Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi

oddiy yoki tasodifiy, kengaytirilgan, 
umumiy va pul shakllari
mavjud. 
Pulning 
metallistik
nazariyasining rivojlanishida merkantilistik maktab 
namoyandalarining qarashlari muhim o‘rin tutadi. Ular pulning qadr-qimmatini 
oltin va kumushning tabiiy xossalarida deb bilib, uning tovar mazmunini tan 
olganlar. Biroq, pulni nodir metallar bilan ayniylashtirish ularning mohiyati va 
iqtisodiyotdagi roliga noto‘g‘ri baho berish hamda pul fetishizmining 
rivojlanishiga olib keldi. 
Pulning 
nominalistik
nazariyasi tarafdorlari metallistik nazariyaga qarshi 
chiqib, pullarning tovar tabiati hamda ular ichki qiymatini zarurligining o‘zini 
inkor etadilar. Nominalistlar pulga shartli belgi sifatida qarab, ularning nodir 
metallar bilan aloqadorligini rad qiladilar.
Pulning 
miqdoriy
nazariyasi – bu muomaladagi pul miqdori, tovar narxlari 
darajasi hamda pullarning qiymati o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlikni izohlashga 
asoslangan iqtisodiy ta‘limotdir. Uning mohiyati muomaladagi pul miqdori narxlar 
va pul qiymati darajasining mutanosib ravishda o‘zgarishining dastlabki sababidir, 
degan qoidadan iborat.
Pulning mohiyatini to‘laroq tushunish uchun uning quyidagi 
asosiy 
vazifalarini
ko‘rib chiqamiz: 1) qiymat o‘lchovi; 2) muomala vositasi; 3) boylik 
to‘plash vositasi; 4) to‘lov vositasi.
Pulning 
qiymat o‘lchovi
vazifasini ideal pul bajaradi. Tovar egasi yoki sotib 
oluvchi fikran ideal ravishda shu tovarning almashuv qiymatini pul bilan 
ifodalaydi. Tovarning narxi talab va taklif miqdori teng bo‘lgan taqdirdagina uning 
qiymatiga muvofiq keladi. Aks holda, narx qiymatdan farq qiladi.Tovar almashuv 
qiymatining pul bilan ifodalanishi uning narxini anglatadi. Tovarning almashuv 
qiymatini o‘lchash uchun muayyan miqdordagi pul materialini birlik qilib olish 
zarur. Bunday birlik