Taxallus zamiridagi sir
Yüklə 64,17 Kb. Pdf görüntüsü
|
| e-mail: til_adabiyot@umail.uz Adabiy taqvim Taxallus zamiridagi sir Zokirjon Xolmuhammad o‘g‘li Furqat taxallusi adabiyotshunoslikda Vatandan ayriliq ma’nosida izohlangan.Aksartadqiqotlardashoirushbutaxallusni ona yurtdan yiroqda yashashga majbur bo‘lgani uchun tanlagan, degan qarash ustuvor. Savol tug‘iladi: axir ushbu taxallusni tanlagan kezda Furqat Vatanda edi- ku,buningboshqasabablariyo‘qmikan? “Ahvolot” maqolasida shoir bu haqida shunday yozadi: “Janobi asolatdastgoh Sharifxo‘ja eshonkim, Toshkand viloyatining a’lam ul-ulamosidurlar... Chun ta’bimda she’rdin asar ko‘rub, hatto bir-ikki g‘azal manzurlari o‘lub, taxallusimdin birmuncha so‘z aroga tushti. “Furqat” iboratikim, ma’nisi judolig‘dur, xosiyat boisidin marg‘ub ko‘runmamish. Bu asnoda digar taxallusiltimosayladim,ersa,“qof”borigaroniniFurqat belidin olib, hurmat yuzidin harfi “ho” doxil aylab, “Farhat”g‘atabdilqildilar.Faqirbutaxallusnihumoyun ko‘rub, fol qildim.Alhamdulillahkim, muborak natijalar hosil bo‘ldi. Ba’dazon bu laqab toza va jadid abyotlar bilaishtihortopti” 1 . Demak, Furqat Toshkentga kelganidan keyin ma’rifatparvar do‘sti, “Toshkand viloyatining a’lam ul-ulamosi” Sharifxo‘ja qozi taklifi bilan taxallusini o‘zgartirganini ta’kidlamoqda. Shoirning Farhat imzosi bilan yozgan ayrim she’rlari aniqlangan bo‘lsa-da, shundan keyin ham u o‘z asarlarida, asosan, Furqat taxallusini qo‘lladi. Bizningcha, u Sharifxo‘ja qozining taklifiniuninghurmatiuchunginaqabulqilganvama’lum muddatFarhattaxallusidashe’rlarhamyozgan.Lekin o‘zi tanlagan taxallusdan butunlay voz kechmagan. Shoirningo‘ztaxallusigabunchaliksadoqatiniqan- dayizohlashmumkin?Nimauchunuonayurtdaekani- dayoq, dastlabki she’rlaridanoq Furqat taxallusini tan - ladi?Buningboshsababinimada?Fikrimizcha,masa- laning ildizini shoirning e’tiqodidan, dunyoqarashidan izlash zarur. Manbalarning guvohlik berishicha, Furqat tariqat ahlidanbo‘lgan.SakkizyoshidanoqFarididdinAttorning “Mantiq ut-tayr” asarini asliyatda mutolaa qilgan, tasavvuf ta’limotining inson kamolotida tutgan muhim ahamiyatini bolaligidanoq anglagan. “Ahvolot”da shoirning o‘zi bu haqida shunday yozadi: “...vaqtim xomasi hayotim yuzidin sakiz raqamni chekti, zehnim tayri “Mantiq ut-tayr” kitobig‘a notiq bo‘ldi. Olti oy bolupar urub, qushlar hikoyatini xotima oshyonasig‘a qo‘ndurdum” 2 . Shoir “Mantiq ut-tayr”ni shunchaki mutolaa qilmagan.“Oltioyboluparurgan”,ya’nibamisoliqushlar bilan birga uchgan. Tabiiyki, bu asar yosh iste’dodning fikratiga,dunyoqarashigakuchlita’sirko‘rsatgan. Yüklə 64,17 Kb. Dostları ilə paylaş:
|