Thank you for your contribution

262

mektedirler. Sanata giren oyun, sorgulama, rastlantı, 

ironi, paradoks, metafor(mecaz), cinsiyet, kimlik gibi 

kavramlarla birlikte heykel sanatı da varlığını devam 

ettirmektedir. 

Bilimin sunduğu kavramlar da yaşanan dönemin tüm 

kültürüne yansıyarak sanatçıları etkileyecektir. Bilimin 

tartıştığı 13 kavram vardır. Bunlar: “Çok boyutluluk, 

Uzay-zaman, Kuantum gerçekliği, Bilgi işleme, Sonsuz-

luk, Derin zaman, Büyük patlama, Olasılık, Matematik, 

Alanlar, Görelilik, Evrim, Uzaylılarla temas. Bu kavram-

lardan çok boyutlulukla ilgili olarak fizikçi Carlo Rovelli 

ilave boyutları resmetmenin çok zor olmadığını söylü-

yor. Rovelli bu konuda şöyle konuşuyor: “Bu solB-sağB 

olarak nitelendirebileceğimiz, yukarı-aşağı, sola-sağa, 

öne-arkaya gidebildiğimiz bir uzaydır. Hint tanrıları gibi 

çok kollu heykellere benzer.” (Bursalı, 2015/ Anant-

haswamy, 2014) 

Sanat ve bilim birbirine ilham vermeye devam edecektir.

Sonuç

Sanat ve bilim insanlaştırılmış bilgidir. Çünkü her ikisi 

de insana ait düşünsel ve yapısal gerçeklikleri içeren 

varlık alanlarıdır. Heykel sanatı sanatsal bilgiyi yanında 

taşır. Bu bilgi geçmiş dönemde yaşamın bir parçası iken 

sonraki dönemde başlı başına bir disiplin haline gelmiş 

ve yine bugün sanatçı için geçmişi, bugünü ve geleceği 

içinde barındıran sosyal bir varlık haline gelmiştir. Sa-

natçılar çok farklı kavramları, malzemeleri ve teknikleri 

çalışmalarında kullanarak aslında etkileşim içinde olan 

bir kültürel yapıyı yansıtıyorlar.

 İnsanın dünya, yaşam, doğa ve evren üzerine yönelmiş 

merakı ve araştırmacı kişiliği, yeni düşünceler, yeni 

biçimler ve yeni algılayışlar üzerine kurgulanmıştır. 

Düşüncenin kalitesi ise insanın eğitimi ile doğrudan 

ilintilidir. Akılcı olmayan ve sanatın olmadığı bir eğitimle 

yetişen insan, kendine ve topluma yararlı bir kişilik ka-

zanamaz. İnsanın merak duygusu geliştikçe ve destek-

lendikçe yeni sorular sorulacak ve bunların cevaplarının 

oturacağı zeminin sağlamlığı ve gelişmişliği ise ancak 

eğitimin kalitesi ile doğru orantılı olacaktır. 

Sanat ve bilim toplumsal etkinlik alanlarıdır. İnsanlık 

bunlar sayesinde yaşamın devamlılığını sağlar-sağla-

yacaktır. Bilim ve sanatın amacı ise görünen gerçeklik 

değil görünenin ötesine geçmektir. Böylece bilim adamı 

ve sanatçı iki disiplin arasında diyalog kurarak yeni 

estetik biçimler aramaya yönelmiştir. Sanatın yapım 

olanaklarını genişletmeye çalışan sanatçılar, var olan 

bilimsel verilerden yararlanmaya her zaman açık 

olmuşlardır-olacaklardır. Bilim de sorunlara farklı 

bir yaklaşım açısı yakalamak için sanattan yararlan-

mıştır-yararlanacaktır. İnsanoğlu var oldukça aklı ve 

sezgileri sayesinde yarattıkları olan bilim ve sanat hiçbir 

zaman susmayacaktır.

Sinema ve fotoğraf sanatlarından çok önce belgesel 

niteliği taşıyan Mısır Sanatı’nda rölyef ve heykellerde 

var olan sanatsal bilginin sayesinde o dönemin tarihi, 

sosyo-kültürel yapısı, felsefi, dinsel, dilsel, siyasal, 

iktisadi, ekonomik vs. yapısını içinde barındırarak sa-

natsal ve bilimsel öğelerini bize sunar.  Mısır sanatında 

“figürler ancak dışarıdan güneş ışınları onların üzerine 

düştüğünde ve onları ışıldatıp parıldattığında öznellik 

kazanır. Bu suskun, hareketsiz devasa figürler, güneş 

ışınları onlara dokunsun ve onlara bir ruh verip can-

landırsın diye bekler.” (Altuğ, 2012;72). Bilimin gelişimi 

ile keşfedilen sinema ve fotoğraf makineleri sayesinde 

bugün “gerçeklik” bir yüzey üstünde görüntüsel olarak 

canlandırılabilmektedir. 

Hegel’e göre eskiden sanat, din ve felsefe ile karıştırılmıştı: 

‘Günümüzde, düşünce(felsefe) ve din, Güzel Sanatları(Bea-

sux Arts) aşmıştır’ (Estetik, I.c., I. kıs., III. böl.). Öte yandan 

da Yunan ya da Gotik sanatının büyük dönemleri tüm ya-

şamla karışmış durumdadır. Sanat da felsefe disiplini gibi 

olasılıklı bir bilimdir; sanatla uğraşmak felsefe için sıradan 

bir görev değildir; çünkü sanat yalnızca düşünce değil, ama 

aynı zamanda bütünüyle tindir de. (Bozkurt, 2012;167) 

Ahenk, uyum, hareket, denge ve güzellik kavramları 

ise Yunan Sanatı ile birleşerek heykellerde varlık bulur. 

Oran-orantı, altın oran, simetri-asimetri, geometri, do-

luluk-boşluk, S duruşu gibi matematik, fizik ve geometri 

bilimlerini de ilgilendiren birçok etmen işin içine katılır. 

Sanatçı ideal güzelliğe erişmek için insan vücudunun 

oranlarını zorlar. “Mathieu’ye göre, biçimlerin evri-

mi bilimsel kavramların evrimiyle koşut gider.” (Eco, 

1992;117-118). Sanat ve bilim; insan yaşamının değişi-

me uğratılması konusundaki vazgeçilemez yazgısıdır, 

insandan ayrı düşünülemez. Yaşamsal verileri algılayan, 

kullanabilen, dönüştürebilen insan var olan dünyadan 

yeni bir dünya kurar. Bilim ve tekniğin ilerlemesi, yeni 

keşifler ve yeni kavramlarla beraber heykel sanatına 

hız, devimim, kinetik ve sibernetik gibi farklı oluşum-

ların girmesine ve görecelik kavramının yeni estetik 

biçimlere evrilmesine neden olur. Teknik olanakları kul-

lanmak ise sanatçılar için vazgeçilemez bir olasılıkları 

genişletme alanı sunar. Aynı zamanda sanatçının yeni 

anlamlar, yeni düşünceler ve olaylara yeni bir bakış açısı 

kazanmasına neden olur. Sanatçılar ürettikleri biçimler-

le aslında var olan ve yaşanılan gerçekliğin birer tanığı 

gibidirler. “Maddi üretimin teknik olanakları, sanatsal 

biçimin biçimlendirilmesini bile koşullandırır.” (Kagan, 

2008;492)  Sanatta fütürist(gelecekçi) düşünce ve kübist 

ayrışım, biçimlerin devingenliğine farklı bir perspektif 

ve düşünce üretim süreci açar. “Bu devingenlik yine de 

başlangıçtaki biçimlerin kararlılığına dayanır” (Eco, 

1992;114) 

Televizyon, video, bilgisayar, kamera, lazer, holografi 

gibi bilimsel ve teknik ilerlemeler ise günümüz sa-

natında geçmişi, bugünü ve geleceği kapsayan geniş 

bir yaratım olanağı sağlamıştır. Sanatçılar gelişen ve 

değişen olanaklarla olasılıklarını arttırmış ve eleştirisel 

bakış açısı ile birlikte günümüz sanatını değerlendir-

---