The Archeology of Azerbaijan a brief Discourse
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 70 eynən rəhmətlik babamdır. Başını əlləri arasına alır, üz-gözünü turşudur və qəfil ayağa qalxıb çığırır. «Mən bu işi belə qoymaram!» - deyir. - Hansı işi? - Qarabağı azad eləmək haqqında düşünür. Deyir ki, lazım gəlsə, ermənilərlə danışa bilər. Onların da dilini bilir. Bizdən törəyiblər axı. Əks halda, o məsələ... yəni işlərini bitirəcək. Yaman comərddir. Söhbətin bu yerində ələkçinin qılverəni kimi dedim: - Qurban olum təpərinə!» Qeyrətli babam...mızzz... İmranbəy daha da coşdu: - Belə olub e, bizim babalarımız! Qorxmaz, cəsur və ürəkli! Gör neçə min ildən sonra da dəyanətlərini itirməyiblər. Namus onlar üçün namus, şərəf də şərəfdir! Heç nə dəyişməyib. - Yaxşı, bunları başa düşdüm, amma bir şey qaranlıq qaldı. «Lazım» kişi məsələsi. O da «lazım gəlsə» deyir? - Yox, onu mən özümdən artırdım. O elə demədi, dedi ki, ya onlarla danışaram, ya da dalaşaram! - Sənsə onu gizlətdin? Ora qaçmasın deyə? Qoyaydın gedəydi də. Problemlərimiz bir dəfəlik həll olunardı. - Hər şeyin zamana ehtiyacı var. Hələ ki sülh yolu tükənməyib... Onu etibarlı yerdə saxlamalıyıq ki, əlindən xəta çıxmasın. Mən İmranbəyin bu sözlərindən çox narahat oldum və yaxınlarda gördüyüm bir kinonu xatırladım. Kinonun qəhrəmanı zərif cinsə - öz tərəfdaşına deyir: «Desələr ki, etibarlı yerdəsən, deməli, səni öldürəcəklər, çalış qaçıb canını qurtarasan». Bu məntiqllə yanaşsaydıq, «etibarlı yerdə» gizlədilən hominidi də təhlükə gözləyirdi. Buna yol vermək olmazdı. Nəsə bir şey fikirləşmək, tədbir tökmək lazımıydı. Mən özümü o yerə qoymadım, güldüm və zarafata saldım: - Bəlkə o, özgə planetdən gəlmədir, aranı qarışıq görüb göyə çıxıb? - Bu cür ciddi məsələləri zarafata salma, - İmranbəy incik halda dedi və bir daha təkrar elədi, - zarafata salma, bildin, yoxsa, onu görməyəcəksən! - Anladım, - dedim, - amma mən onu görmək istəyirəm. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 71 - Görəcəksən, əhvalat hələ bitməyib. - Qulaqlarım səndədir, - dedim və kətildə oturdum. İmranbəy də yerini rahatladı və böyük həvəslə söhbətini davam etdirdi: - Qorçatanla Azın sığındığı kaha meşənin ətrafındakı qayalıqdaydı. Əroğlu canına hələ su keçməyən çır-çırpı yığdı, qoynunda gizlətdi və kahaya çatan kimi ocaq çatdı. O, iki samballı quru odun seçdi, ağacları uzun muddət bir-birinə sürtməyə və üfürməyə başladı, nəhayət ağac od aldı. Odu Ər tayfasının başbilənləri çoxdan tapmışdılar. Göy tanrı onlara öncə odu göndərmiş, sonra onu qorumağın yollarını öyrətmişdi. Od tayfası ocağı min illər boyu qorumuşdu. Əvvəllər odu sönməyə qoymamaq üçün ocağın ətrafında növbə çəkirdilər, bir yerə köç eləyəndə kösövləri ağzı bağlı palçıq təknələrə qoyub aparırdılar. Təknənin böyründən deşiklər açırdılar ki, içəri hava girsin, kösövü sönməyə qoymasın, amma odu heç kimə vermirdilər. Ər tayfası axşamlar ocağın başına yığışar və çoxbilənlər odun tarixcəsini danışardılar. Qorçatan pələng balası boyda olanda bu barədə eşitmişdi... Az bir kənarda dayanıb Qorçatanın ocağı necə alışdırmasına baxırdı. O, indiyə kimi odu yaxından görməmişdi, ona görə də oddan qorxub kahanın küncünə sığındı. Qorçatan Azın qorxduğunu anladı və əlinin işarəsilə başa saldı ki, ocaq qızınmaq üçündür. O, Azı şəhadət barmağı ilə çağırdı ki, yaxına gəlsin və odda əlini qızdırsın... Qız çəkinə-çəkinə yaxına gəldi, Qorçatanın gözlərinə zəndlə baxdı, bilmək istəyirdi ki, yad adamın ürəyindən özgə fikir keçmir ki? Torpaq tayfasının ağsaçlıları özgələrin adamları odda bişirib yediklərini görmüşdülər, hətta özləri də dadmışdılar. Amma Qorçatanın pis niyyəti yoxuydu. O, qıza baxıb gülümsünürdlü. Az çəkinə-çəkinə Qorçatanın yanına gəldi, bir az aralıda çömbəldi, aralıdan-aralıya əllərini oda tutdu, bədəninə xoş, ilıq isti keçdi və yavaş-yavaş irəli gəldi. O, sanki buxarlanırdı və buxarlandıqca torpaq iyi ətrafa yayılırdı. Bu, xoş bir qoxuydu və Əroğlunun burnuna dolurdu. Qorçatan Azın Torpaq tayfasından olduğunu bildi, müqəddəs sümüyü oğurlayanların izinə düşdüyünü anladı və ürəyi sevindiyindən atlandı. O, atasını sevindirəcəyindən məmnun idi, üzü gülürdü. Qorçatan Torpaq tayfası barədə çox eşitmişdi. Onlar mağara və kahalarda yaşayır, çox yeyir, çox yatır, amma qənimət dalınca səfərə çıxanda günlərlə, aylarla oyaq qalır, ac-susuz yaşamağı bacarırdılar. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 72 Qorçatan Aza diqqətlə baxdı, onda cəzbedici nəsə vardı. O, qızıın islanıb üzünə düşmüş saçlarını uzun və qaba barmaqları ilə geri daradı, üzünü sığalladı və sifətinə yapışmış yağış damcılarını sildi. Qız öncə diksindi, üzünü yana çəkdi, sonra Qorçatanın barmaqlarından axan isti onun könlünə yayıldı, qanına hopdu. Bu, Azın xoşuna gəldi və başını Qorçatanın çiyninə qoydu. Qızı yuxu basırdı. Əroğlu bunu hiss elədi, çiynindəki vaşaq dərisini yerə saldı, əvvəlcə özü oturdu, sonra Azın əlindən tutub, yanına çəkdi, üstünü bəbir dərisilə örtdü. Az başını Qorçatanın sinəsinə qoyub huşa getdi, sonra mürgülədi. Aradan bir xeyli keçdi. Hardasa ayı donquldandı. O, sanki yaxınlıqdaydı və kahaya doğru gəlirdi. Qorçatan Azın başını ehmalca yerə qoydu, qulaqlarını əvvəlcə kahanın divarlarına, sonra yerə dirədi. Ayının uzaqda olduğunu duyandan sonra sakitləşdi. Yorğunluq və aclıq Qorçatanı da əldən salmışdı. O, Azın böyrünə uzandı, bir azdan yuxuya getdi və ayılanda Azı yanında görmədi. Əroğlu qəfil yerindən sıçradı, ətrafa göz gəzdirdi. Yad tayfanın «öncə»sinin yoxa çıxması yaxşı əlamət deyildi. Qorçatan yarax-yasağını düzəltdi və çölə çıxmaq istəyəndə Az içəri girdi. Qız əlində bir cüt qırqovul tutmuşdu. Görünür, onları daşla vurub öldürmüşdü. Qorçatan da ovu bu cür ovlayırdı. Az quşları yoldu, birini Qorçatana uzatdı, o birisini isə dişlərinə çəkdi, çiy-çiy yeməyə başladı. O, ağzıqanlı vəhşilərə oxşayırdı. Ər tayfası bu cür adamları «yəc- məc» adlandırırdı. Qorçatan Aza baxıb bir xeyli güləndən sonra onu dayandırdı, başa saldı ki, əti bu cür yemək olmaz. Qız əvvəlcə onu yaxına buraxmaq istəmədi, elə başa düşdü ki, Qorçatan onun ovunu almaq istəyir. Əroğlu öz payını çubuğa keçirib, közün üstünə qoydu. Dadlı yemək ətri ətrafa yayıldı. Ət bişəndən sonra bir tikə qopardı və çubuğu Aza uzatdı. Qız əvvəlcə tərəddüd elədi, amma yad adamın tikələri ləzzətlə yediyini görüb ətə girişdi və dadından xoşlandı. Yeyib doyandan sonra Azla Qorçatan çölə çıxdılır və qayalardan süzülən yağış suyundan içdilər. Bundan sonra Qorçatan əlini sinəsinə qoyub baş əydi. Bu o demək idi ki, «mən səndən xoşlanır və səninlə dost olmaq istəyirəm». Az onu başa düşdü, çünki Qorçatanın dili meşələrin, dağların, quşların diliydi, insanlar hamısı eyni dildə danışırdılar, təbiətlə bu ikiayaqlı varlıqlar bir-birinə qaynayıb-qarışmışdılar, amma son zamanlar bir-birilərindən uzaq düşdüklərinə görə düşmənçilikləri də başlamışdı, dillərini az qala yadırğamışdılar. Azın Qorçatandan xoşu gəlmişdi. O da öz növbəsində Qorçatana təzim elədi və Əroğlunun əlindən tutub, tayfasının içinə apardı. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|