Sitologiya va

Kerakli jihozlar.
Buyum va qoplovchi oyna, qizil piyoz, elo deya 
1 m NaCl eritmasi, mikroskop, pinset. 
Ishning borishi. 
1. elodeya epidermisidan o‘tkir pichoq bilan 
3x4 mm qalinlikda bo‘lakchalar tayyorlanadi. Pinset yordamida uni 
ajratib olib, predmet oynasidagi bir tomchi suvga botiriladi. Qoplovchi 
oyna bilan yopib, mikroskop ostida kuzatiladi. hujayra holatining ras-
mini chizing.
2. Buyum oynasining bir tomoniga osh tuzi eritmasidan bir tom-
chi tomiziladi. Ikkinchi tomondan esa filtr qog‘oz yordamida qoplovchi 
oyna tagidan suv tortib olinadi. 5
–
7 daqiqadan so‘ng hujayra pardasi 
torayib, burisha boshlaydi. Bunda plazmoliz ro‘y beradi.
3. Buyum oynasidagi osh tuzi eritmasi yana yuqorida ko‘rsatil-
gan yo‘l bilan toza suvga almashtiriladi. 5
–
7 daqiqadan keyin hujayra 
dastlabki holatiga qaytadi. Bu deplazmoliz hodisasi bilan bog‘liq.

---

IV bob 
HAYOTIY JARAYONLARNING KImYOVIY 
ASOSLARI
BO‘LIm
HAYOTIY JARAYONLARNING KImYOVIY ASOSLARI
hujayra tarkibiga kiruvchi organik 
birikmalar
hujayralarda moddalar va energiya 
almashinuvi
hayotiy jarayonlarning kimyoviy asoslari
III
Biologik evolyutsiyaning boshlanishi yerda hayotning hujay-
raviy shakllarini paydo bo‘lishi bilan bog‘liq. hujayralar organizm-
ning qaysi qismida uchrashidan qat’i nazar u barcha hujayralar 
uchun umumiy hisoblangan belgilar va xususiyatlarga ega bo‘ladi.
Mamlakatimiz olimlari, hujayraning kimyoviy tarkibini, ular-
da sodir bo‘ladigan kimyoviy jarayonlarni o‘rganishga katta hissa 
qo‘shmoqdalar. Akademiklar Yo.To‘raqulov, B.Toshmuhamedov va 
ularning shogirdlarini bu sohadagi ishlari dunyo miqyosida e’tirof 
etilgan. 
19­ §. Hujayraning kimyoviy tarkibi 
hujayra tarkibiga jonsiz tabiatda uchraydigan kimyoviy ele-
mentlardan 70 taga yaqini kiradi. ular ko‘pincha