2§. Jinssiz ko4payishning sitologik va biokimyoviy asoslari.
Tayanch tushunchalar:
mitotik sikl, mitoz, kariokinez, sitokinez
interfaza, profaza, metafaza, anafaza, telofaza, xromosoma, sentromera,
metasentrik, submetasentrik, akrosentrik, telosentrik, proksimal, distal.
juft xromatida, xromonema, xromomeralar, geteroxromatin, euxromatin,
DNK, RNK, nukleotid, dezoksiribonukleotid, adenin, guanin, sitozin,
timin, uratsil, komplementarlik, D N K replikatsiyasi, konservativ,
yarimkonservativ, dispersion, kariotip, diploid, gaploid, gomologik
xromosomalar, amitoz, endomitoz, politeniya.
l.Hujayraning mitoz boiinishi
Hujayra boiinishida bir hujayradan ikki hujayra hosil boiadi. Hujayra
bo‘Linishi oi^anizmlar ko‘payisliining maiicaziy qismini tashkil etadi. Hujayra
bir necha usullar orqali boiinadi. Ulaming eng ko‘p uchraydigani
mitoz
boiinishdir. Mitoz boiinish somatik hujayralarga xos boiib, ikki asosiy
bosqich:
yadroning boiinishi (kariokinez)
va
sitoplazmaning boiinishi
(sitokinez)dan
iborat. Mitoz uzluksiz jarayon b oiib, hosil boigan ikkala
qiz hujayra o ‘rtasida irsiy axborotning barobar taqsimlanishi amalga osliadi.
Bundan awal esa xromosomalaming ikkilanishi ro‘y beradi.
Mitotik sikl 5 bosqichdan tashkil topgan. Bular:
interfaza, profaza,
metafaza, anafaza va telofaza.
Ikki boiinish o 4rtasida hujayra yadrosi
interfaza
bosqichida boiadi. Interfaza tinch holatdagi yadro bosqichi deb
atalishiga qaramasdan, aslida yadroda bu davrda metabolik jaravonlar faol
amalga oshadi, hujayra boiinishga tayyorgarlik ko‘radi. Interfazada har
bir xromosoma boiinib 2 tadan xromatidani hosil etadi. Interfaza 3
Dostları ilə paylaş: |
