Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GELENEKSEL ALAÇIKLARI VE ONUN MĠMARĠ BAKIMINDAN DETAYLARI VE GELENEKSEL KURULUMU TÖRENLERĠ
- Anahtar kelimeler
- Keywords: Iran, Turkman Alcove, House, White house, Black house. GĠRĠġ
- Türkmen alaçığının (Öy) parçaları
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 319 SONUÇ Sonuç olarak bakıldığında Emirdağ (Türkmen) ağızlarından derlenen kelimelerin 58 tanesinin DS‟de bulunmadığı tespit edilmiĢtir. Bu kelimelerden bazıları ses yansımalı kelimelerdir. Hıltı çıkmak, hokurdaklı, hoĢurda, pırtma gibi. Bunlardan 32 tanesi ise DS‟de bulunup yakın ya da farklı anlamda bulunan kelimelerdir. Böylece derlenen kelimelerle bir nebze de olsa DS‟e katkıda bulunulmuĢtur.
KAYNAKÇA AÇIKGÖZ, Nuray, Emirdağ/Kaçarlı Türkmenleri Ağzı, (YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi Türk Dili Anabilim Dalı, Elazığ 1989 BOZ, Erdoğan, Afyonkarahisar Merkez Ağzı, GaziKitabevi, Ankara 2006 Derleme Sözlüğü XII Cilt (DS) 1963-1979, TOK Yay. Ankara DURMAZ, Adnan Emirdağ ve Yöresi Ağzı Fonetik Yapısı (YayımlanmamıĢ LisansTezi) A.Ü. DTCF Türk Dili, Ankara 1984 ERENOĞLU, Halil, Emirdağ Yazıları, SBL Yayıncılık EskiĢehir 2010. GÜRSES, ReĢide, “Türk Dil Kurumunda Yapılan Ağız ÇalıĢmalarına Genel Bir BakıĢ”, Türk Dili, 607, s.175-188 KAÇAR, Selahaddin, Emirdağ ve Çevresi Ağızlarının Fonetik Yapısı (YayımlanmamıĢ Lisans Tezi) Atatürk Üniversitesi, Türk Dili, Erzurum 1989 Karahan, Leyla, Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması, TDK Yay, Ankara 1996. ÖRNEKKOL, Fatih, Emirdağ Ağzı, (YayımlanmamıĢ Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi SBE Türk Dili Anabilim Dalı Afyon 2006. URFALI, Ahmet Emirdağ Tarih ve Külkür Atlası, Özkağıtçılık Matbaası, EskiĢehir 2013 URFALI, Ahmet Emirdağ Tarihi I, Kitap Dünyası Yayınları, Konya 2011. URFALI, Ahmet, Türkmen Destanı Emirdağı, Emirdağ Belediyesi, Emirdağ 2006.
320
GELENEKSEL ALAÇIKLARI VE ONUN MĠMARĠ BAKIMINDAN DETAYLARI VE GELENEKSEL KURULUMU TÖRENLERĠ Davood REZAEI *
Türkmen kavimleri göçebe ve çadırda yaĢayan bir kavimmiĢ zamanla ve Ġran‟ın geçen rejimi baskısıyla bazı yörelerde göçebelikten el çekmiĢ ve yerleĢmiĢler köyler ve kentler inĢa etmiĢler. Türkmenler göçebe yaĢamlarında kendilerine özgü ve has gelenek ve görenekleri ve yaĢam tarzları vardır. Türkmenler yerleĢme ve kentleĢmeden sonra bu gelenek ve görenekleri kendi köylerine ve kentlerine taĢımıĢlar. Türkmenlerin asıl olarak yaĢam mekânları alaçık adlanmaktadır ki hayvancılık ve göçebelik devrinden beri onların barınak ve yaĢam mekânlarıydı ki günümüze dek geleneksel olarak sürdürülmüĢtür. Bu bildiride alaçıkların yapımı mimarı detayları ve onların kurulmasıyla beraber olan geleneksel töreni, iç döĢemeleri, bezemeleri, ele alınacaktır. Anahtar kelimeler: Ġran, Türkmen Alaçığı, Ev, Beyaz ev, Siyah ev.
Turkman people are migrating and tented people. Gradually and with the force of Iranian last government in someregions, they desisted from nomad life and turning into sedentary life. Turkman people have had specialway of life and tradition which is transferred into their sedentary life. The most original house of Turkmans‟ was pergolas which were considered as a shelterand a resort in their lives tock and
* Assistant Professor University of Zanjan. d_rezaei@znu.ac.ir Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 321 migration period. The way of building pergolas, the ceremonies accompanying it and its interior decorations show their special trend of life. This query tries to introduceTurkmans‟ pergolas naming „evi‟ and will give some information about the establishment and removing of them. Keywords: Iran, Turkman Alcove, House, White house, Black house.
Ġnsanın yaratılıĢından beri konut en önemli ihtiyaçlarından biri olmuĢtur. Ġlkin insanlar içgüdüsüne dayanarak kendini yırtıcı hayvanlardan ve iklimsel faktörlerden korumaktan dolayı mağaraları ilkin konut olarak seçmiĢtir. Nüfustaki artıĢ, konut ve barınak yerlerinin problemini çözmek için insanı düĢünmeye zorlayarak insan ı taĢ ve ağaç ile bu ihtiyacın gidermesini baĢardı. Nüfusun yaygınlaĢması ve çeĢitli coğrafik yerlere dağılımı insanın zihnini iklimsel Ģartlara karĢı olan uygun konut yaratsın. Ġnsanların nüfusunun çoğalmasıyla çeĢitli kavimler ve kabileler uluĢturulmuĢtur. Türkmenler kavimi ise bu kavimlerden biridir. Genel olarak Türkmenler meslek olarak hayvancılık iĢini seçmiĢler. Türkmenler kendi havyalarına otlama ve yemlerinin sağlamak için daima göçmek ve yer değiĢtirmek zorundaymıĢlar, bu nedenle sabit bir yerde yerleĢmek ve köyleĢmek onlara meslekleri bakımından bir sıra problemler ortaya çıkarırmıĢ. Bu sorun kavımın fikirli ve düĢünceli insanlarını düĢünmeye ve bir yol ve çare üretmeye zorladı. Onlar mevcut imkânların değerlendirmesiyle bir taĢına bilir ve en kısa zamanda kurulabilir ve göç zamanında ise kolaylıkla at ve ya deve ile taĢıması sağlanan ev tasarlamıĢlar ki bu özelliklere sahiptir, ayrıca devamlı Rüzgâr, yağmur ve depreme karĢı dayanıklıdır. Yaz, kıĢ, bahar ve sonbahar da kullanımlıdır. Bir baĢka ve önemli konu ki bu konutun tasarımında mevsimleri, ayları, günleri ve güneĢin doğuĢu ve batıĢın dikkate almalıydılar. Bu konutu koyun yönü ve ağaç ile çok basit malzemeden yapmıĢlar ve bu konutun adı "ağaçöy" veya alaçık denildi. Alaçığın strüktürü ahĢabı özel ve uzmanlıkla kesip Ģekil vererek hazırlarmıĢlar. Alaçığın strüktürün yaptıktan sonra onun üzerin örtmesine koyun yönünden keçe yapıp örterler. Bu örtülerin rüzgara karĢı dayanıklı olmasından dolayı bir çeĢit örgü bant Ģeklinde halı gibi ve ya bir çeĢit örgü cecim (ince kilim) adında yaparak keçeleri bağlarlar.
Alaçığın ana parçaları bunlardan ibarettir: Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|