Tabiiy fanlar 6 Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6-sinfi uchun darslik Yangi nashr

O‘simlik to‘qimalari
Qoplovchi to‘qima
O‘tkazuvchi to‘qima
Mexanik to‘qima
Jamg‘aruvchi to‘qima
Asosiy to‘qima
Hosil qiluvchi to‘qima
Odam va hayvon to‘qimalari
Epiteliy to‘qimasi
Muskul to‘qimasi
Biriktiruvchi to‘qima
Nerv to‘qimasi
O‘simlik, zamburug‘, hayvon hujayralarining o‘xshash va farqli jihatlarini muhokama 
qiling. Tirik organizmlarga xos xususiyatlarni ayting.
Karbonat 
angidrid
Suv va 
minerallar
Suv va minerallar transporti
Organik moddalar transporti
Ildizning qoplovchi to‘qima hu
-
jayralari tuproqdan suv va unda 
erigan minerallarni shimib oladi.
Poyaning o‘tkazuvchi nay hujay­
ralari suv va menerallarni barg va 
boshqa organlari yetkazadi.
Asosiy to‘qima hujayralarida suv 
va karbonat angidriddan organik 
modda – shakar hosil bo‘ladi.
Shakar elaksimon nay hujayralari 
orqali jamg‘aruvchi to‘qima hujay­
ralarida zaxira sifatida to‘planadi.
Kislorod
Quyosh nuri
Suv
bug‘lari
ILDIZ
BARG
POYA
48
49
4-bob. TIRIK ORGANIZMLARNING TUZILISHI
4-bob. TIRIK ORGANIZMLARNING TUZILISHI

---

22-MAVZU. 
TIRIK ORGANIZMLARNING 
OZIQLANISHI
Tirik organizmlar hayot uchun zarur moddalar va energiyani qanday oʻzlashtiradi?
Tirik organizmlar hayoti davomida oʻsadi, rivojla
-
nadi, harakatlanadi, koʻpayadi. Bu jarayonlar koʻp 
energiya talab qiladi. Tirik organizmlar energiyani 
har kuni iste’mol qiladigan oziq-ovqatdan oladi. De
-
mak, har bir tirik organizm kundalik xatti-harakatlar
-
ni bajarishi, oʻsishi va rivojlanishi uchun oziqlanishi 
kerak. 
Oziq tarkibidagi kimyoviy moddalar – oqsil, yog‘, uglevodlar hujayra, toʻqima va or
-
ganlarning qurilishi uchun zarur. Biz iste’mol qiladigan ovqat tarkibidagi oqsil, yog‘,
uglevodlar parchalanganda energiya ajraladi. Oziq moddalardan olinadigan energiya 
esa tanadagi hayotiy jarayonlarni amalga oshirish uchun sarflanadi. Bu energiya yordamida 
biz harakat qilamiz, tana haroratini bir me’yorda saqlab turamiz. 
Tirik organizmlar oziqlanish usuliga koʻra ikki guruhga boʻlinadi