The gabala archaeological expedition
Yüklə 14,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
124 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon Qazıntılar zamanı Antik şəhər yerinin bütün təbəqələrindən müxtəlif məişət avadanlığının qalıqla- rı ilə yanaşı, müxtəlif heyvan sümüklərinə də tez-tez rast gəlinir. Bu sümüklərin arasında ov heyvanlarının sümükləri azlıq təşkil edir. Sümüklərin əksəriyyəti ev heyvanlarına (donuz, iri və xırdabuynuzlu mal-qara, dəvə, at və s.) aiddir. Antik şəhər yerində 2012-ci ildə aparılan qazıntılar zamanı aşkar edilib götürülən tapıntılar ekspedisiyanın Antik Qəbələ dəstəsinin çöl qeydi kitabında 1614-1674, 1690 nömrələri altında qeydə alınaraq təsvir olunmuş- dur. Bu tapıntıların böyük əksəriyyəti müxtəlif ölçülü və formalı gil qabların ayrı-ayrı hissələrindən ibarətdir. Tapıntıların şəkilləri hesabatda əlavə olunan 19-23 nömrəli şəkillərdə verilmişdir. Antik dövrə aid mədəni təbəqənin alt qatında aşkar edilən gil qabların bəziləri e.ə. V-IV əsrlərdə Əhəməni dövrü üçün səciyyəvi olan gil qabları çox xatırladır. Onların arasında çiyin hissəsi çıxıntılı, ağzının kənarı bir qədər xaricə əyilən camların hissələrinə də rast gəlinir (şək.21, № 1636). Bu təbəqədə yumşaq əhəng daşından diametri 4-4,4 sm, ortasında bir dəliyi olan və bir qədər konusvari for- malı olan 2 ədəd düymə də vardır. Onların birinin bir hissəsi qalmışdır, digəri isə bütövdür. Bu düymələrin üstündə - orta hissəsində nöqtə kimi batıq olan kiçik cızma çevrə formalı naxışlar vardır (şək.21, №1638, №1639). Antik dövrün ilk mərhələləri üçün səciyyəvi olan enli ağızlı gil qabların ağzınm kənarları (şək.19, №1614, №1620, №1641), təsərrüfat küpünün ağzının kənarı (şək.19, №1648), vazaların hissələri (şək.19, №1624, №1627, №1634; şək.20, №1615, №1621, №1633; şək.22, №1640, №1652, №1690), açıq-qırmızı rəngli matra (flyaqa) (şək.23, №1644), oynoxoyya forma- lı qabların hissələri (şək.19, №1646; şək.20, №1637, №1643; şək.21, №1655, №1673, şək.23, №1654), enli ağızlı, enli qulplu qabların hissələri (şək.20, №1642; şək.21, №1619) vardır. Belə qabların bir çoxu Son An- tik dövrə qədər hazırlanıb istifadə olunmuşdur. Oval-planned household wells, big rectangular stones used as a column base, tree stumps hammered into the ground and used as supports are found in the section under the kilns (Fig.9c, 9d, 10a, 10b). Besides the remains of various household artifacts, various animal bones were also found during excava- tions in all strata of the ancient city area. There are not so many bones of hunted animals among these bones. The majority of the bones belong to domestic animals (pigs, big and little horned cattle, camels, horses, and so forth). The finds which were taken from the ancient city area during the excavation in 2012 were described in the field notebook under the numbers 1614-1674, 1690. The majority of these finds consist of separate frag- ments of clay dishes of different sizes and forms. The photos of the finds are described in Appendices 19-23 which are attached to the report. Some clay dishes found in the lower section of the cultural stratum belonging to the Ancient Period resem- ble clay dishes which are very typical of the Achaeme- nid Period. Fragments of basins with the shoulder area projecting and the lip contour bending slightly outwards were also found among them (Fig.21, No. 1636). Two slightly conical-shaped buttons with a hole in their mid- dle were also found. These buttons are made of soft limestone and are 4-4.4 cm in diametre. Only part of one of them remained while the other one is whole. There are patterns over these buttons - carved in the form of a small circle with an indent in the middle of it (Fig.21, No. 1638, No.1639). The rims of wide-lipped clay dishes (Fig.19, No.1620, No.1641, No.1614), the lip contours of a household pitcher (Fig.19, No.1648), fragments of vases (Fig.19, No.1624, No.1627, No.1634; Fig.20, No.1621, No.1615, No.1633; Fig.22, No.1690, No.1652, No.1640), a light red-coloured flask (Fig.23, No.1644), fragments of oinochoe-like dishes (Fig.19, No.1646; Fig.20, No.1637, 1643; Fig.21, No.1655, No.1673, Fig.23, No.1654,), fragments of wide-lipped and wide-handled dishes (Fig.20, No.1642; Fig.21, No.1619) were found. Most such dishes were made and used until the Ancient Period. 2012-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2012 SEBA
125 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon iv qazinti sahəsi 2012-ci ildə IV qazıntı sahəsində az iş görül- müşdür. Bu sahə III qazıntı sahəsindən 20 m şərqdə yerləşir. Oradakı qazıntının ümumi sahəsi 1500 m 2 -
Son Tunc və İlk Dəmir dövrünə aiddir. Oranın hələ üst təbəqəsində əvvəlki illərdə həmin dövrə aid daş toxa tapılmışdır. Ona görə də orada Antik dövrə aid təbəqələrlə yanaşı, alt təbəqənin öyrənilməsi də bö- yük maraq doğurur. Orada ən üst təbəqədə eramızın I əsri üçün səciyyəvi olan bir bişmiş kərpic parçası da tapılmışdır. Bu kərpicin eni 21 sm, qalınlığı 6 sm- dir. Çox yüksək keyfiyyətdə bişirilmişdir. Eramızın I əsrinin ortalarında belə kərpiclərlə tikilən bina qa- lıqları keçən əsrin 80-ci illərində Antik şəhər yerinin II qazıntı sahəsində öyrənilmişdir. Hələlik bu bina Azərbaycan ərazisində aşkar edilən ən qədim tiki- lidir. Antik şəhər yerində qazıntılar aparılarkən İnstitu- tumuzun direktoru Maisə xanım Rəhimova (şək.13a, 13b), Koreya arxeoloqları (şək.14a, 14b, 14c, 14d) sahəyə gələrək qazıntılarımızla tanış olmuşlar.
2012-ci ildə bizim dəstəmiz Qəbələnin Səlbir sahəsində bir quyunun təmizlənməsi ilə məşğul ol- muşdur. Hələ Qəbələ arxeoloji ekspedisiyası yaradılan 1959-cu ildə Saleh Qazıyevin rəhbərliyi İlyas Baba- yevin iştirakı ilə Səlbirdə qazıntılara başlayarkən bu şəhər yerinin Covurlu çayının yuyub yarğan yaratdığı şərq kənarında qazıntı apararkən orada başqa quyular- la yanaşı, düzbucaqlı planlı (140x142 sm) quyu da üzə çıxmışdı. Orada qalan bütün quyular dairəvi idi. Bu quyu isə kvadrat planlı olması ilə yanaşı, qazılandan az sonra yenidən içərisindən çıxarılan torpaqla doldurulmuş- du. Onun içərisi qazılandan az sonra çıxarılan torpaq- la doldurulduğu üçün töküntünün tərkibində maddi- mədəniyyət qalıqlarına, çürüntüyə rast gəlinmirdi. the 4th excavation site Little work was done in excavation area IV in 2012. This area is located 20 m east of excavation area III. The total area of the excavations carried out there is 1500 sq.m. It is likely that the lower stratum of excavation area IV belongs to the Late Bronze and the Early Iron Age. A stone hoe was found in the top layer of excavation area IV belonging to the same period as previous years. Therefore, the exploration of the lower stratum there arouses great interest besides stra- ta belonging to the Ancient Period. A piece of baked brick typical of the first century AD was also found in the top layer. It is 21 cm wide and 6 cm thick. It was fired to a very high quality. The remains of buildings constructed of such bricks in the mid first century AD were uncovered in the 1980s in excavation area II of the ancient city area. This is the most ancient building detected on the territory of Azerbaijan thus far. The director of our institute, Mrs. Maisa Rahi- mova (Fig.13a, 13b), and Korean archaeologists (Fig.14a, 14b, 14c, 14d) came to the excavation site and inspected our excavations during the excavation work in the ancient city area.
In 2012, our team planned to clean the well in Selbir area of Gabala. In 1959, the foundation date of Ga- bala archaeological expedition, when the excavation in Selbir began with the participation of Ilyas Babayev and under the leadership of Saleh Gaziyev, a rectangu- lar- planned well (140×142 cm) was detected beside an- other to the east outside the city area in a ravine washed by Jovurlu River. All the other wells there were circular but this well was square-planned and, besides this, shortly after be- ing dug, it had been filled in with the soil which had been removed from it. The remains of material culture or humus were not encountered in the well because it had been filled in shortly afterwards with the soil which had been removed from it. 2012-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2012 SEBA
Yüklə 14,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|