Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fotoğraf 4: Düzi ve ugların biri birine bağlanması Resim 12: Düzi 10. Tarp yapar
- Fotoğraf 4: Tarp yapar kanımıĢ hali Fotoğraf 5: TarpYaparın Açık Hali 11. Urkan
- Alaçığın kurulum tarzı
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 327 birine bağlar ki ügların uçları ki tüynıkın deliklerinde yer alıp ve dayanıklı olmasına sebep olur. Ayrıca "üzük " adlı keçenidealaöığın üzerine ürtende strüktürün dayanıklı olmasını sağlar.
Düzi ve ugların biri birine bağlanması
Resim 12: Düzi 10. Tarp yapar:Alaçıkta kullanılan bir parçadır ki bir dikdörtgen keçenin bir yüzüne ayni keçe boyda hasır dikilir ve kapının üzerine asılır ve kıĢın sert rüzgârının kapıdan içeri girmesin önleyir.
328
TarpYaparın Açık Hali 11. Urkan: Yünden yapılmıĢ bir kalın halattır ki hızlı rüzgâr ve ya fırtına zamanında alaçığın üstünden geçirerek iki tarafta iki ahĢap çivi ile yere çivilenir ve alaçığı daha dayanıklı yapar.
zamanında bu çivileri tarımların yere konulan civarında yere çivilenir ve tarımlar ince halatlarla bu çivilere bağlanır ve alaçığı rüzgâra karĢı daha dayanıklı yapar. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 329 Alaçığın kurulum tarzı Türkmen kavimleri göçebe ve hayvancılık yaparken bir uygun bölgeye varırken erkekler hayvanları otlatmağa ve beslemeye giderler ve kadınlar ise alaçığı hazırlaması ve kurmasına baĢlarlar. Alaçığın kurması bir grupsal iĢtir ayrıca fazla bedensel güce gerek yoktur.Ġlk olarak alaçığın yerin hazırlaması gerekir bundan dolayı yeri düzelterek bir saf yüzey elde edilir sonra samanlı sıva ile yer yaklaĢık 10 cm yükseltilir ve bu yükseltme yağmur ve böcekler ve farelerin alaçığın içerisine girmesini önleyip ve alaçığın için muhafıza eder ayrıca bu yüksekliğin etrafında suyollarında düĢünmek lazımdır. Alaçığın kurulumunda bir baĢka dikkate alınması gerekenlerden coğrafik cihetlerdir ki alaçığın kapısı ise düz doğru güneye taraf olmalıdır, zira güneĢin ıĢığı ve sıcaklığı ve zamanın bilinmesi ve kuzey rüzgârlarından kuruması çok önem taĢımaktadır. Alaçığın yerin hazırladıktan sonra ilk olarak alaçığın kapısının kurmasıdır. Kapının kurulmasında ise ilk olarak kapının çerçevesinin alt parçasın yeryüzüne koyarak iki tarafının pervazları eklenir sonra üst baĢlık yerine konulur. Kapını iki pervazlarını dıĢ tarafında bir yarık bulunmaktadır ki bu yarıklar dıĢ tarafta ve yer alır ve kapının iki tarafındaki tarımlar bu yarıklarda yer alır ve ince halatlarla kapının pervazlarına bağlanır. Böylelikle iki tarın kapının iki tarafına bağlanandan sonra diğer iki tarım ise bu iki tarımın devamında yer alıp ve halatlarla bağlanır ve altı metrelik çapında bir yuvarlak ve silindirik hisar elde edildikten sonra Dorluk yakanı tarımların üst kısmından kayıĢ gibi bağlıyorlar. dorluk yakanın uç kısmında bulunan halatlarla kapını iki tarafında pervazlara bağlanır. Sonra Belyüpdorluk yakanın aĢağı kısmında bir az aĢağılıktan aynı dorluk yaka gibi bağlanır. Bu aĢamada kapının kanatlarını yerine ekleyerek kapının iyice açılıp kapanmasın ayarlarlar. Sıra tüynık ve Uglara gelirken ez az dört kiĢi gerekmektedir. Bu aĢamada ise üç ya dört ugutüynıkın deliklerine yerleĢtirerek kiĢiler beraber aralıklarda durarakyavaĢça ve koordinasyon ile tüynıkıuglarla alaçığın ortasında yukarıya kaldırılır. Bu kiĢiler alaçığın dıĢ tarafında yer almaktadırlar. Dördüncü kiĢi ise alaçığın ortasında yer alır ve 2,5 metrelik bir ağaç ile diğer kiĢilere yardım eder ta diğer kiĢiler ugların uçun tarımların yukarı kısmında ki "V" Ģeklindeki yerlerine ugların ucundaki halatlarla bağlasınlar. Bu tarzda en az üç ug bağlandıktan sonra kalan uglar kolaylıkla tüynıkın deliklerine yerleĢtirerek diğer tarafı ise tarımlara bağlanır. 4tane uglardan kapının ust baĢlığında yerleĢmiĢ deliklerde yer alır. Bu aĢamada Düzü denilen parçanı ucun tarıma bavlıyarak uglara tek tek sararak onların aralıkların ayarlayarak bağlanır
330
böylelikle uglar biri birine bağlanır ve aynı zamanda alaçığın dayanıklı ve dirençlı olmasına yardımcı olur. Böylelikle alaçığın strüktürü yapılmıĢ bulunur ve sıra keçeleri alaçığın iskeletinin üzerine örtmesi ve bağlamasına gelir. Bu aĢamada ilk önce tarımların üzeri dört parçadorluk denilen keçelerle ki uzunlukları tarımların uzunluklarıyla beraber ve yükseklikleri ise yaklaĢık yarım metre tarımlardan büyüktür, kapatılır. Dorlukların tarım üzerin kapatmasının yüksekliği yerden mevsime bağlıdır. Hava sıcak olursa dorlukları yerden biraz yüksek olarak bağlanır ta alaçığın için havalandırmak mümkün yapar. Hava soğuk olan zaman dorluklar yere dayanarak bağlanır. Dorlukları halatlar ile uglara bağlanır. Bu aĢamada üzükler ki iki parça yaklaĢık yamuk Ģeklinde keçedenhazırlanıp alaçığın ustun kubbe Ģeklinde örter üzüklerin kalınlığı diğer keçelerden fazladır zira diğer keçelerden daha fazla kar yağmur ve güneĢ karĢısındadır. Buna göre üzüg bir kader ağır ve örtmesine fazla dikkat gerekir. Üzükleri ilk olarak uzunluğundan üç kat katlanır sonra ikiye katlanır sonra karĢılıklı olarak ikiye katlanır. Bu aĢamada iki ya üç kiĢi katlanmıĢ keçeni ugların üzerine yavaĢ yavaĢ koyarlar. Sonra bir uzun ağaç aracılığıyla açılır, bu zaman diğer kiĢi ise bu keçenin o birisi tarafından ona bağlı olan halatı çekerek keçeni ugların üzerine iyice açılır sonra bu halatlar tarımlara bağlanarak üzük adli keçeler dayanıklı olarak bağlanırlar. Ġkinci üzükte aynen o birisi gibi bağlanır ve alaçığın kubbe Ģeklinde yapısını bulundurmaktadır. En son olarak serpik denilen keçeni tüynıkın üzerin kapatmaktan dolayı kullanılır serpikin çap boyutu ise yaklaĢık 40 cm tüynıkten büyüktür. Serpik ile alaçıkta havalandrıma ve aydınlaĢtırma ayarlamasın yapmak mümkündür. Serpikin etrafında uzun halatlar bulunmaktadır ki alaçuğın etrafında yere kader uzayabilir ve bu halatlar ile baĢarabilirler istedikleri kader serpikitüynıkın üzerinden açıp ya kapatsınlar ve böylelikle halandırma ve aydınlaĢtırmayı ayarlattırsınlar. Bu halatları alaçığın etrafında tarımlara bağlanır, ama rüzgâr sert esen zamanlarda ise bu halatları alaçığın etrafındaki kazıklara bağlanır ve alaçığın dayanıklı olmasın sağlar. Burada hatırlamalıyım ki yemek hazırlanması ve piĢirilmesi alaçığın içinde yapılır bu nedenle ateĢten çıkan tüstü ve gıdadan çıkan yağlı buhar keçelerin cismine girerek keçeleri suya karĢı dayanıklı ve bir yalıtım gibi yapmakla yağmur ve suyun içeri girmesin önler. Keçelerden su içeri geçmesin diye keçelerin altından bir kat naylon kullanılıyor. Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|