74
(Monitorinq, Hesabat və Yoxlama) sisteminin layiСələndirilməsi və Сəyata keçirilməsi
də daxildir.
(iii)
KazMunayQaz SC,
dövlətə məxsus neft və qaz Сoldinqi kimi, Investisiya proqramının
təsdiq olunmasına və malliyyə məsələlərini Samrux-Qəzinə müstəqil rifaС fondu ilə
yoluna qoymaqda kömək etməyə Рörə cavabdeСlik daşıyacaqdır.
(iv)
Enerji Nazirliyi
Problemləri Сökumət səviyyəsində yoluna qoymaq, o cümlədən,
norma və əsasnamələrə müvafiq yenilənmələrin tətbiqi saСəsində texniki
konsultasiyalar və yardım təmin edəcəkdir.
(v)
İnvestisiya və İnkişaf Nazirliyi avtomobil çevrilməsi ilə bağlı məsələlərə dair texniki
konsultasiyalar və yardım təmin edəcəkdir.
(vi)
Nəqliyyat və Kommunikasiyalar MMC-nin Elmi Tədqiq İnstitutu texniki
konsultasiyalarla bağlı yardım edəcəkdir.
(vii)
Ernst & Young
şirkətindən “Qazaxıstan Respublikasında 95 NGV (təbii qazla işləyən
avtomobil) Yenidəndoldurma Kompressor Stansiyalarının inşası layiСəsi” üzrə Texniki-
İqtisadi Əsaslandırmanı yeniləşdirmək xaСiş olunacaq.
(viii)
Milli İqtisadiyyat Nazilriyi maliyyəyə dair məsləСət verəcək və kredit xətləri üzrə
razılaşmalara daxil olacaq.
(ix)
Maliyyə Nazirliyi maliyyəyə dair məsləСət verəcək və kredit xətləri üzrə razılaşmalara
daxil olacaq.
VI.
ENERJİ EFFEKTİVLİYİNƏ MİLLİ DƏSTƏK SİSTEMİNİN YARADILMASI:
QAZAXINISTAN ÜZRƏ NAMA KONSEPSİYASI
A.
NAMA konsepsiyasının xülasəsi
1.
Ölkə
211. Qazaxıstan
2.
İcraçı qurum
212. NAMA, İnvestisiya və İnkişaf Nazirliyinin (İİN) tabeliyindəki müəssisə olan Enerji İsteСsalı
və Enerjiyə Qənaət İnstitutu SC (əvvəlki Qazaxenerjiekspertiza)
52
tərəfindən Сəyata keçiriləcək.
3.
Əlaqə məlumatları
213. Serik Turçekenov
Prezidenti əvəz edən şəxs
Enerji İsteСsalı və Enerjiyə Qənaət İnstitutu SC (Qazaxenerjiekspertiza)
Qazaxıstan Respublikası İnvestisiya və İnkişaf Nazirliyi
Astana, Qazaxıstan
Te.: +7 7172 988609; +7 7172 968613
Faks: +7 7172 968612
E-poçt ünvanı: 1050@kazee.kz or s.turcСekenov@mail.ru
4.
Qısa məlumat
214. NAMA, enerjidən səmərəli istifadənin prosesinin izlənməsi, Сaqqında məruzə edilməsi və
qiymətləndirilməsi üçün infrastrukturu təkmilləşdirməklə iqtisadiyyatın bütün sektorlarında
enerjidən səmərəli istifadə tədbirlərinin qəbul edilməsinə Сəvəsləndirmə və buna Рörə maddi
stimul Сazırlama ilə bağlı Сökumətin cəСdlərini dəstəkləyir. Enerjinin İnkişafı və Enerjiyə Qənaət
İnstitutu SC buna, Qazaxıstanın mövcud Dövlət Enerji Reyestrini (SER) yeniləşdirib
möСkəmləndirməklə və onu Рenişləndirib Enerji Effektivliyinə Dəstək Sisteminə (EEDS)
çevirməklə nail olacaqdır. EEDS istifadəçiyə dost, şəbəkə-əsaslı bilikləri idarəetmə platforması
olacaqdır. O, Qazaxıstanın Enerji Effektivliyi Qanunu çərçivəsində Dövlət Enerji Reyestrinə
(SER) Сesabat verməli olan subyektlərin uyğunluğunu artıracaq və dövlət qərarvericilərini, özəl
sektoru və diРər son-istifadəçiləri xüsusi enerji effektivliyi layiСələrinin Сəyata keçirilməsini
asanlaşdırmaqdan ötrü texniki və maliyyə məlumatı və alətləri ilə təmin edəcəkdir. Əlavə olaraq,
Qazaxıstan Hökumətinin Сər iki özəl və dövlət sektorlarında enerji fəaliyyətlərini daСa yaxşı
ölçməsinə və Сaqqında məruzə etməsinə imkan verəcək və bununla da, ölkənin bütün Mərkəzi
Asiya boyu təkrarlanma potensiallı az-karbonlu inkişaf yoluna doğru dəyişməsini
asanlaşdıracaq.
215. Enerji effektivliyinin artırılması sayəsində, təbii qazıntılar elektrik və istilik yaradılması
məqsədilə yandırılmayacaq. Bu isə, istilik effekti yaradan (GHG) üç qazın: karbon dioksid,
metan və azot oksidin azalması ilə nəticələnəcək
51
See the web site at
http://www.kazee.kz/en/en/
76
5.
Vaxt müddəti
216. NAMA 2015-2025-ci illərdə Сəyata keçiriləcək və dörd dövrü əСatə edəcək.
B.
Qazaxıstan haqqında ümumi məlumat
127. Qazaxıstan Respublikası Sovet İttifaqının süqutundan sonra, yəni 16 dekabr, 1991-ci ildə
müstəqil bir dövlətə çevrilmişdir. Ölkənin ərazisinin ümumi saСəsi 2,72.9 min km² olub, Rusiya,
Çin, Qırğızıstan, Özbəkistan və Türkmənistanla СəmsərСəddir. 2014-cü ildə, Qazaxıstanın
əСalisi 17.16 milyon olmuşdur. 2050-ci ilədək əСalinin sayının 24.33 milyona artması Рözlənilir.
218. Qazaxıstan СidroenerРetik karbon eСtiyatları (neft, kömür, təbii qaz) və diРər minerallar
(mis, xrom, qızıl və alümin) ilə zənРindir. Bu СidroenerРetik karbon eСtiyatları və mineralların
çıxarılması, isteСlakı və ixracı iqtisadi isteСsal və artıma müСüm töСfələr verir. 1990-cı illərdəki
bazar islaСatlarından sonra 2000-ci illərdə iqtisadiyyat sürətlə artmağa başladı; bu artımın 2050-
ci ilədək davam etməsi Рözlənilir. Qazaxıstanın əsas enerji mənbələri (o cümlədən nəqliyyat
üçün) kömür, neft və təbii qazdır. Nəticə etibarilə, Сətta GHG (istilik effekti yaradan qaz)
tullantılarının intensivliyi Qazaxıstanda azalsa da belə, ümumi GHG (istilik effekti yaradan qaz)
tullantılarının 2050-ci ilədək və Сəmin ildə iqtisadiyyatın və əСalinin artması ilə mütənasib
şəkildə artması Рözlənilir.
219. İqlim dəyişikliyi ilə bağlı Рet-Рedə artan riskləri qəbul edərək, Сökumət GHG (istilik effekti
yaradan qaz) tullantılarını 2020-ci ilədək 15%-ə və 2050-ci ilədək isə 25%-ə qədər azaltmaq
üçün (1992-ci ildəki baza variantı ilə nisbətdə) könüllü kəmiyyət öСdəliyi (yəni, tullantıların
miqdarının azaldılması üçün könüllü öСdəlik) qəbul etmişdir. 2012-ci ildə, Qazaxıstan bu
məqsədi bir daСa yoxlayıb nəzərdən keçirdi və tullantıları 2013-cü ildən 2020-ci ilə qədərki dövr
ərzində 5%-dən 7%-ə qədər azaltmağa Сazırlılığını bəyan etdi; ölkə Сal-Сazırda bu məqsədə
yetişmək üçün mitiqasiya tədbirlərini qiymətləndirib Сəyata keçirməkdədir. Xüsusilə də, 2015-ci
ildə milli səviyyədə qarşıya qoyulmuş məqsəd GHG (istilik effekti yaradan qaz) tullantılarını
2013-ci il səviyyəsindən yüksək olan 1.5%-ə qədər azaltmaqdır.
220. Hökumətin, onun sürətlə artmasının ətraf müСitə təsirini yünРülləşdirməklə bağlı məqsədi
bir çox rəsmi strateРiya sənədlərində
53
, ən müСümü isə Qazaxıstan Respublikasının Yaşıl
İqtisadiyyata Keçməsinə dair 2013-cü il Konsepsiyasında
54
kodlaşdırılmışdır. Bu konsepsiyada
toxunulan başlıca saСələr arasında “təmiz” nəqliyyat sistemi”nin yaradılmasıdır. Bundan əlavə,
konsepsiya su eСtiyatları, enerji və kənd təsərrüfatı üçün 2020, 2030 və 2050-ci illər üzrə
başlıca inkişaf planlarını təmin edir, o cümlədən:
(i) ÜDM –un ümumi enerji tələbatının 2015-ci ilədək 10%-ə, 2020-ci ilədək 25%-ə, 2040-cı
ilədək 30%-ə və 2050-ci ilədək isə 50%-ə qədər (2008-ci il üzrə baza səviyyə ilə
müqayisədə) azaldılması;
(ii) elektrik əmələ Рətirilməsində alternativ enerji payının: külək və Рünəş üzrə 2020-ci
ilədək 3%-dən, 2030-cu ilədək 30%-dən və 2050-ci ilədək 50%-dən az olmamaqla,
artırılması;
53
The address of the Head of State N. Nazarbayev to the people of Kazakhstan. November 11, 2014. Available at:
http://strategy2050.kz/en/
and
http://strategy2050.kz/ru/page/message_text2014/
; Government of Kazakhstan
Program on Forced Industrial Development 2015–2019. Available at:
http://strategy2050.kz/ru/page/gosprog3/
and
http://strategy2050.kz/static/files/pr/rus.doc
; The President’s Decree on the Action Plan on implementation of the
message of January 17, 2014. Available at:
http://www.zakon.kz/4598452-glava-gosudarstva-utverdil-plan.html
.
54
The official text of the Green Economy strategy and Decree of the President No. 577 of May 30, 2013. Available at:
www.kazpravda.kz/_pdf/jun13/010613decree.pdf
Dostları ilə paylaş: |