| mW F Fi , (5.1)
bu yerda F - asosiy kuch, Fi- inersiya kuchi.
Demak, gorizontga qiya otilgan jism koordinata boshidan o‘tuvchi parabola bo‘ylab harakatlanar ekan, chunki x = 0 da y = 0 bo‘ladi. Bu tenglamadagi x2 oldidagi koeffi tsiyentning manfi y ishorali bo‘lganligi parabola shoxlarining pastga qarab yo‘nalganligini anglatadi.Real sharoitlarda havoning qarshiligi uchish uzoqligiga kuchli ta’sir ko‘rsatadi. Masalan, 100 m/s bilan otilgan snaryad vakuumda 1000 m ga uchib borsa, havoda 700 m ga boradi. Tajribalar, otilish burchagini 30 – 40°
qilib olinsa, Agar kema harakatsiz bo‘lsa, u vertikal tushadi. Harakatda bo‘lsa, tushish davrida kemaning poli oldinga ketib qolib, ozgina orqaga tushadiˮ, deb taklif qildi. Turli narsalar tashlab ko‘rilganda hammasi polga qarab tik holda aynan bir joyga tushdi. Demak, kema tinch turibdi, degan xulosaga kelindi. Tashqi palubaga chiqib qaralsa, kema bir tekisda chayqalmasdan suzib ketayotgan ekan! jism eng uzoq masofaga borishini ko‘rsatadi.
6-Slayd
5-Ilova
Toifalash sharxini tuzish qoidasi:
Toifalash bo’yicha ma’lumotlarni taqsimlashning yagona usuli mavjud emas.
Bitta mini-guruhda toifalarga ajratish boshqa guruhda ajratilgan toifalardan farq qilishi mumkin.
Ta’lim oluvchilarga oldindan tayyorlab qo’yilgantoifalarni berish mumkin emas, bu ularning mustaqil tanlovi bo’la qolsin.
O’quvchilar uchun yo’riqnoma:
Toifalashda jism harakatlari turlariga ahamiyat bering!
Toifalash jadvali (Eekspert varag’i)
6-Ilova
Uyga vazifa uchun masalalar
1-Masala:
Massasi 5 kg boʼlgan jism 2N/kg tezlanish bilan harakatlanayotgan boʼlsa unga taʼsir etuvchi kuchni toping.
2-Masala:
Jism 30 m/sboshlangʼich tezlik bilan vertical ravishda otilsa uning maksimal koʼtarilish balandligini toping.
Dostları ilə paylaş: |
