Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası,
Minilliyin Layihəsi
2007 Gələcəyin Durumu
46
Milli qanunvericilik orqanları Finlandiya kimi daimi “Gələcək Komitələri” təsis edə bilər;
Gələcək üzrə Beynəlxalq Komitə qlobal gələcəyin araşdırılmasını siyasət yazarların
üzərində cəmləşdirə bilər; hökumətlər, qlobal uzunmüddətli təsəvvürlərə təkan verəcək
icraedici məlumat idarəetmə sistemləri və alətlər panelinə malik proqram təminatından
istifadə etməklə strategiyanı koordinasiya etmək üçün yüksək dərəcədə rəhbərlik edilən
gələcəyə-yönəlmiş idarələrarası komandalar təsis edə bilər.
Bir çox ölkələr tərəfindən
həyata keçirilən proqnozların araşdırılması davamlı olaraq yeniləndirilməli,
təkmilləşdirilməli və digər milli uzunmüddətli cəhdlərlə qarşılıqlı şəkildə həyata
keçirilməlidir.
Hökumət büdcələrindən edilən 5-10 illik ayırmalar elə düşünülməlidir ki, 5-10 illik
ssenarilər və strategiyaların icra olunması üçün yetərli olsun. Qərar qəbul edənlər və
strateji məşvərətçilər gələcəyin araşdırılmasının sistematik və müştərək şəkildə istifadə
edilməsinə dair təlim keçməlidirlər. Onların tədqiqatlarının uzunmüddətli nəticələrinə aid
elmi rəyləri bölüşmək və təsdiqləmək üçün sistem yaradılmalıdır. Bu Fəsildə göstərilən 15
Qlobal Çağırışdan hər biri və 8 Minilliyin İnkişafı Məqsədləri, xüsusi bir məqsədə nail
olmaq üçün resurslarını və bacarıqlarını ayırmaq
istəyində olan hökumətlərdən, QHT-
lərdən, universitetlərdən və beynəlxalq təşkilatlardan ibarət transinstitusional koalisiyalar
üçün əsas rolu oynaya bilər. Dünya o qədər mürəkkəbləşib ki, milli dövlət ierarxiyalarının
onu təkbaşına idarə etməsi qeyri-mümkündür; qlobal uzunmüddətli qərar qəbul etmə
proseslərini daha yaxşı idarə etmək üçün yeni idarəetmə tendensiyaları meydana gəlir.
Qlobal Gələcəyin Durumu İndeksi (2-ci Fəslə baxın) qlobal çağırışların inkişafı ilə əlaqəli
olan göstəricilərə əsaslandığı üçün, 10 illik müsbət proqnozlara əsasən güman etmək olar
ki, qərar qəbul etmə prosesi qlobal uzunmüddətli perspektivləri
günü-gündən daha çox
şəkildə nəzərə alır. Əgər milli GDİ-lər qərar qəbul edicilərin işini qiymətləndirmək üçün
tərtib və istifadə olunsaydı, qərar qəbul edicilər daha uzunmüddətli strategiyaları izləməyə
meylli olardılar. Dünya Bankı kredit qərarlarından bundan istifadə edə bilərdi.
Gələcək konsepsiyaları üzrə istiqamətlərin və üsulların sayını və keyfiyyətini artırmaq
cəhdləri, dəstəklənilməli, həmçinin gələcək metodologiyalarına malik standart təhsil
planlarının gələcəyə-yönəlmiş təlimatlara kömək edəcək öyrətmə texnikalarına
çevrilməlidir. Məlumat vasitələri və reklam şirkətləri ictimaiyyətə daha gələcək-yönümlü
olmağa kömək etmək üçün stereotiplər yarada bilərlər .Mükafatlar qlobal uzunmüddətli
qərar qəbul etmə prosesinin ən yaxşı nümunələrinin araşdırılması üçün
təqdim
olunmalıdır.
Biz həmçinin gələcəyin araşdırılması vasitəsilə məlumatlandırılmış müştərək siyasət
quruculuğu prosesi təsis etməli, proqnozlaşdırma və strategiyaların təhlilində daha asan
istifadə üçün məlumatlar bazası təşkil etməli və strateji əməliyyat formatında qeydlərin
aparılması üçün proqram təminatı işləyib hazırlamalıyıq.
5-ci Çağırışa o vaxt ciddiliklə cavab veriləcək ki, proqnozlaşdırma funksiyaları bir çox
təşkilatların və hökumətlərin
bir hissəsinə çevriləcək, ən az 50 ölkədə milli GDİ-lər
istifadə olunacaq, yüksək riskli layihələrin nəticələri onlar həyata keçirilməmişdən qabaq
nəzərə alınacaq, və Gələcək üçün nəzərdə tutulmuş daimi Komitə ən az 50 ölkənin milli
qanunvericiliyində mövcud olacaq.
R
EGIONAL
M
ÜLAHIZƏLƏR
:
A
FRIKA
:
Nigeriya 2008-cil ilədək bir çox dövlət xidmətlərinin onlayn şəkildə təmin olunması
planlarını elan edib. 10 il ərzində BMT-nin İnkişaf Proqramı/Afrikanın Gələcəyi
Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi
2007 Gələcəyin Durumu
47
uzunmüddətli perspektivləri orta və qısamüddətli planlaşdırmaya
birləşdirmək üçün
hökumətlərlə iş aparıb. 80-cı illərin əvvəllərində, bəzi Afrika ölkələri yenidənqurma
proqramları həyata keçirmək məcburiyyətində qalandan, siyasət quruculuğunun qlobal
uzunmüddətli perspektivlərə doğru istiqamətləndirilməsi davamlı şəkildə artıb.
A
SIYA VƏ
O
KEANIYA
:
Çin beynəlxalq arenada qlobal uzunmüddətli qərar qəbul edici kimi
üzə çıxır. Yaponiya korporasiyaları və Keydanren uzunmüddətli planlaşdırmaya görə
məşhurdurlar. Uzunmüddətli planlaşdırma və qərar qəbul etmə səbəbindən Cənubi
Koreya geniş diapazonlu
rabitə yetişim dərəcəsi, onlayn bankçılıq, qlobal hesablamalar
və klonlaşdırmanın tədqiqi baxımından dünya lideridir.
A
VROPA
: AB-nin 7-ci Quruluş Proqramı proqnozlaşdırmaya dəstəyi artırır, Gələcək
Texnoloji Araşdırmalar İnstitutu AB qərar qəbul etmə proses üçün gələcək araşdırmasını
həyata keçirir, və Avropa Sağlamlıq üzrə Erkən Xəbərdarlıq Sistemi təsis edir.
Proqnozlaşdırma 2007-12-ci il üçün Rusiya Federal Proqramına daxil edilib və Elm və
Texnologiya prioritetlərini təsis etmək üçün Delphilər və senarilərdən istifadə edəcək.
Qlobal uzunmüddətli təsəvvürlərə, yaşlanan əhali üçün sosial və səhiyyə xidmətləri üçün,
enerji sistemlərinin
strukturunu dəyişmək, etnik demoqrafik göstəriciləri dəyişmək və
Çinin meydana gəlməsi kimi geosiyasi dəyişikliklər üçün nəzərdə tutulan dövlət maliyyəsi
ilə təkan verilir.
L
ATIN
A
MERIKASI
:
Bu Fəsildə göstərilmiş 15 Qlobal Çağırışa cavab vermək üçün dünyada
ən yaxşı ideyalara malik orta məktəb şagirdləriniə Qlobal Minillik Mükafatı təsis olunub.
Siyasətin sol qanadına, daha sosialist siyasətə doğru dəyişmə regionda gələcək
haqqında təsəvvürlərə səbəb ola bilər.
Ş
IMALI
A
MERIKA
: Yeni interaktiv və analitik mexanizmlər proqnozlaşdırmanı inkişaf etdirə
bilər. Təbii ki əgər vətəndaşlar bunu gözləsə və tələb etsə. Yüksək təsirli halların toplu
şəklinə salınması lazımdır; bunun vasitəsilə tədbirlilik işinin fayda və ya (gələcəyin
araşdırılması üzrə mütəxəsislərin düşüncələri yetərli olmadıqdan) xərclərin artırılması ilə
nəticələnməsi bariz şəkildə özünü biruzə verir. (Nümunələr üçün CD versiyasının 11-ci
Fəslinə baxın).