Tema: Ratsional bòlshek. Irratsional teńlemelerdi sheshiw usılları

Dárejege kóteriw usılı menen sheshiletuǵın teńlemeler.
Kóbinese irratsional teńlemelerdi sheshiw izbe-iz birdey dárejege kóteriw menen ámelge asıriladı. Bul process tap ratsional teńleme holiga kelguncha dawam etedi. Bunday halda teń kúshli teńlemeler payda bolıwına itibar beriw kerek.
Eger
Teńlemediń eki bólegi kvadratqa kóterilse, ol halda

Teńleme berilgen teńlemege teń kúshli bolmawi múmkin. (2) teńlemeni

yaki:
kóriniste ańlatpalaymız, nátiyjede bul teńleme eki teńlemege ajraladi`

Bul jerde eki hal bolıwı múmkin:
1 -hal: (4) teńleme (1) teńleme túbirlerinen ayrıqsha túbirlerge iye emes. Bul halda teń kúshlilik buzilmaydi, yaǵnıy (1) hám (2) teńlemeler teń kúshli.
2-hal: (4) teńleme (1) teńleme túbirlerinen ayrıqsha túbirlerge iye. Bul halda (1) hám (2) teńlemeler teń kúshli emes. Teńlemeni eki bólegin birdey jup kórsetkishli dárejege kóteriw nátiyjesinde teńlemediń (A. S.) tarawı keńeyip qosımsha shet túbirler payda boladı.
Mısal: Tómendegi teńlemeni sheshiń:



Tekseriw:

berilgen teńlemediń túbiri bolmaydı, yaǵnıy shet túbir.
Mısal: Tómendegi teńlemeler teń kúshlime?
1. 2. 3.
Bul jerde (1) hám (3) teńlemeler teń kúshli. (2) teńleme (1) hám (3) teńlemelerge teń kúshli emes, sebebi teńlemediń (A. S.) dıń torayishi sebepli
x = -2 túbir joǵaladı.
Eger
kórinistegi teńleme berilgen bolsa, bul jerde f (x), g (x) hám p (x) lar qálegen funkciyalar. Bunday teńlemelerdi sheshiw ushın onıń eki tárepin kubga kóteremiz hám tómendegin payda etemiz.

(6 ) teńleme degi dıń ornına p (x) ni qóysaq, teńleme:

kóriniske keledi.
Misal: Tómendegi teńlemeni sheshiń:

Sheshiw:

8-3
-3




Jawap: -1/2; 1/2.
Tómendegi teńlemelerdi dárejege kóteriw usılı járdeminde sheshiń

1.		2.
3.		4.
5.

6. Teń kúshli teńlemeler dep qanday teńlemelerge aytıladı?
79. Teń kúshli teńlemelerge mısallar keltiriń.