«Tasdiqlayman» Oʻquv ishlari boʻyicha direktor oʻrinbosari, dotsent

Topshirik. 78% uch navli un ishlab chikaradigan, bir kecha - kunduzda (sutkada) gi kuvvati 300t/s ga teng bulgan tegirmon don tozalash bulimining uskunalarning xisoblash va ularni tanlab chizmasini chizish.
Ushbu topshirik yuzasidan berilgan chizmada donlarga sovuk konditsion usulda ishlov berish va ularni mexanik usulda transportirovka kilish kursatilgan.
Don tozalovchi uskunalarni tanlash va ularning chizmasini tuzish uchun kuyidagilar tavsiya etiladi:
- tegirmonlarda texnologik jarayonlarni boshkarish va ularni tashkil etishda koidaga amal kilish;
- shu soxaga oid adabiyotlardagi chizmalardan foydalanish.

Ishni bajarish tartibi. 1-rasmda yukori va past shaffoflikdagi donlarni bir vaktda tozalash chizmasi kursatilgan.
Elevatordan tegirmonning don tozalash bulimiga keladigan bugdoy don massasi kuyidagi sifatlarga ega bulishi tavsiya etiladi:
don namligi - 12,5 %, don chikindilari – 5,0 %.
I-III tipli donlar - 13,5 %.

Iflos chikindilar – 2,0 % dan kup bulmasligi kerak.

«Pomol» partiyasi tuzilgandan sung elevatordan kelayotgan tozalanmagan don massasi ikki aloxida okimga bulinib (yukori va past shaffoflikdagi donlar), tegirmonning don tozalash bulimidagi DN-1000-2 rusumli avtomat tarozi (1) orkali RZ-BKSH-350 rusumli konveyerdan (2) utib, «tozalanmagan don» silosi (3) ustiga kelib tushadi. U yerdan URZ-1 rusumli dozatorda (4) baravar taksimlanib, RZ-BKSH-200 (5) yordamida donlar yaxshi aralashib, 1^a va 21 noriyalarga (6) kelib tushadi. Bu noriyalardan don massasi VI kavatga kutarib, u yerdan don okimi xolida U1-BMP rusumli magnit (7) uskunalardan utib (metall chikindilardan tozalanib), AD-50 rusumli avtomat tarozida (8) mikdorlari aniklanib, A1-BIS-12 rusumli don massasini yengil chikindilardan tozalaydigan separatorlarga (9) kelib tushadi. Separatorlarda donlar yukori kavatdagi elaklar yordamida yengil chikindilardan va pastki elaklar (1,7-2,0mm) yordamida esa kum, mayda tosh va boshka chikindilardan tozalanib, sung RZ-BKT tosh ajratuvchi uskunaga (10) tushadi. U yerda don massasi zichligiga karab (mineral chikindilardan) ajratiladi. Tozalangan don massasi, dondan kichik bulgan (koramug va yovvoyi ut uruglari) dan A9-UTK-6 rusumli kukol ajratuvchi uskunaga (11) tushadi. Undan sung don massasida bugdoy donidan uzun bulgan don aralashmalaridan iflos aralashmalarni ajratish uchun (suli, arpa va boshkalar) A9-UTO-6 ovsyug ajratuvchi uskunaga (12) kelib tushadi. YUkorida aytib utilgan chikindilardan tozalangan don massasi 2^a va 22 noriyalar orkali 6 kavatga kutariladi. U yerda don massasi yirik va mayda chikindilardan tozalanish uchun A1-BZK-9 rusumli kontsentratorga (14) tushadi. Kontsentratordan utgan don massasi, metall chikindilardan tozalanish uchun U1-BMP-01 rusumli magnit kurilmasidan (7) utib, sirtki kismlariga ishlov berish uchun R3-BMO-6 oklash uskunalariga (15) tushadi. Uskunada donga ishlov berish jarayonida xosil bulgan aralashmani yengil chikindilardan don kobigi ajratish uchun R3-BAB rusumli aspirator uskunasiga (16) yuboriladi. Aspiratordan utgan toza don massasi 3^a va 23 noriyalarga kelib tushadi(17). Ular esa donni 6-kavatga chikarib, undan 5-kavatda joylashgan don yuvuvchi J9-BMA rusumli uskunasiga uzatiladi(18). YUvilgan, namlangan don esa 4^a va 24 (19) noriyalarga tushadi. U don massasini 6-kavatga kutarib, R3-BKSH uskunasiga (5), u esa don massasini 1- dimlash bunkeriga (20) uzatadi. U yerda don massasiga suv va issiklik bilan ishlov beri sh natijasida uning tarkibida fizik va kimyoviy uzgarishlar yuz beradi. Dimlangan don UR3-2 taksimlovchi uskuna (21) orkali taksimlanib, RZ-BKSH-200 rusumli shnekka (5) kelib tushadi. Undan don 5^a va 25 noriyaga (22) yetkazib beriladi. Noriyalar don massasini 6-kavatga chikarib beradi. U yerda don massasi dimlash va namlash jarayonlaridan utib, 2-dimlash bunkeriga (23) tushadi. Dimlangan don massasi URZ-2 taksimlovchi (22) orkali RZ-BKSH-350 ga yetkazib beriladi. YUkorida ikkita don okimi xolida tozalangan, dimlangan va namlangan don partiyalari birlashib, bir okim bulib RZ-BKSH-200 uskunasiga tushadi. Birlashgan okimdagi don massasi 5^a va 25 noriyaga (22) tushadi. Don massasini 6 etajdan birinchi marotaba namlangan va dimlangan don massasi noriya 5^a va 25 lar yordamida RZ-BKSH-200 (5) uskunasiga tushadi. U yerda don shaffofligiga asosan namlanib 2- dimlash uchun bunkerlarga (23) tushib u yerda sifatiga karab dimlanadi. Dimlangan don vakti utgandan sung RZ-BKSH-350 orkali noriya 6^a (24) tushadi, u esa don massasini 6-kavatga chikarib beradi. Don massasi magnit kurilmasi (7) orkali utib, kuruk usulda ishlov beradigan RZ-BMO-12 (25) uskunasiga tushadi. U yerda kobigidan ajralgan toza don «sxod» bulib, uskuna elagidan utib chikindiga yuboriladi. Tozalangan don va kobiklar esa oxirgi marotaba namlanib, A1-BSHU-2 uskunasi (26) orkali aspirator RZ-BAB-12 ga (16) tushadi. Aspiratordan utgan don 7^a noriyaga (27) tushib, 6-kavatga chikarib beriladi. Don massasi RZ-BKSH-350 uskunasida aralashib, I mayd.s oldingi bunkerga boradi (28). Bunkerdan utgan don AD-100-2E rusumli avtomat taroziga (8)tushib, sung U1-BMP-01 magnit uskunasida (7) oxirgi marotaba metall chikindilardan tozalanib, sung don tortish valetsiga (29) tushib maydalanadi.
Don tozalash texnologik chizmasi chizib bulingandan sung texnologik uskunalar tanlanadi.


Ishni bajarish tartibi. Tegirmonning don tozalash bulimidagi uskunalarni xisoblash va ularni tanlashda don tozalash bulimining ish kuvvatini un tortish bulimidagiga nisbatan 20% ortik kilib olinadi yoki
Q_d.t = K* Q_t
Bu yerda: Q_d.t - don tozalash bo’limining ish kuvvati (t/s).
K - zaxira koeffitsiyenti, K=1,2.
Q_t - un tortish bulimining ish kuvvati (t/s).
Uskunalarni tanlashda ikkita okim (yukori va past shaffoflikdagi donlar) uchun xisoblar parallel olib boriladi. Bunda tegirmonning bir sutkadagi kuvvati - 300 t/s bulganda, don tozalash bulimining kuvvati
Q_d.t=1,2*300=360 t/s ga teng bulib, 1 soatdagi okimi esa
ga teng buladi.
U xolda xar bir okimdan bir soatda tozalanadigan don xajmi
15:2=7,5 t/s.ga teng.