1-rasm. Foydalanishni boshqarish
Biometrik ma’lumotlar deb ataluvchi xavfsizlik tizimlari ham mavjud. Bu tizimda ishlatiluvchi ma’lumotlar insonning o‘zgarmas xususiyatlariga asoslanganligi sababli biometrik ma’lumotlarni yo‘qotib yoki soxtalashtirib bo‘lmaydi. Biometrik ma’lumotlar asosida autentifikatsiyalash usuli eng ishonchli usullardan sanaladi.
Biometrik ma’lumotlar autentifikatsiya vositasi bo‘lib, u foydalanuvchi barmoq izlarini aniqlash, ko‘zning yoy va to‘r pardasi orqali tanish, nutq xususiyatlariga ko‘ra tanish, yuz shaklini aniqlash, kafti xususiyatlariga ko‘ra tanish kabi shaxsiy va farqli alomatlarini o‘z ichiga oladi. Biometrik ma’lumotlarning asl nusxalari raqamli ko‘rinishda kompyuter yoki mobil qurilmalar xotirasida saqlanadi.
2-rasm. Biometrik ma’lumot turlari
Barmoq izlari (daktiloskopiya) orqali identifikatsiyalash
Hozirda identifikatsiyalashning eng keng qo‘llanilayotgan biometrik usuli – barmoq izlarini aniqlashdir. Mazkur usul sud ekspertizasida keng qo‘llaniladi, chunki har bir kishining barmoq izlari o‘zigagina xos jihatlarga ega. Optik barmoq izlari skanerlari noutbuk, mobil telefon, sichqoncha, klaviatura, flesh-disklarga, shuningdek, alohida tashqi qurilma yoki terminallarga (masalan, aeroport, bank, ta’lim muassasalarida) o‘rnatiladi.
Skaner yordamida olingan barmoq izlari raqamli kodga aylantirilib, ma’lumotlar bazasida saqlanadi, so‘ngra ilgari kiritilgan yoki o‘zgartirilgan barmoq izlari kodlari bilan solishtiriladi. Har bir shaxs barmoq izlari, ya’ni papiller chiziqlari o‘ziga xos bo‘lib, hatto egizaklarda ham ular bir-biridan farq qiladi. Agar barmoqlardan biri shikastlangan bo‘lsa, identifikatsiya qilish uchun zaxira barmoq izlaridan foydalanish mumkin (foydalanuvchini ro‘yxatdan o‘tkazish vaqtida zaxira barmoq izlari biometrik tizimga kiritiladi).
Agar skaner qilingan barmoq izlari namunasi ma’lumotlardan foydalanishga vakolatli shaxslar barmoq izlari “naqshi”ga mos kelmasa, bu ma’lumotga kirishning imkoni bo‘lmaydi.
Dostları ilə paylaş: |
