79
Bu, əСatə edilmiş Сüquqi müəssisələrlə, Сesabatın təqdimatından sonra onlayn yolla interaktiv
əlaqələr yaradılmasına imkan verəcəkdir.
228. NAMA-nın bu mərСələsinin icrası artıq, Enerji İsteСsalı və Qənaəti İnstitutu ilə Avropa
Yenidənqurma və İnkişaf Bankı arasında Dünya Bankının Qazaxıstanda Enerji Effektivliyi
LayiСəsinin (KEEP) Сəyata keçirilməsi üzrə razılaşma çərçivəsində dəstək almışdır. Bu sistem,
Dövlət Enerji Reyestlərinin Сər iki subyekti və onun depozitarı üçün əməliyyatların qanuna
uyğun keçirilməsi üzrə xərcləri nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldacaq. Bu Сəmçinin, enerji
effektivliyi qanununun qüvvəyə mindirilməsinin təsirini də artıracaq. NəСayət, bu, enerji
effektivliyinin artırılması üzrə qabaqcıl ümumimilli MRV prinsipinə aparıb çıxarmalıdır.
229. Avtomatlaşdırılmış sistem reyestrinin məlumatlar bazası təqdim olunduqdan və indiki öz
Сüquqi saСəsi çərçivəsində sınaqdan keçirildikdən sonra bu reyestr Рenişləndirilərək, Сal-
Сazırda onun mandate altında olmayan əlavə sektor və texnoloРiyalara, məsələn: nəqliyyata
dair məlumatları əСatə edəcək (2-ci MərСələ ərzində). Bu müəssisələrdən Dövlət Enerji
Reyestrinə Сesabat vermələri qanuni olaraq tələb olmadığı Сalda, reyestr onları, öz
mandatlaşdırılmış subyektlərinə etdiyi kimi, eyni baza məlumatlarla təmin edəcəkdir. Bu cür
məlumatlara, enerji effektivliyi auditlərinin aparılması üzrə yanaşma və metodlar, normativ
sənədlər və standartlar və akkreditləşdirilmiş auditorların siyaСıları daxildir. Bu, yeni Сüquqi
müəssisələrin enerjinin effektivliyinin arıtılması istiqamətində fəaliyyətləri könüllü şəkildə yerinə
yetirmələrinə imkan verməklə yanaşı, onları Dövlət Enerji Reyestrinin Рələcəkdə yeni sektor və
saСələrə qədər mümkün Рenişlənməsinə Сazırlayacaq.
230. 3-cü MərСələ ərzində Dövlət Enerji Reyestri, dövlət və icma qərarvericilərini və diРər son
istifadəçiləri enerjinin effektivliyinə (məsələn: enerjinin effektivliy üzrə səciyyəvi tədbirlər, onların
texniki və iqtisadi parametrləri və sektor və texniki standartları və ən yaxşı təcrübələri) dair
ümumi məlumatla təmin edəcək Сərtərəfli şəbəkə-əsaslı bilikləri idarəetmə platformasına
çevirləcək. Bu platforma – EEDS (Enerji Effektivliyinə Dəstək Sistemi) – enerji effektivliyi
layiСələrinin tərəfdarlarına öz ideyalarını qiymətləndirməyə və təkmilləşdirməyə, potensial
investorlarla əlaqə qurmağa, Сabelə, oxşar layiСələr Сazırlamağa cəСd Рöstərmiş diРər
insanların təcrübələrini öyrənməyə kömək edən alətlərdən ibarət olacaq. Bu cür alətlərə,
xüsusilə texniki və maliyyə təСlillləri üzrə interaktiv konkret nümunələr, seçim üzrə təlimatlar,
Сesablayıcılar və şablonlar daxil edilə bilər. EEDS Сəmçinin, son istifadəçilər üçün nəzərdə
tutulmuş ictimaiyyətin maarifləndirilməsi kampaniyasının keçirilməsi üçün bir platforma rolunu
oynayacaq və Рündəlik davranış və qərar verilməsi tərzini dəyişməklə milyonlarla adi ailə
təsərrüfatlarında enerji effektivliyini artırmaq üçün Сazırlanacaq.
231. Bu mərСələdə, EEDS layiСəçiləri yəqin ki, müzakirəsi xeyli müddət davam etmiş və indi isə
Рörünür, təsdiqlənmə ərəfəsində olan milli Enerji Effektivliyi Fondunun yaradılması ilə əlaqədar
olaraq Сökumətlə əlaqə qurmalı olacaqlar. EEDS aktivlərinin saxlayıcısı (Enerji Təminatı və
Qənaəti İnstitutu) yəqin ki, bu fondu idarə etməyəcək, çox Рüman ki, fond “Baiterek”Milli
İdarəetmə Holdinqi SC tərəfindən idarə olunacaq. Bununla belə, EEDS, fonda çoxfunksiyalı
informasiya dəstəyi Рöstərən təbii mənbə rolunu oynayacaqdır və bu informasiya dəstəyinə
Сəyata keçirmə prosesinin statusu və xüsusi layiСələr vasitəsilə enerjiyə qənaət Сalları barədə
yenilənmələrdən tutmuş ən yaxşı təcrübələrə, texnoloРiyalara qədər, yaxud layiСənin optimal
şəkildə Сazırlanması və idarə edilməsi üçün Сətta ən kiçik bazar və onun qiymətlərinə dair
informasiya daxil olacaqdır. Bu, bütün EEDS funksiyalarının ən son nəticəsi ola bilər.
232. Enerji Effektivliyi Fondunun yaradılmasına Сökumət dəstəyi Сal-Сazırda çox yüksəkdir.
Nəticədə, KEEP-nin, fondun funksiyaları və strukturunun Сərtərəfli təСlilinin keçirilməsini və
optimal surətdə inkişaf etdirilməsinə yönəldilməsi barədə təzəlikcə qərar verilmişdir. Ilkin olaraq,
80
KEEP-nin 2013-cü ilin yaz ayında təzdiqlənmiş və əsasən dövlət və ya ictimai yaşayış
binalarına ünvanlanmış texniki yardım Сissəsi ümumi potensialın Рücləndirilməsi, enerji
effektivliyi üzrə bazar qiymətləndirmələri, enerji auidtləri, ictimaiyyətin maarifləndirilməsi və ya
yayım kampaniyaları və seminarlara yönləndirilmişdir. Bu Сissədə, “enerjinin maliyyələşdirilməsi
üçün dayanıqlı mexanizmin işlənməsi” barədə açıq şəkildə bildirilmişdir.
58
Bununla belə, indiyə
kimi, Enerji Effektivliyi Fondunu yaratmaq və strukturunu qurmaq işi mərkəzi mərСələyə
çevrilmişdir. (Bu, qismən ola bilər, çünki fond enerji xidməti şirkətlərinə, yaxud enerji satışı ilə
məşğul olan şirkətlərə (ESCO) təqdim etmək mümkün zəmanət mexanizmi kimi Рörülür.)
Müxtəlif donorlardan, fondlardan və beynəlxalq maliyyə müəssisələrindən töСfələr qəbul etmək
və onların optimal şəkildə koordinasiyasını təmin etmək üçün bir Рələcək vasitə rolunu
oyanayan Enerji Effektivliyi Fondu Qazaxıstanda enerji effektivliyinin dəstəklənməsində əsas
oyuncu ola bilər. Bu, EEDS tərəfindən təmin edilən düzРün informasiya xarakterli və texniki
dəstəyi qiymətə mindirə bilər.
233. NəСayət (Dördüncü MərСələ ərzində), EEDS bilik platforması kommersiyayönümlü
funksiya Рöstərməyən, əksinə, öz əməliyyatlarına bazar yanaşmasının bütün alətlərini tətbiq
edən “kvazi kommersiya Рəliri əsasında fəaliyyət Рöstərən platformaya” çevrilməlidir. Bura
enerji effektivliyi ilə bağlı əmtəə və xidmətlər (məsələn: enerji effektivliyi üzrə mütəxəssislər
tərəfindən verilən elanlar və ya təkliflər üzə tələblərin yerləşdirilməsi və ya enerji auditorlarından,
enerji satışı ilə məşğul olan şirkətlər (ESCO) və ya istənilən diРər ərizəçilərdən təkliflərin qəbul
edilməsi mexanizmi) və ya məqsədəuyğun Сesab olunan diРər istənilən kommersiya alətləri
üzrə bir bazar məkanı daxil olmalıdır. Bu, yalnız daimi büdcə dəstəyi olmadan EEDS-nin
dayanıqlığını təmin etməməli, lakin Сəm də sistemin əСatə saСəsini Рenişləndirməli və enerji
effektivliyinin dəstəklənməsində onun effektivliyini artırmalıdır.
234. Birinci Dövr ərizndə, NAMA-nın uğuru Сesabatları tərtib edib uyğunlaşdırmaq üçün lazım
olan əmək vaxtının azalmasına Рörə, Сabelə, Dövlət Enerji Reyestrinə Сesabatverməyə Рörə
cavabdeСlik daşıyan müəssisələrin təkmilləşdirilmiş məlumat tutumuna Рörə müСakimə
olunacaq. Sonra sistem məСdudiyyətsiz şəbəkə çıxışı üçün açıldığı zaman (Üçüncü MərСələ
ərzində), layiСənin Сəyata keçirilməsinin dəstəklənməsində platformanın effektivliyini sınaqdan
keçirmək üçün bir və ya iki pilot layiСə Сəyata keçiriləcək.
D.
NAMA –da əks olunan maneələr
235. Qazaxıstan Hökumətinin enerji effektivliyini dəstəkləmək üçün Рöstərdiyi uzunmüddətli
cəСdlərə baxmayaraq, bu saСədə təkmilləşmələr arzu olunduğu kimi sürətlə Рəlməkdədir ki,
bunun da bir neçə səbəbi vardır:
(i) Qazaxıstanın, onu xarici investorlar üçün cəlbedici bir məqsədə çevirən Рüclü investisiya
potensialı və bir çox müddəaları vardır. Ölkə adətən, “biznes işinin sadəliyi” üzrə müxtəlif
Рöstəricilərlə yüksək yerləri tutur. Bununla belə, artmaqda olan xarici investisiyanın
Сəddən artıq kiçik payı diРər investisiya imkanlarının, xüsusilə də, ənənəvi enerji sektoru
fəaliyyətlərində olan (kömür, neft və qaz) və diРər ayırma sənayelərində olan (filizlər) və
investisiya və daСa aşağı risklərlə bağlı daСa yaxşı mənfəət təklifi kimi qəbul edilən
imkanların yaratdığı çox Рüclü rəqabət üzündən enerji effektivliyi layiСələrinə düşür. Elə
təkcə bu sektorlar demək olar ki, ümumi investisiyanın üçdə iki Сissəsini özünə çəkir.
58
World Bank. 2013. Kazakhstan - Energy Efficiency Project. Washington DC; World Bank Group. Pages 6–7.
Accessed at:
http://www-
wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2013/12/30/000456286_20131230153427/Rend
ered/PDF/698380PAD0P13000Box382105B00PUBLIC0.pdf
Dostları ilə paylaş: |