Söz varliğI
Yüklə 415,53 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Turkish Studies
Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn’unda… 229
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/7 Fall 2009
Mecnûn aracılığıyla konuşan Fuzûlî'nin, daha sonra, başka beyitlerde bu gizliliğe muhalefetini görürüz.
92/570
Tedbîr diyâr-ı aşka girmez
96/604 Kâinat yaratılmış ve gizli sır, aşk sebebiyle ortaya çıkmıştır.
Fâş oldu bu mâ-cerâ cihâna
97/606 Mesnevinin her iki kahramanı da aşklarının ezelî olduğunu söylerler. Leylâ:
Sakla bu alakayı halelden Ey çarh bu akd olanda muhkem Belki yoğ idin arada sen hem Mecnûn’a koyupdur ad Leylî Eyler seni ad ile tesellî 235-236/1694-1700
Mecnûn:
Ol gün ki rahımda kilk-i kudret İcâdıma verdi zîb-i sûret Doldurdu hevâ ile dimağım Sevdâ ile bağladı ayağım Derd-i ezelî devâ bulur mu Mihr-i ebedî fenâ bulur mu
41/959-964
Aşk-ı ezelî çıkar mı cândan
283/2071 Bu ilâhî aşkta aslolan Leylâ’dır. Çünkü Tanrı, güzelliği ile Leylâ’da tecellî etmiş, Mecnûn’da göz ve gönül hâline gelip, kendi güzelliğini seyretmiştir. Victoria R. Holbrook bir değerlendirmesinde, bu durumu şu şekilde özetlemektedir: “Fuzûlî’nin Leylâ’sı Mecnûn’un Tanrı eğretilemesiydi; sonunda Mecnûn sevdiği göstergeyi onun gösterilenine ulaşmak için geride bırakmıştı: Kız Tanrı’nın insan kılığına girmiş hâliydi ve Mecnûn Leylâ’yı biçimsel bir kılıf diye
230 Pervin ÇAPAN
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/7 Fall 2009
reddetmişti. Fuzûlî’nin bitirişi tinsel bir zaferi ve dünyevî bir trajediyi betimler.” 18
Mecnûn’a hemin şerâb tutma Leylî’yi ki asldır unutma
169/1183 Mecnûn'un aşka istidadı doğuştandır. Okulda olgunlaşan bu aşkı Fuzûlî, uzun uzun anlatır.(s.84)
Ol iki harâb-ı bâde-i şevk Girdâb-ı belâya oldular gark Kalmadı aralarında fark Evzâ’-ı muhâlif oldu yeksân Gûyâ iki tende idi bir cân Her kim sorar olsa Kays’a bir râz Leylî'den ana yeterdi âvâz Kim Leylî’ye kılsa bir hitâbı Kays idi ana veren cevâbı 91-92/559-563 Mesnevîlerde eğitimin iki boyutu vardır. Tutulan hocalar, çocuğa devrin bütün aklî ve naklî ilimleri ile gelecekte sürdürecekleri beyliğin gereklerini öğretirler. Bunun yanı sıra aşkı da talim ettirirler. Kaderleri birleşen asıl kahramanlar, tesadüfen aynı okula giderler. Mesnevîlerin özüne yerleşen aşk da burada doğar. Leylâ ile Mecnûn okulda tanışırlar ve birbirlerini görür görmez severler. Fuzûlî Kays’ın aşka istidadının, âşık mizacı ve güzele olan tutkusunun daha bebeklikten itibaren kendini gösterdiğini söz konusu etmiştir.
Derdini yetirmeğe devâya Bir evde meğer ki perî-veş Ol tıflı görüp olur müşevveş Rahm etdi eline aldı bir dem Tıfl anı görünce oldu hürrem Hüsnüne bakıp karâr tutdu Feryâd u figânını unutdu Oldukça elnde oldu handân Düşdükçe elinden oldu giryân
18
İstanbul 1998,s.261 Yüklə 415,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
|