The gabala archaeological expedition
Yüklə 14,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
93 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon racaqlarının diametrlərini dəqiq müəyyənləşdirmək mümkündür. Qazıntılar göstərmişdir ki, anbarın bü- tün qalıqlarını üzə çıxarmaq üçün qazıntı sahəsini xeyli genişləndirmək lazımdır. Buna görə də 2011- ci ildə qazıntı sahəsi şimala doğru genişləndirildi. Burada sahəni genişləndirmək üçün əvvəlki illərdə qazılıb kənara atılan torpaq yığınını təmizləmək lazım gəldi. Sonra 2-ci oval tikintinin şimal diva- rından kənarda olan hissədə 5 m enində sahə qazıl- dı. Burada üst təbəqəyə aid yerə basdırılan, yanıb izləri qalan ağac sütunların yerləri, müxtəlif ölçülü kərpiclərlə hörülən divarların qalıqları üzə çıxarıldı. Onların yalnız üst tərəfdən ölçülərini götürə bildik. Qalıqlarını ölçmək üçün divarların yanını açmaq la- zım gəldi. Ümumiyyətlə, kərpiclərin qalınlığı 10-12 sm olur. Üstdən görünən bəzi kərpiclərin ölçüləri: 40x20 sm; 43x43 sm; 40x30 sm; 45x45 sm; 45x50 sm; 50x40 sm; 40x10 (görünür, böyrü üstə qoyulub). Anbarın döşəməsi səviyyəsinə çatarkən məlum oldu ki, qazıntı anbarın bütün sahəsini əhatə etmir. Yenə də sıralarla küplərin yerləri yaxşı bilinir (şək.10). Anbarda bu ilə qədər 200-ə qədər küpün sıralarla düzülmüş yerləri dəqiq görünür. Bəzi küplərin yal- nız bir hissəsi qazıntı sahəsinə düşür. Anbarın tutdu- ğu sahəni bütünlüklə qazmaq üçün sahəni yenə də genişləndirmək lazımdır. Şəhər yerinin ən alt qatın- da e.ə. IV-III əsrlərə aid belə böyük anbarın olması xüsusi maraq doğurur. Ona görə də bu anbarın bütün sahəsini açmaq zəruridir. iii oval tikinti qaliqlari Keçən qazıntı mövsümündə 2-ci oval tikinti- nin cənubunda, onunla paralel olan lakin dövr eti- barı ilə ondan qədim olan yeni bir oval tikintinin bünövrəsinin bir hissəsi aşkar olunmuşdur. Bu, III qazıntı sahəsində 3-cü oval tikintidir. Tikinti- nin yalnız bünövrəsi izlənilir. Onun bünövrəsi 2-ci oval tikintinin divarına çox yaxındır (şək.11-12). which were removed left behind well-preserved traces inside their pits. It was possible to determine the diame- tres of the pitchers’ bases exactly thanks to these traces. The excavations indicated that it was necessary to en- large the excavation area to detect the whole remains of the warehouse. Therefore, in 2011, we enlarged the excavation area towards the north. To enlarge the area it was necessary to clean the soil pile thrown up in ex- cavations in the previous years. Then an area 5 m wide was excavated in the outside part from the north wall of oval building II. Detected here were the remains of a wall built with different-sized bricks, the traces left after burning of where there had been tree columns, cropped in the space relating to the top layer. We could measure their dimensions only from the upside. Opening the lat- eral sides of the walls would be needed to measure the remains. Generally, the bricks are 10-12 cm thick. The sizes of the bricks visible from the top are as follows: 40×20 cm; 43×43 cm; 40×30 cm; 45×45 cm; 45×50 cm; 50×40 cm; 40×10 cm (it seems the bricks were laid side- ways). When the level of the floor of the warehouse was reached, it was determined that the excavation did not cover the whole area of the warehouse. The pitcher sites are revealed well all the same (Fig.10). Up to this year, the sites of about 200 pitchers in rows have been inves- tigated precisely in the warehouse. Only some pitchers are in the excavation area. The enlargement of the area is still necessary in order to dig the area of the warehouse completely. The existence of such a big warehouse in the bottom layer of an urban area belonging to the 4th-3rd centuries BC arouses great interest. Therefore, it is nec- essary to open the whole area of the warehouse. remains of the 3rd oval buildinG Part of a new oval building’s foundation, built in keeping with the period, was found in the south of oval building II in the previous excavation season, and it is in parallel with it. This is the third oval building in excava- tion area III. Only the foundation of the building is be- ing pursued. Its foundation is very near to oval building II (Fig.11-12), but stratigraphically it is located lower 2011-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2011 SEBA
94 2011-2012 Qəbələ arxeoloji ekspedisiyasının hesabatları reports oF the gabala archaeologıcal expedıtıon Lakin stratiqrafiq cəhətdən ondan altda yerləşir. Onun döşəməsində yanıq izləri və kül qatı izlənilir. Döşəmədə tapılan bəzi keramika nümunələri də e.ə. IV-III əsrlər üçün səciyyəvidir. Ona görə də bu tikin- tini e.ə. III əsrə aid etmək daha doğru olar. Keçən qazıntı mövsümündə bu tikintinin yalnız şərq tərəfi açılmışdı. Bu binanın bütün qalıqlarını üzə çıxarmaq üçün qazıntı sahəsini xeyli genişləndirmək lazım gəldi. Məlum oldu ki, bu 3-cü oval tikinti çox kiçik fərqlə 2-ci oval tikinti ölçülərindədir. 3-cü oval tikintinin qərb qurtaracağı qərb tərəfə uzanaraq sonu 1-ci oval tikintinin şərq divarının altında başa çatır. 3-cü oval planlı bina əvvəlkilərə nisbətən daha çox dağıntılara məruz qalmışdır.
Burada oval tikinti fəaliyyətini dayandırdıqdan sonra yeni tikintilər və xüsusilə təsərrüfat quyuları bir neçə yerdə binanın bünövrəsini kəsib. Bu qu- yular oval formalıdır. Qəbələdə bu vaxta kimi qa- zıntılar zamanı belə quyulara təsadüf olunmamışdı. Adətən təsərrüfat quyuları dairəvi olur. Qazıntının bu sahəsindəki quyular isə oval formalıdır. Onların birini təmizləmişik. Onun dibindən götürülən tor- paq nümunəsi Tbilisidə professor Eliso Kvavadze tərəfindən aparılan palinoloji analizi göstərmişdir ki, bu quyu əvvəlcə təsərrüfat məqsədi ilə istifadə olunmuşdur. Belə ki, nümunədə buğda və digər taxıl bitkilərinin tozcuqları aşkar edilmişdir. Bunlardan başqa, bu nümunədə alaq otlarının, yaşayış yerlərində bitən bitkilərin, otlaqların, şam, qızılağac, palıd, vələs, qarağac, qoz və mədəni üzüm tozcuqları da aşkar edilmişdir. Meşə bitkilərinin, peyin göbəyinin, şumlanan sahədə bitən göbələk və başqa bitkilərin tozcuqları da nümunənin tərkibində müəyyən edilmişdir. Ərzaq anbarından qərbdə adi dəyirmi təsərrüfat quyuları da təmizlənmişdir (şək.13). Bu quyular 2-ci oval binanın altındakı təbəqəyə aiddir. Bu qu- than it. Traces of burning and an ash layer are being in- vestigated in oval building III. Some ceramic samples found on the floor are also typical of the 4th-3rd centu- ries BC. That is why it will be more correct to refer to this building as dating from the 3rd century BC. Only the east side of this building was opened in the previous excavation season. It became necessary to en- large the excavation of the site much more in order to detect all the remains of it. It was determined that this third oval building has the same dimensions as the sec- ond one with a very small difference. The west bottom of oval building III extends to the west side and it ends completely under the east wall of oval building I. Oval- planned building III suffered much more destruction than the previous ones.
New buildings, especially household wells, dis- sected the foundation of the building in some places after the oval building ended its activity here. These pits are oval-planned. Such wells were not found in Gabala during excavations before now. Usually, household wells are circular, but the wells in this area of the excavation are oval-planned. We cleaned one of them. A palynological analysis of the soil sample taken from the bottom of the well by Prof. Eliso Kva- vadze in Tbilisi indicated that this well was used for household purposes at first. Thus, pollens of wheat and other grain crops were detected in the sample. Beside these, pollens of weeds, of plants growing in settlements and pastures, of pine, alder, oak, horn- beam, elm, nut and grape pollens were also detected in this sample. Pollens of wood plants, mushrooms growing in a plowed area, and pollens of other plants were also determined in the sample. Ordinary round household wells were also cleaned in the west of the warehouse (Fig.13). These wells be- long to the layer under oval building II. During the cleaning of the bottom of these wells, a small amount of burnt carbonized millet grains was found. The sam- 2011-ci ildə Qəbələnin Antik ərazisində aparılmış arxeoloji tədqiqatların hesabatı Report on the archaeological investigations on the Ancient site, Gabala in 2011 SEBA
Yüklə 14,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|