Söz varliğI
Yüklə 415,53 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Turkish Studies
Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnûn’unda… 231
Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/7 Fall 2009
Mâhiyyetin çü daya bildi Ol mâhı ana enis kıldı Oldu bu dahi anınla mu'tâd Ne daya, ne ana eyledi yâd Zâtında çü var idi mahabbet Mahbûbu görünce tutdu ülfet Aşk idi ki oldu hüsne mâ'il Hüsnü ne bilirdi tıfl-ı gâfil 84-85/497-505 Fuzûlî Kays’ın okula başlamasını, onun hayatının en mühim hadisesi olarak ele almıştır. Bu bünyâd-ı belâdır ve mukaddime-i elem ü ibtilâdır" başlığı altında, Kays’ın Mecnûn olma yolunda süratle ilerleyişi, bütün teferruatıyla anlatılmıştır. Kays Leylâ'yı ilk defa okulda görür. Etrafında birbirinden güzel kızlar vardır, ancak o Leylâ’yı seçer. Aralarındaki aşk çok çabuk duyulur. Mecnûn Leylâ’dan uzaklaştırılır. Mecnûn’un felâketi de bundan sonra başlayacaktır.
87/527
Mahbûbe-i âlem adı Leylî Kays anı görüp helâk oldu Bin şevk ile derd-nâk oldu
89/543-544 Sevgiliden uzak oluş Kays’ı cünûna sevkeder ve adı Mecnûn’a çıkar.
116/760 Leylâ vü Mecnûn’da, erkeğin aşkı idrak ediş ve yaşama şansı ile kızın aşk karşısındaki konumu, bir sosyal zemin meselesi olarak ele alınmıştır. Mecnûn’a annesi öğütler verirken bu durumu açıkça hissettirir.
136/927
Buna karşılık Leylâ’nın durumu oldukça zordur. Okulda Mecnûn ile aralarındaki aşk duyulunca, annesi onu azarlar ve nasihatlar eder. Leylâ, aşkı bilmezlikten gelir ve hatta inkâr eder.(s.101-103) Leylâ’nın annesinin bu konudaki tavrı, toplumun bakış açısını yansıtmaktadır. Bu bir namus meselesi olarak görülür. Leylâ durumu anlaşılmasın diye, bazı çarelere başvurur.(s.194-195)
232 Pervin ÇAPAN
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/7 Fall 2009
Oğlan aceb olmaz olsa âşık Âşıklığ işi kıza ne lâyık Ey nûr-ı gözüm yaman olur âr Nâmûsumuzu yitirme zinhâr
99/628-629 Fuzûlî eser boyunca Leylâ ile Mecnûn'u ortak ifadelerle tavsif ederek, onların aşklarının denkliğinden, ayrı tenlerde bir cân olduklarından ve hatta ayrı bedenlerde aynı ruhu taşıdıklarından bahseder. Bu ifadelerden hareketle, eserde söz konusu edilen vahdet fikrine ulaşmak zor değildir. Leylâ ile Mecnûn’un denkliği, ayna imajı etrafında örülmüştür.
Konusu aşk olan mesnevilerde, birbirini seven kahramanlar, daima eserin birinci dereceden kişileridir. Bunlar her bakımdan ideal bir kişiliğe sahiptirler. Bedenî ve ahlâkî güzellikleri de aynı ölçüde idealdir. Mesnevilerin erkek ve kadın kahramanını birbirinden ayırmak oldukça zordur. Hatta bazan kahramanların adları da, onların cinsiyetlerini belirlemeğe yetmez. 19
tavsif edilirken, bir oldukları vurgulanmıştır.
91/558
Bir birine oldular beraber
121/803 Bu ayrı bedenlerde, aynı can ve ruh oluş o kadar açıktır ki, Mecnûn babasıyla sohbet ederken, birden bire kolundan yeninin içine kan dolar. Babası telaşlanır. Mecnûn babasına telaşlanmamasını, o sırada Leylâ’dan kan alındığını söyler. Lerzân oluban ten-i hazîni Kan doldu kolundan âsetini Ol verdi atasına tahayyür Mecnûn dedi eyleme tefekkür Fasd eyledi ol büt-i perî-zâd Nîş urdu anın koluna fassâd
19 İsmail Ünver; “Mesnevi”, Türk Dili, Türk Şiiri Özel Sayısı II, (Divan Şiiri), C.LII, S.415-416-417, Temmuz-Ağustos-Eylül 1986, s.455. Yüklə 415,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
|