TarġXĠ 1941-2002-ci illər yeddġ CĠlddə
Yüklə 5,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
98
istehsalata ləng tətbiqi bu vəziyyəti daha da ağırlaşdırırdı. Aqrar bölmənin inkişafına bəzi ünsürlər də maneçilik törədirdilər. 50-60-cı illərdə Azərbaycanda tikinti sahəsində tədricən inşaat işləri genişləndirilir, tikinti sənayeləşdirilir, yeni konstruksiyalar tətbiq edilir, istehsal proseslərinin mexanikləşdirilməsi təmin olunurdu. Yığma dəmir-beton konstruksiyalar istehsalı 1953-cü ildəki 36,3 min kub m-dən, 157
1960-cı ildə 412,7 min kub m-ə qədər artmışdı. 158 Bununla belə, respublikada əsaslı tikinti geri qalır, nəzərdə tutulan planlar tam yerinə yetirilmirdi. Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Sovetinin 1965-ci il oktyabrın 4-də qəbul etdiyi qərarla müttəfiq respublikalara əsaslı tikintinin planlaşdırılması, əməyin və əmək haqqının maliyyələşdirilməsi sahəsində əlavə hüquqlar verildi. Bakıda iki iripanelli evtikmə kombinatı, Sumqayıtda və Mingəçevirdə evtikmə zavodları, Sumqayıtda şüşə zavodu, dəmir-beton hissələr istehsal edən zavodlar işə düşdü. 1960-1970-cı illərdə yığma dəmir-beton məmulatın istehsalı 2,5 dəfə çoxalmış, kərpic istehsalı 988 milyon ədəddən 1120 milyon ədədə çatmışdı. 159
daşınmasının başlıca vasitəsi olaraq qalmaqda idi. 1955-ci ilin noyabrında müstəqil Azərbaycan Dəmiryol İdarəsi yaradıldı. Azərbaycanın dəmir yollarının uzunluğu 1960-cı ildə 1950, 1970-ci ildə isə 1811 km idi. 160
Elektrik dəmir yolu şəbəkəsi genişlənmiş, uzunluğu 794 km olmuşdu. 161
respublikaya yük gətirilməsi də artmışdı. Hər il Kür çayı nəqliyyatı ilə 300 min tondan çox yük daşınırdı. 162
daşımada mühüm yer tuturdu. Bərə ilə daşınma Qafqazın Orta Asiya, Qazaxıstan və Sibir ilə nəqliyyat əlaqələrini yaxşılaşdırdı. Qara dənizdə olan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi İdarəsinin gəmiləri İtaliya, Əlcəzair, Birləşmiş Ərəb Respublikası, Polşa, Rumıniya, Bolqarıstan və başqa ölkələrin limanlarına ardıcıl reys edirdilər. 1964-cü ildə Azərbaycan gəmiləri Volqa-Baltika su yolundan istifadə edərək, İrandan Danimarkaya, Hollandiyaya, Almaniyaya yük daşımağa başlamışdılar. 163
Avtomobil yük nəqliyyatı sürətlə inkişaf edirdi. Onun yük dövriyyəsi 1950- ci ildəki 522 mln. ton km müqabilində 1970-ci ildə 3709 mln. ton km olmuşdu. 164
Sərnişin daşınması 1950-ci ildəki 11 mln. nəfərdən 1970-ci ildə 3345 mln. nəfərə qədər artmışdı. 165
Avtomobil yollarının yenidən qurulması və yenilərinin salınması sahəsində böyük işlər görülürdü. 1950-1960-cı illərdə Azərbaycanda avtomobil yollarının uzunluğu 11 min km-dən 1970-ci ildə 21,1 min km-ə qədər artmışdı. 166
99
Şose yollarının təzələnməsində də mühüm işlər görülürdü. Bərdə-Tərtər- İstisu, Saatlı-Bəhramtəpə-İmişli şose yolları istifadəyə verilmişdi. Azərbaycanla Ermənistan və Gürcüstan arasında avtomobil əlaqəsi yaradılmışdı. 167
inkişaf
etməmişdi. Bakıda şəhər nəqliyyatı pis işləyirdi. Respublikada hava nəqliyyatı da inkişaf edirdi. 1960-cı ildə hava xətləri Bakını təkcə Moskva ilə deyil, həm də başqa şəhərlərlə əlaqələndirirdi. Təyyarələrlə həm sərnişin, həm də yüklərin daşınması artmışdı. Məsələn, sərnişin daşınması 1950-ci ildəki 21 min nəfərdən artaraq 1970-ci ildə 969 min nəfərə çatmışdı. 168 Aviasiya kənd təsərrüfatı ziyanvericilərinə və bitki xəstəliklərinə qarşı mübarizədə kənd əhalisinə misilsiz kömək göstərirdi. Respublikada poçt rabitəsi sürətlə inkişaf edirdi. 60-cı illərin əvvəllərində bütün rabitə agentlikləri rabitə şöbələrinə çevrildi. 169
Bakıda rabitə kontoru əvəzinə poçtamt, şəhər və rayonlarda isə rabitə qovşaqları yaradıldı. 1970-ci ildə Azərbaycanda 1555 poçt, teleqraf və telefon müəssisəsi var idi. 170
Şəhər telefon stansiyalarının sayı 1950-ci ildəki 89-dan 1970-ci ildə 132-yə, o cümlədən ATS-lərin sayı müvafiq olaraq 6-dan 84-ə qədər çoxalmışdı. 1960-cı ilə qədər bütün kənd sovetləri və kolxozlar telefonlaşdırılmışdı. 171
radioqəbuledici nöqtələrin sayı 1950-ci ildəki 181 mindən 1970-ci ildə 1701 minə çatmışdı. 172
də ilk yoxlama verilişi ilə başladı, sonralar televiziya mərkəzinin verilişləri Bakıdan 200 km-ə qədər məsafədə müntəzəm olaraq qəbul edilməyə başlandı. 1966-cı ildə Bakı-Şuşa, 1969-cu ildə Şuşa-Naxçıvan radiorele xətti istifadəyə verildi. 1970-ci ildə radiorele xətti ilə Bakı televiziya stansiyası ilk dəfə Moskvadan rəngli televiziya proqramını göstərmək imkanı əldə etdi. Lakin respublikada, xüsusən kənd yerlərində rabitə şəbəkəsinin inkişaf səviyyəsi və sürəti əhalinin durmadan artan tələbatından hələ də geri qalırdı. Beləliklə, 40-cı illərin ikinci yarısı - 80-ci illərdə Azərbaycan iqtisadiyyatı çətin, ziddiyyətli, eyni zamanda uğurlu inkişaf yolu keçdi. Lakin iqtisadi idarəetmə və planlaşdırmada ciddi qüsurlarla əlaqədar mövcud inkişaf sürəti, əmək məhsuldarlığı, istehsal Azərbaycanın potensial imkanlarından xeyli aşağı idi.
Yüklə 5,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|