T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

Ish liajmiga mutanosib hisoblash usuli. Bu usulni, odatda, qurilish 
ishlarini olib borilishiga faol ta‘sir o ‘tkazadigan asosiy vositalar bo‘yicha 
qo‘llash maqsadgamuvofiq bo‘ladi. Chunonchi, uni qurilish mashinalari 
va mexanizmlari, transport vositalari bo‘yicha qo‘ Hash mumkin. Ushbu 
usulda asosiy vositaning am ortizatsiyalanadigan qiym ati bo‘lib ham 
boshlang‘ich qiym at yoki cham alangan tugatish qiym ati chegirib 
toshlangandan keyin qolgan boshlang‘ich qiym at hisoblanadi. Yillik 
am ortizatsiya sum m asi am ortizatsiyalanadigan qiym atni 1 birlik 
bajariladigan ishga to‘g‘ri keladigan amortizatsiya m e‘yoriga ko‘paytirish 
y o ii bilan topiladi.
Misol. 
Kranning boshlang'ich qiymati 40000000 s o ‘m deylik.
Tugatish qiymati 1-holatda 5 foiz, ya ’ni 2000000 so ‘m belgilangan, 2-
holatda esa k o ‘zda tutilmagan. Kranning ish faoliyati uningfoydali
xizmat muddatida (aytaylikJOyil ichida) ishlagan vaqt miqdori bilan
o ‘Ichanadi. Ushbu vaqt miqdori 20000 soat, kranning haqiqatda
ishlagan vaqti bildirgi-naryad bo 'yicha birinchiyilda 3000soat, deylik
Y uqoridagi m a’lum otlar asosida kran b o ‘yicha am ortizatsiya 
quyidagicha hisob-kitob qilinadi.
Birinchi holatda. (1) 1 soatlik am ortizatsiya m e’yori 1900 so‘m 
(38000000/20000); (2) birinchi yilda hisoblanadigan am ortizatsiya 
summasi 5700000 so‘m (1900*3000).
Ikkinchi holatda. (1)1 soatlik am ortizatsiya m e’yori 2000 so‘m 
(40000000/20000); (2) birinchi yilda hisoblanadigan am ortizatsiya 
summasi 6000000 so ‘m (2000*3000).

---

Qurilishmashinalari vam exanizmlari bo‘yichahisob-kitob qilingan 
eskirish sum m asi qurilish tashkilotlarida ularning qaysi obyektlarda 
ishlaganligiga qarab o‘sha obyektlaming tannarxiga kiritiladi.
Eskirishni ish hajmigamutanosib ravishdahisoblash usulini transport 
vositalari bo‘yicha qoilashda ish birligi b o iib , ular tomonidan bajarilgan 
yuk aylanmasi (t/km), bosib o ‘tilgan y o i (km) yoki naryadda b o ig a n ish 
vaqti (soat) hisoblanadi.