The gabala archaeological expedition
Yüklə 14,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
95 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon yuların dibindən təmizlənərkən az miqdarda yanıb kömürləşmiş darı dənləri tapıldı. Onun içərisindən götürülən nümunə palinoloji analiz zamanı çox zəngin material vermişdir. Orada buğda, darı, vələmir və digər dənli bitkilərin tozcuqları, əkin sahələrində bitən alaq otlarının, boyaqyarpağı, yov- şan və digər belə otların, meşə bitkilərinin tozcuqları da aşkar edilmişdir. Palinoloji analiz göstərir ki, bu quyuda doğrudan da taxıl saxlamışlar. Ağac tozları isə ola bilsin ki, quyunun ağzını örtmək üçün istifadə olunan ağac materialına aiddir. Bu il ərzaq anbarında bir təsərrüfat küpünün dibindən də analiz üçün nümunə göndərilmişdir. Analiz çox zəngin material vermişdir. Bu küpün yanında bir oynoxoyya tipli qabın da hissələri tapıl- mışdır (şək.14). Müəyyən olunmuşdur ki, bu küpdə uzun müddət çaxır saxlanmış, sonra isə bu küpdə taxıl saxlanmışdır. Builki 3 analiz və əvvəlki 3 ana- liz 2000-2400 il bundan əvvəl Qəbələ əhalisinin təsərrüfat həyatı, ərazinin iqlim şəraiti haqqında çox qiymətli məlumatlar verir. III qazıntı sahəsindəki qazıntılar bir daha sübut edir ki, mədəni təbəqənin bütün qatları tikinti qalıqları ilə zəngindir. 3-cü oval tikintinin altında eni 1 m-ə yaxın olan, bir-birindən 2,55 m aralı 2 divar 2-ci oval plan- lı binanın cənub divarının altına doğru uzanır. Oval planlı quyular oval planlı binanın divarlarını və bu 2 divarı kəsib. Belə divarlara bütün qazıntı sahəsində rast gəlinir. Bu tikintilər qazılmayan sahələrə doğru uzanır və burada şəhərin mövcud olduğu bütün dövrlərdə in- tensiv həyat olduğunu göstərir. iv qazinti sahəsi Bu qazıntı sahəsi III qazıntı sahəsindən şərqdə yerləşir. Hələ 1983-cü ildə III sahədə qazıntıya başlayarkən burada da böyük binanın qalıqlarının oldu- ğu müəyyənləşdirilmişdir. 2009-cu ildə burada qazıntı- ya başlanılmış və tikinti qalıqları aşkar edilmişdir. Bu il həmin yerdə qazıntı sahəsi xeyli genişləndirilib. Bu- rada hələlik qazıntı sahəsi 1500 m 2 -dir. Qazıntı zamanı yumşaq əhəng daşından yonulmuş dördbucaqlı sütu- ple taken from inside the well yielded very rich mate- rial in the palynological analysis. Pollens of wheat, millet, oats and of other cereals, pollens of weeds grown in corn fields, of coloured leaves, wormwood and other grasses, and pollens of forest plants were also detected. The palynological analysis indicates that it was grain that was really stored in these wells. But the tree pollens may belong to the tree material used for covering the lip of the well. This year a sample was also sent for analysis from the bottom of a household pitcher in the ware- house and it yielded very rich material. Also, parts of an oinochoe-like jug were found beside this pitcher (Fig.14). It was determined that wine was first stored inside this pitcher for a long time and then corn was stored inside it. Three analyses of this year and three previous analyses have yielded very valuable infor- mation about the household life of the Gabala popula- tion and the climatic conditions of the area 2000-2400 years ago. The excavations in excavation area III persuade us that all layers of the cultural stratum are rich in construction remains. Two walls 2.55 m apart from each other, with a width of approximately 1 m, un- der oval building III extend under the south wall of oval-planned building II. Oval-planned wells dissect the wall of the oval-planned building and these two walls. Such walls could be found in all excavation areas. These buildings extend toward the non-exca- vated areas and indicate that life was intensive here in all periods of the city’s existence. the 4th excavation site This excavation area is located in the east of exca- vation area III. In 1983, when excavation began in ex- cavation area III, the existence of the remains of great buildings was determined. In 2009, excavation work was started here in excavation area IV and the remains of a building were detected. The excavation area there was enlarged much more this year. It covers 1500 m 2 area at present. The remains of buildings which were 2011-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2011 SEBA
96 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon naltlıqları, çiy kərpiclərlə hörülən binaların qalıqları aş- kar olunub. Hələlik burada yalnız ən üst təbəqə qazılır (şək.15). Burada da bir tərəfi oval planlı tikilinin qalıq- ları aşkar olunur (şək.16). Lakin bu üst təbəqədə olan binaların bəzilərinin, o cümlədən ovalın divarlarının daş bünövrəsi yoxdur. Onlar bütünlüklə çiy kərpiclərlə hörülüb. Ancaq onlarla yanaşı, daş bünövrəli tikililər də olmuşdur. IV qazıntı sahəsində də binaların divarları- nın davamı qazılmayan sahələrə doğru uzanır. Bu bina qalıqlarını bütünlüklə izləmək istəsək qazıntı sahəsini çox genişləndirməliyik. tapintilar Hər iki sahədə tapıntılar əsasən Antik dövr üçün səciyyəvi olan müxtəlif ölçülü və formalı gil qab- ların fraqmentlərindən ibarətdir. Bunlar təsərrüfat küplərinin, camların, oynoxoyya tipli qabların, üça- yaq və təkayaq vazaların ayrı-ayrı parçalarından ibarətdir. Qazıntılar zamanı müxtəlif heyvanların, o cümlədən iri və xırdabuynuzlu heyvanların, dəvə və donuz sümüklərinə rast gəlinir. Şəhər yerinin ən alt qatında Erkən Ellinizm dövrü üçün səciyyəvi olan gil qablara təsadüf olunur. Onların arasında Əhəmənilər dövrü qablarını xatırladan gil camların parçaları- na da rast gəlinir. Tapılan keramika məmulatının əksəriyyəti bütün dövr üçün səciyyəvidir. Builki tapıntılar çöl qeydi kitabında 1551-1613 nömrələri ilə qeyd olunmuşdur (şək.17-33). Bütün tapıntılar qazıntı sahəsində yuyulub nəzərdən keçi- rilmiş, kolleksiyaya götürüləsi nümunələr sahədən bazaya qayıdandan sonra hər gün tapıntıların çöl qeydi kitabına burada əvvəlki tapıntıların davamı kimi nömrələr altında qeydə alınmışdır. Bəzi yapış- dırılası qablar bazada yapışdırılmış və onların foto şəkilləri çəkilmişdir (şək.34). Antik şəhər yerində aşkar edilən bina qalıqları- nın bir çoxu Azərbaycanın başqa yerlərində bu vax- ta kimi tapılmamışdır. Onları konservasiya edərək, gələcəkdə turistlərə göstərmək üçün saxlamaq çox constructed using raw bricks with quadrangular bases and shaped from soft limestone were detected during the excavations. Only the top layer is excavated here for the present (Fig.15). The remains of a one-sided oval- planned building (Fig.16) is also detected here. But there are no stone foundations of buildings in this top layer and no stone foundation of the oval building’s walls. They were built entirely out of raw bricks. But there were also stone foundation buildings beside them. The extensions of the buildings’ walls in excavation area IV extend to- wards the non-excavated areas. If we want to pursue the remains of the building completely, we must enlarge the excavation area much more. finds The finds in both areas consist especially of frag- ments of clay dishes of various shapes and sizes typical of the Ancient Period. These finds consist of separate parts of household pitchers, basins, oinoch- oe-shaped jugs, three-footed and single-footed vas- es. During the excavations, the bones of various ani- mals, such as big and small horned cattle, the bones of camel and pig were also detected. Clay dishes typical of the Hellenistic Period were detected in the ground layer of the city area. Parts of clay basins resembling dishes of the Achaemenid Period were also detected among them. The majority of ceramics which were found are typical of all periods. These two finds were recorded in the field notebook under numbers 1551-1613 (Fig.17-33). All finds were ex- amined in the excavation area after being washed. On return from the area to the archaeological centre, the samples taken for collection were noted every day in the field notebook of finds under numbers which are a continuation of the numbers given to previous finds. Some of the dishes which needed to be glued dishes were glued in the base and they were photographed (Fig.34). Many of the building remains detected in the ancient urban area have not been found in other places of Azer- baijan before now. While conserving the building re- 2011-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2011 SEBA
Yüklə 14,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|