Təsisçi: “Hədəf” nəşrləri Baş redaktor: fil.ü. f d., dos. Şəmil Sadiq Redaktor
Yüklə 9,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cəmo bəy
polemika köşəsi 11 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 10 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 Şeirin məhz Cəmo bəy Hacınskinin olmasına gəldikdə bu barədə əvvəlki məqalə və çıxışlarımızda söylədiyimiz fakt və mülahizələrə əlavə edərək bildiririk ki, parlamentin Cümhuriyyət dövrü stenoqramlarında deputatların çıxışları verilərkən hər kəsin inisialı, yəni məsələn, M.Ə.Rəsulzadə, F.X.Xoyski, N.Usubbəyli, H.Ağayev və s. kimi qeyd edilmişdir. Ancaq Cəmo bəy Hacınskinin adı bir qayda olaraq “Cəmo bəy” şəklində göstərilmişdir. Bu fakt həmin dövrdə “Cəmo bəy” kimi məhz Cəmo bəy Hacınskinin tanındığını və qəbul edildiyini göstərir. Ona görə də 1919- cu ildə “Milli nəğmələr” kitabında onun şeiri – bu gün Dövlət Himnimizin sözləri olan əsəri elə “Cəmo bəy” imzası ilə çap edilmişdir. Əgər bu şeir və imza Cəmo bəy Hacinskiyə aid olmasaydı, o, hökmən məsələyə aydınlıq gətirmək üçün mətbuatda çıxış edərdi. Həmçinin şeirin Əhməd Cavada məxsusluğu barədə ya Ə.Cavadın özü, ya da bir başqası etiraz səsini ucaldardı. Çünki bu ənənə o vaxt yazılmamış bir qanun şəklini almışdı. Bu cür hər hansı fakta isə o dövrün mənbələrində heç kəs təsadüf etməyib. Bundan başqa, əgər həmin şeir Ə.Cavadın olsaydı, şair sağlığında çap etdirdiyi kitablarından birinə onu daxil edərdi. Əhməd Cavad bu addımı atmayıb. Çünki həmin şeiri – “Vətən marşı”nı özünün yazmadığını çox gözəl bilirdi. C.Cəbrayılbəyliyə gəlincə, o nə belə şeirlər yazıb, nə də “Cəmo bəy” imzasından istifadə edib. O, 1960-cı illərin əvvəllərində yazdığı və 1966- cı ildə çapdan çıxan “Xatirələr”ində Ü.Hacıbəyovla hardasa ünsiyyətdə olması barədə fakt axtararkən elə bir əsas tapıb gətirə bilmir. Yalnız bir dəfə tamamilə başqa səbəblə onlara getdiyini, onda da Üzeyir bəyin evdə olmadığını söyləyir. Əgər C.Cəbraylbəyli Üzeyir bəylə hər hansı ünsiyyətdə olmuş olsaydı, bu faktı hökmən nəzərə çatdırar, Üzeyir bəyin onun şeirlərinin birinə musiqi bəstələməsi faktının üstündən isə nəinki C.Cəbrayılbəyli, heç bir kəs sükutla ötüb keçməzdi. Yeri gəlmişkən bu məsələ ətrafında müzakirələrin birində akademik Bəkir Nəbiyev üzünü mənə tutub dedi ki, C.Cəbrayılbəyli repressiya qorxusundan Cümhuriyyətin himnini yazdığını söyləyə bilməzdi. Üzürxahlıqla dedim ki, əvvala, C.Cəbrayılbəylinin “Xatirələri”nin yazılıb çap edildiyi 1965-1966-cı illərdə nə represiya var idi, nə də demək olar ki, onun xofu. İkincisi də həmin şeir mətni 1992-ci ilədək geniş ictimaiyyətə nəinki himn, hətta hər hansı əsər kimi də bəlli deyildi. Ona görə C.Cəbrayılbəyli tam arxayınlıq və iftixarla onun şeirlərinin birinə Üzeyir bəyin musiqi bəstələdiyini hökmən yazardı. Belə bir fakt olsaydı, onun üstündən kim keçərdi? Bu sözümə Bəkir müəllim də, Yaşar müəllim də, digərləri də susmaqla cavab verdilər. Burdan bir daha aydın olur ki, himnin sözlərinin müəllifliyi məsələsində C.Cəbrayılbəylinin adının çəkilməsi tamamilə yersiz və mənasızdır. Dövlət Himnimizin söz mətninin müəllifliyi ətrafında 1999-2001-ci illərdə gedən müzakirələrin açıq qalması da səbəbsiz deyil. Müzakirələrin demək olar ki, sona yaxınlaşdığı dövrdə – 2001- ci ilin əvvəllərində Respublikanın o zamankı prezidenti, Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev Binə hava limanından xarici ölkə səfərlərinin birinə yola düşməzdən əvvəl müxbirlərdən biri ona belə bir sual verdi ki, cənab Prezident, Himnimizin dəyişdirilməsi (??!!) ilə bağlı gedən müzakirələrə Sizin münasibətiniz necədir? Heydər Əlyiev cavabında bildirmişdi ki, Dövlət Himnimiz çox gözəldir: “Mən yazılan şeyin yenisi ilə əvəz edilməsini istəməzdim”. Göründüyü kimi, Heydər Əliyev ona verilən suala çox aydın və birmənalı polemika köşəsi 13 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 12 USTAD dərgisi \ Fevral 2016 cavab verib. Ancaq məsələnin mahiyyətinə lazımınca bələd olmayan müxbirin məsuliyyətsizliyi və sual vermək xatirinə özünü zirək göstərməyə çalışması ilə hər şey alt-üst olmuşdur. Çünki müzakirələr himnin sözlərinin yox, sadəcə olaraq bu sözlərin müəllifinin “dəyişdirilməsindən”, daha doğrusu, Cəmo bəy Hacınskinin müəlliflik hüququnun bərpasından gedirdi. Heydər Əliyevə verilən sual isə tamamilə yanlış mahiyyətdə idi... Bu əhvalatdan sonra dedilər ki, guya, Heydər Əliyiev bu məsələ ilə razı deyil. Ona görə də müzakirələri qurtarmaq lazımdır. Şübhə etmirik ki, müzakirəyə çıxarılan məsələnin mahiyyəti Ümummilli Liderimizə olduğu kimi çatdırılsaydı, o, mövcud problemin ədalətli həllinə hökmən kömək edər, şərait yaradardı. Qəbul edilən bütün qanunlara, qərarlara lazım gəldikdə düzəlişlər edilir. Odur ki, Dövlət Himnimizin sözlərinin müəllifliyi məsələsində 1992- ci ildə yol verilən səhvi düzəltmək üçün onu parlamentin müzakirəsinə çıxarıb mövcud qərarda redaktə xarakterli düzəliş aparmaq nəinki mümkün, hətta vacibdir. Cəmo bəy Hacınskinin müəlliflik hüququnun bərpası həm də dövlət atributumuzun saflığının, nöqsansızlığının təmininə xidmət etmiş olardı. Yeri gəlmişkən bir məsələyə də aydınlıq gətirməyi lazım bilirəm: hazırkı dövlət himnimizin söz mətni marş kimi yazılmış və “Milli nəğmələr” (Bakı 1919, s. 22) kitabında “Vətən marşı” başlığı altında dərc edilmişdir. Onun tam mətni orijinalda belədir: VƏTƏN MARŞI Azərbaycan, Azərbaycan Ey qəhrəman övladın şanlı vətəni.(2) Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız. Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz. Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa. (2) Minlərlə can qurban oldu, Sinən hərbə meydan oldu, Hüququn dərk edən əfrad Hərə bir qəhrəman oldu. Sən olasan gülüstan, sənə hər dəm can qurban. Sənə bir çox məhəbbət sinəmdə tutmuş məkan. Namusunu hifz etməyə, bayrağını yüksəltməyə Cümlə gənclər müştaqdır. Şanlı vətən. Cəmo bəy “Vətən marşı” şeirinin mətni Yüklə 9,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|