Sura seyidova
Yüklə 5,09 Kb. Pdf görüntüsü
|
75 oxu ətrafında fırlanmasına uyğundur, yəni sutkalıq – 24 saatlıq ritmdir. Hər bir canlı orqanizm sanki xarici aləmin modelini təşkil edir. Yəni canlı orqanizmlər təbiətlə sinxrondur, öz işini Günəşin çıxmasına və batmasına uyğun «qurur». Səhər yuxudan durmazdan əvvəl bədən temperaturu və qan təzyiqi bir qədər yüksəlməyə başlayır, orqanizmin aktiv fəaliyyəti üçün lazım olan hormonların ifrazı güclənir və s. Təbiət elə qurulmuşdur ki, hər bir bioloji növün aktivlik dövrü onun daha asan qida əldə etmək vaxtına düşür. İnsanın daxili bioloji saatı da dəqiqliklə işləyir. Lakin insan öz şüuru ilə hərəkət edir və öz həyat tərzini daxili bioloji saata yox, özünün «tərtib etdiyi» rejimə uyğun qurur. Əvəzində isə özünə müxtəlif xəstəlikləri qazanır. Cənub qütbündə Yerin öz oxu ətrafında fırlanmasını kompensasiya edən (yəni həmin sürətlə əks istiqamətdə fırlanan) lövhələr üzərində aparılan təcrübələr, habelə, kosmik stansiyada göbələklərin sutkalıq ritmlə yaşaması göstərmişdir ki, bu ritm 24 saatlıq olsada, Yerin öz oxu ətrafında fırlanması hesabına baş vermir. O, Yerin Günəş ətrafında fırlanması ilə, Günəşin, Ayın, planetlərin təsiri ilə də bağlı deyil, yəni orqanizmin öz daxilindədir. Lakin qeyd edilən amillər də insan orqanizminə təsir edir və müxtəlif ritmlər yaradır. Günəşin təsiri özünü 12 ildən bir baş verən aktivləşmə (günəş qasırğası) zamanı qabarıq şəkildə biruzə verir. Bu zaman xəstəlik hallarının sayı artır. Ayın Yerdəki proseslərə təsiri daha böyükdür. Məsələn, əgər bədirlənmiş ayın işığı pəncərədən bir yaşına çatmamış uşağa, heç olmasa, bircə dəfə düşərsə, böyüyəndə o, əsəbi olacaqdır. Bu, bir neçə dəfə təkrar olarsa, həmin adam lunatik də ola bilər. Arktikada buzların qırılması, okeanlarda ən böyük daşqınlar, insanlarda əsəbilik və s. əsasən, ayın bədirləndiyi vaxta düşür. Bəzi ölkələrdə bu dövrdə bir sira cərrahi əməliyyatların edilməsi belə qadağan edilmişdir. Ayın təsiri onun Yer ətrafında fırlanması ilə bağlıdır. Ay Yerin hansı tərəfində olursa, həmin tərəfdə qabarma, əks tərəfdə isə – 76 çəkilmə müşahidə edilir. Bu, Yerdəki bütün proseslərə, o cümlədən, insan orqanizmində gedən proseslərə təsir edir. Yəni insan orqanizmində də «qabarma» (genişlənmə) və «çəkilmə» (sıxılma) baş verir. Digər tərəfdən, ay təqviminə (biz bunu hicri təqvim kimi tanıyırıq) uyğun olan aylıq bioritm mövcuddur. Bu, ayın fəzaları ilə bağlıdır. Əyani şəkildə biz bunu ayın görünüşü ilə izləyə bilərik. Hər 28-29 gündən bir ay təzələnir, yəni yenidən görünməyə başlayır, sonra yenidən kiçilməyə başlayır: Günəş Ayın o biri üzünü 77 (Yerə baxmayan) işıqlandırırsa, o, demək olar ki, görünmür. Bu, ayın təzələnməsidir, yəni Hicri təqvimlə növbəti ayın başlanmasıdır. Ay Yer ətrafında fırlandıqca, onun daha çox hissəsi işıqlanır və öz orbitinin 1/4-də onun yarısı görünür. Bu müddət ayın I fəzasıdır. Həmin mövqedən orbitin yarısına qədər olan müddət II fəzadır. Orbitin yarısında olarkən, yəni II fəzasının sonunda ayın səthi (Yerə baxan) tam işıqlanır və ya bədirlənmiş olur. Getdikcə ayın daha az hissəsi işıqlanır və orbitin daha 1/4-ni fəth etdikdə onun o biri yarısı görünür. Bu, ayın III fəzasıdır. Orbitin daha 1/4-ni gedərkən ay daha da kiçilir və nəhayət, görünməz olur. Bu IV fəzadır. Sonra o, yeni dövrəyə başlayır. 78 Orqanizmdə gedən fizioloji proseslər ay təqviminə uyğun olaraq dəyişir. Hər ay fizioloji proseslər də «təzələnir» və müəyyən axınla başa çatır. Ümumiyyətlə, Yer üzündə nə varsa, hamısı aylıq ritmə tabe olur. Ona görə də hər hansı bir işi ayın əvvəlində başlamaq lazımdır. Bu zaman o, təbii axınla davam edəcək və sona çatacaq. Keçmişdə əkin-biçin işlərini ay təqviminə əsasən aparılardı. Peyğəmbərlərimiz Məhəmməd Əleyhissəlamın «Ayı görüncə oruc tutun! Təkrar görüncə orucu buraxın!» kəlamı da təsadüfi deyil. Ay ərzində energetika (yəni onun güclənməsi) başdan ayağa doğru axır, yəni fizioloji funksiyalar növbə ilə (və nizamla ) bədənin müxtəlif hissələrində güclü olur. Eyni sözləri (başdan ayağa doğru enerji «axını») Yerin Günəş ətrafında fırlanması ilə əlaqədar olaraq – illik təqvim haqqında da demək olar. Belə ki, ayrı-ayrı planetlər öz «hökmranlıqları» dövründə növbə ilə bədənin ayrı-ayrı hissələrini aktivləşdirir. Başqa sözlə, hər bürc dövründə energetika bədənin müəyyən hissəsində «yığılmış» olur. Lakin ayrı-ayrı planetlərin təsiri ayın təsirinə nisbətən zəifdir və illik bioritm dedikdə, adətən, bu təsirlə bağlı olan ritm yox, beş vacib orqanın il ərzində növbə ilə aktivləşməsi nəzərdə tutulur. Qədim Şərq fəlsəfəsinə görə Təbiət 5 ilkin elementdən təşkil edilmişdir ki, bunlar da insan bədənində beş əsas orqanla təmsil edilir: Ağac – qara ciyərlə, Od – ürəklə, Metal – ağ ciyərlərə, Su – böyrəklərə, Torpaq – dalaqla. Təbiətdə ilkin elementlərdən hər birinin hökmranlıq dövrü var. Yaz – Ağac dövrü, yay – Od dövrü, payız – Metal dövrü, qış – Su dövrü və fəsillərarası dövr – Torpaq dövrü hesab edilir. Yüklə 5,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|