380
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
Son olarak, türkmenlerde toplumsal bir kategori olarak kadın olgusu
ve kültürel yapıyı oluĢturan aile, eğitim, siyaset gibi kurumlar derinliğine
yapılabilecek araĢtırmalarla ortaya konmalıdır.
KAYNAKÇA
Arslan, Mustafa, Türk popüler dindarlığı, Ġstanbul 2004, DEM Yay, s. 202-205.
Duman, Bilgay, Irak‟ta Kadınların Durumu ve Siyaset: Türkmen Kadınları
Örneği, Ortadoğu Analiz, Temmuz-Ağustos‟09, C.1, S.7-8.
Erbil, Nesrin, Ġki Ģehir, Özener matbaası, Ġstanbul 1998.
KardaĢlık, Ġlk edebiyat Dergisi, sayı 1-2, 25 yıl, 1985.
Nadje Sadig Al-Ali, Iraklı Kadınların Anlatılmayan Öyküsü(1948‟ten Bugüne),
ĠletiĢim yay., Ġstanbul, 2009.
Pamukçu, Ekrem, Irak Türkmen ġairlerinden Nesrin Erbil, Reyon Bakanlığı
yay., Ankara, 1990.
PaĢayev, Gazanfer, Irak Türkmen folkloru, Kerkük Vakfı, Ġstanbul, 1998, s.84
Sirkeci, Ġbrahim, Irak‟tan Türkmen Göçleri ve Göç Eğilimleri, Global Strateji
Enstitüsü, Ankara 2005, s.9.
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
/ 381
21. YY. BAġLANGICINDA TÜRK DIġ POLĠTĠKASI VE
IRAK TÜRKMENLERĠ
Hasan Tevfik GÜZEL*
ÖZET
Osmanlı Ġmparatorluğu'nun vârisi konumundaki Türkiye Cumhuriyeti
Devleti sahip olduğu jeopolitik konumu itibariyle dünya siyasetinin önemli aktörleri
arasında yer almaktadır. 21.yy. baĢlarında cereyan eden uluslararası geliĢmeler
Türkiye'nin sahip olduğu bu konumun yeniden değerlendirilmesini beraberinde
getirmiĢtir. Özellikle Orta Doğu coğrafyasında yaĢanan geliĢmeler Türk DıĢ
Politikası'nı çok yakından etkilemiĢ ve etkilemeye de devam etmektedir. Bu çalıĢma
içerisinde de Türk DıĢ Politikası'nın 21.yy. baĢlarından itibaren yaĢadığı değiĢim ve
bu değiĢim çerçevesinde Iraklı Türkmenlerin konumu incelenecektir.
Anahtar Sözcükler:
Türkiye, DıĢ Politika, Orta Doğu, Irak, Irak Türkmenleri
TURKISH FOREIGN POLICY AND IRAQI TURKMEN AT THE
BEGINNING OF THE 21
ST
CENTURY
ABSTRACT
The Republic of Turkey, as inheritor of Ottoman Empire, is one of the
prominent actors of world politics because of its geopolitical position. International
events which took place at the beginning of the 21
st
century have resulted in the
reassessment of this position of Turkey. Most particularly, events in the Middle East
have influenced and still influence Turkish Foreign Policy closely. This study aims to
explore the transformation in the Turkish Foreign Policy from the beginning of the
21
st
century and the Iraqi Turkmen‟s position within the frame of this
transformation.
Keywords:
Turkey, Foreign Policy, Middle East, Iraq, Iraqi Turkmen
*
Uzman, Bilecik ġeyh Edebali Üniversitesi, hasan.guzel@bilecik.edu.tr
382
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
GĠRĠġ
Osmanlı Ġmparatorluğu‟nun vârisi konumundaki Türkiye Cumhuriyeti
Devleti sahip olduğu jeopolitik konumu dolayısıyla dünya siyasî arenasında
önemli bir yer iĢgal etmektedir. 1923 yılında Cumhuriyetin ilanından sonra
kendi içinde ve bölgesinde huzurlu ve barıĢ içinde bir ortamın ihdası için
mücadele veren Türkiye, özellikle çatıĢmalardan ve savaĢ ihtimallerinden uzak
bir dıĢ politika takip etmiĢtir.
I. Dünya SavaĢı'nda yaĢanan acı tablonun hatıraları zihinlerde daha
canlılığını muhafaza ederken yeni bir çatıĢma ortamına girmekten çekinen
Türkiye, II. Dünya SavaĢı tüm hızıyla devam ederken kendisini bu ateĢ
halesinden korumayı baĢarmıĢ ve sıcak bir çatıĢmanın içine girmemiĢtir.
SavaĢın sonlarına doğru kazanan ülkeler safında yer alan Türkiye, kurulacak
yeni bir dünya düzeni içerisinde kendisine çatıĢmalardan uzak huzurlu bir
konum elde etmeye çalıĢmıĢtır.
II. Dünya SavaĢı sonrası iki kutuplu siyasî yapılanma ile ortaya çıkan
Soğuk SavaĢ olgusu karĢısında Türkiye, Doğu Bloğunun lideri konumundaki
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB)‟nin bazı talep ve ihtirasları
karĢısında güvenlik temelli bir dıĢ politik tutum ile Batı Bloku içinde yer
almıĢtır.
Bu durum Türkiye'nin tüm dünyayı etkileyen iki kutuplu dünya
düzeni içerisinde kendine özgü politikalar üretmekten ziyade dâhil olduğu
grubun politikalarına paralel bir tutum sergilemek zorunda kalmasını de
beraberinde getirmiĢtir.
Soğuk SavaĢ dönemi SSCB'nin dağılmasının ardından son bulmuĢ,
1990'lı yıllar Amerika BirleĢik Devletleri (ABD)'nin daha etkin bir konum
elde ettiği yıllar olmuĢtur. SSCB'nin dağılması ile ortaya çıkan bu süreç
Balkanlar, Kafkasya ve Orta Asya coğrafyalarında Türkiye ile tarih, kültür, din
veya dil gibi ortak değerleri paylaĢan yeni devletleri ortaya çıkarmıĢ ve
Türkiyenin tarihî ve kültürel açıdan yeni bir uluslararası çevre ile karĢılaĢ-
masına vesile olmuĢtur.
1
Böylelikle Türk dıĢ politikasının gündem maddeleri
çeĢitlenmeye ve bazı fırsatlar ortaya çıkmaya baĢlamıĢtır. Fakat hem bu yeni
uluslararası durum karĢısında hazırlıksız yakalanmıĢ olması hem de iç
politikadaki karmaĢık ve bazı sorunlu meselelerin mevcudiyetlerini devam
ettirmesi Türkiye'nin Soğuk SavaĢ sonrası ortaya çıkan bu elveriĢli ortamdan
faydalanmasının önündeki en büyük engellerden olmuĢtur.
1
Ġsmail Cem, „‟Turkish Foreign Policy: Opening New Horizons for Turkey at the
Beginning of the New Millenium‟‟,
Turkish Foreign Policy, Vol:1, No:1, 2002 Spring, s.4.