İlyasov: – Ata ocağından Gəncədə qalan‐ lar varmı
- R.İlyasov: – Neçə uşaq olmusunuz evdə
- R.İlyasov: Atanız, Әhməd müəllim bir gün Azərbaycanın müstəqil olacağına inanırdı
- R.İlyasov: – Әlavə nə deyə bilərsiniz
- R.İlyasov: – Maraqlı müsahibə və səmi ‐ miyyətiniz üçün minnətdaram.
- R.İlyasov: – Azərbaycanda yaşadığı illərlə bağlı nə danışardı
- R.İlyasov: – Türk dili və ədəbiyyatı sahəsindəki tədqiqatları ilə bağlı nə deyə bilərsiniz
N.Ölçər: – Atam Azərbaycan folkloruna bağlı adam idi. Radioda davamlı olaraq Azər ‐ baycan musiqisini dinləyərdi. Məsələn, «Aman ovçu» mahnısını çox sevərdi. Dostları ilə qur ‐ duğu «Azeri kardeşler yardımlaşma derneği» var idi. Həftəaxırı söhbətləri olardı. Mühacir ailələr bir yerə yığışar, milli rəqslər oynanılardı. Balaca idim o vaxtlar mən, atam anamla məni oraya apardı. Məcidiyəköy deyilən səmtdə bir evdə yığışardılar. Evimizə tez‐tez Bakıdan olan Mir Yaqub bəy gələrdi. O, Fransada hüquq üzrə doktorluq müdafiə etmişdi. Başqa evimizə Kazan tatarlarından Ayaz İsaki bəy gəlirdi. Bizə daha çox mühacirlər gələrdi. Rus dilində danışırdılar. Elmi‐siyasi mövzularda söhbətlər edirdilər. Köhnə dostları, şərqşünaslar gələrdi, adətən.
N.Ölçər: – Müstəqillik günü bir yerdə olur‐ dular. Müstəqillik günü yığışar, yemək yeyər, söhbətlər edərdilər. Hər ilin 28 may ayında dərnəkdə müstəqillik günü yüksək səviyyədə qeyd olunurdu. R.İlyasov: – Atanızın təsisçisi və redaktoru olduğu məşhur «Azerbaycan Yurt Bilgisi» jurnalı ideyası necə ortaya çıxdı? N.Ölçər: – Bunu tam deyə bilmərəm. Mən yatılı məktəbə gedirdim. Həftə axırı atamı görərdim. Yay ayları da atam dialektologiya tədqiqatları üçün Anadoluya gedər, yay axırı gələrdi. Sonra da xaricdə təhsil aldım. Atamla yaşlılığında daha çox bir yerdə olduq. Bütün fəaliyyətlərini bilirəm və vətəni ilə bağlı tədqiqatları vasitəsilə həsrətini qoruyurdu. Türk Dil Qurumu yenidən bu jurnalı nəşr etdi. R.İlyasov: – Sizcə, bu jurnal bu ad altında yenidən nəşr oluna bilərmi? N.Ölçər: – Bunu deyə bilmərəm. Bu mənim ağlıma heç gəlmədi indiyə kimi. Atamın kitabları yenidən nəşr olunur. Әlbə ə ki, atam bu jurnalın redaktoru və naşiri idi.
N.Ölçər: – Bakıya getdim, ordan da Şəkiyə getdim. Prezident Abdullah Gül 2–3 il əvvəl rəsmi səfər zamanı məni də dəvət etdi. Gəncəyə gedəcəm. Әslində, tərəddüd edirəm. Zehnimdə atamın xəyalları var, mənə dedikləri var, küçələr var, daima çörək aldığı bir yer var. İn‐ diki Gəncənin həmin Gəncə də olmadığını bilirəm. Ona görə də hələ də tərəddüd edirəm.
N.Ölçər: – Qardaşlarının uşaqları və nəvələri var, qohumları var, ancaq mən tanımıram. Baxın, qohumluq‐əqrəbalıq ele bir şeydir ki, bir yerdə olduğunuz zaman, xatirələrinizi bölüş ‐ dü yünüz zaman məna kəsb edir. Onun xari ‐ cində illər sonra biri gəldiyində ki, mən sizin qohumunuzam, artıq o, bir baxıma insana yad kimi gəlir. Bu, psixoloji bir vəziyyətdir. Birlikdə böyüməyib, keçmişdə bir yerdə olmadıqca, xatirələri bölüşmədikcə qohumluq‐əqrəbalıq deyilən tellər də, qan bağı da bir məna ifadə etmir. Onun üçün Gəncəyə gedib‐getməməkdə tərəddüdlərim var. Atamın dediyi Gəncəyə dair zehnimdə canlandırdığım bir Gəncə var. Bilirəm o Gəncə artıq indi yoxdur. Bir əsr keçmişdir üstündən. Məsələn, Bakıya getdiyimdə xəyal ‐ larım və xatirələrim can lanmadı. Sanki xarici bir şəhərə getmişdim. Hər hansı bir Avropa şəhərinə. Ancaq bu da nor maldır. Ancaq insanın xəyalları, xatirələri başqa cürədir. Onun üçün bir daha xəyallarımın canlana bilməyəcə ‐ yini düşünərək Gəncəyə get mirəm. İnşallah bir gün gedərəm...
N. Ölçər: – Tək uşaq olmuşam. Çayınızı için... R.İlyasov: – Təşəkkür edirəm. Azərbay ‐ candakı çayın tamı var bu çayda. Türkiyədə çay daha tünd içilir (gülüşmələr). N.Ölçər: – Atam da açıq çay içərdi. Tünd çayı sevməzdi..
N.Ölçər: – İnanırdı, inanmaq istəyirdi. Әlbə ə ki, ümidi olduğu üçün bu qədər Azərbaycanla bağlı elmi tədqiqatlar aparır, yazılar yazırdı. Başqa cürə ola bilməzdi. Niyə bu qədər yazı yazsın, məqalələr çap etdirsin? 55 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 İnsanlar unutmasın deyə yazırdı. Deyirdi ki, kommunist sistemində milliyyətçiliyə yer yox‐ dur. Unutdurulur milli qəhrəmanlar, onun üçün yazıram deyirdi. Türkiyədə 60‐cı illərin sonu 70‐ci illərin başında sol, sosialist görüşlər ətrafında qızğın mübahisələr gedirdi. Hə a bir gün bu barədə müzakirə edərkən dedi ki, sizin başa düşmədiyiniz problem budur ki, Rusiya ‐ dakı kommunizm rus milliyyətçiliyidir. Kom‐ munizm Fransadan gəlsə, qəbul edərəm. Sizin Türkiyədə anlamadığınız budur...
N.Ölçər: – Vallah, atamın mənim üzərimdə əməyi çoxdur. Böyüməyimdə, elm adamı olmağımda çox köməyi olmuşdur. Yol göstəri ‐ ciliyi olmuşdur. Mən onu alimliyindən əvvəl bir ata kimi tanıdım. Yəni hər zaman mənə dəstək olacaq bir ata kimi. Uşaqlar necə atalarına baxdısa, mən də ona elə baxdım. Atam gülər ‐ üzlü idi, tutqun bir adam deyildi. Atam, sözün əsl mənasında, insandı... Tələbələri ilə maraq ‐ lanırdı. Birinin pulu olmadığında ona kömək edər, bir‐birini sevən tələbələri arasında prob‐ lem olduğunda onların mehriban olması üçün çalışardı. Bir çox tələbələrinin nişanlanmasında və evlənməsində kömək etmişdir. Onun ən yaxın tələbələrindən olan, hə a ona oğlum dediyi professor Osman Fikri Sərtqaya ilə görüşmənizi tövsiyə edirəm. O da sizə çox xatirələr deyər. R.İlyasov: – Maraqlı müsahibə və səmi ‐ miyyətiniz üçün minnətdaram. N.Ölçər: – Çox sağ olun, mən də təşəkkür edirəm.
O.F.Sərtqaya: – Mən 17 yaşımda bu univer‐ sitetin Türk dili və ədəbiyyatı fakültəsinə daxil olmuşam. O ildən indiyə qədər də burada işləyirəm. Nazan xanımın söylədiyi kimi, mənim professor Cəfəroğlu ilə çox yaxın münasibətlərim olub. Hə a mərhum Әhməd müəllim dəyərdi ki, oğlum olsaydı, Osman kimi olmasını istərdim... Cəfəroğlunun alim kimi yetişməmdə çox böyük əməyi olmuşdur. O, eyni zamanda digər tələbələrini də çox sevər, onlara əlindən gələn köməyi göstərərdi. R.İlyasov: – Azərbaycanda yaşadığı illərlə bağlı nə danışardı? O.F.Sərtqaya: – Çox danışmazdı və ailəsi orada qaldığı üçün belə kədərli mövzulara toxunmazdı çox vaxt. Çox şən və səmimi müəllim idi. Bəzən boş vaxtlarında «mənə Gəncəli deyərlər...» mahnısını zümzümə edərdi. Mənə də ilk tövsiyələrindən biri bu olmuşdu ki, elmlə məşğul olduğun zaman heç bir ölkəyə dair siyasi fikirlərini açıqlama. Bir gün gələr, o fikirlər sənin əleyhinə işlənə bilər. Mən bu haqlı tövsiyənin daha sonralar türkoloq kimi Sovet İ ifaqına elmi səyahətlərim zamanı faydasını gördüm. Sovet Elmlər Akademiya ‐ sında mənim üçün millətçi – «nasionalist» rəyi verilməsinə baxmayaraq, elm adamı olaraq sovet dövründə oralara gedib türkologiya sahəsində elmi tədqiqatlar aparmağıma icazə verildi. Çünki mən mərhum professorumuz Әhməd müəllimin tövsiyəsinə müvafiq olaraq Sovet İ ifaqı haqqında heç bir siyasi fikir bildirməmişdim.
O.F.Sərtqaya: – Әhməd bəy, həqiqətən, ciddi şəkildə türk mədəniyyətini, dilini və ədə ‐ biyyatını tədqiq edən bir alim idi. O bu elm sahəsində parçalayıcı fikirlər irəli sürmürdü. Ümumtürk mədəniyyətini bir bütov şəkildə qiymətləndirirdi. Məsələn, bizim buradakı bəzi türkoloqlar, xüsusilə sovet rejimindən qaçaraq buraya gəlmiş bəzi türkoloq alimlər belə istiqaməti qəbul etmir, tatar, başqırd və s. ədəbiyyat və dastanlarının ayrı qrupda təsnif edilməsini istəyirdilər. Halbuki Әhməd müəl ‐ lim bütün bunları daha yüksək prizmadan, yəni Ümumtürk mədəniyyəti rakursundan 56 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Yüklə 1,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|