Til va yozuv tarixi, fonetikadan savollar

b undoshining akustik xususiyati berilgan qatorni toping.
A) portlovchi jarangli C) lab undoshi D) lab-lab
24. z undoshining akustik xususiyati qaysi qatorda noto'g'ri berilgan?
A) jarangli
B) ovoz va shovqindan iborat
C) til oldi D) hammasi to'g'ri sanalgan
25. Soch va sof so'zlari bir-biridan ch va t tovushlari yordamida farqlanadl. Bu xususiyat nutq tovushining qaysi belgisi hisoblanadi?
A) fiziologik B) akustik C) fizik D) vazifaviy
26. Bilish vositasining ikkinchi signal sistemasi deganda mashhur ruhshunos P.Pavlov qaysi sezgi a'zosini nazarda tutgan?
A) ko'rish a'zosi
B) nutq a'zosi
C) eshitish a'zosi
D) sanalganlarning hammasi
27. Til va nutq hodisasi bir-biriga qaysi xususiyatlar orqali zidlanadi?
A) umumiylik - xususiylik
B) imkoniyat - voqelik
C) mohiyat - hodisa
D) sanalganlarning hammasi to'g'ri
28. Til hodisasi uchun xos bo'lmagan xususiyat qaysi qatorda berilgan?
A) umumiylik B) mohiyat
C) imkoniyat D) voqelik
29. Bo'linishning oxirgi nuqtasi, boshqa mayda bo'laklarga bo'lish mumkin bo'lmagan nutq bo'lagi...
A) fonema B) tovush
C)so'z D)gap
30. ... uchun faqat bir tovushni ikkinchi tovushga taqqoslaganda ularni bir-biridan farqlash uchun xizmat qiladigan belgilargina ahamiyatli bo'ladi.
A) fonetika B) fonologiya
C) leksikologiya D) orfografiya
31. m va k tovushlarining birlashtiruvchi belgisini toping.
A) jarangli-jarangsizlik
B) portlovchilik
C) sonorlik
D) lab undoshi
32. m va k undoshlari qaysi jihatdan o'xshash?
A) jaranglilik
B) hosil bo'lish o'rniga ko'ra
C) hosil bo'lish usuliga ko'ra
D) barcha javoblar to'g'ri
33. y va f undoshlarining birlashtiruvchi belgisini toping.
A) jarangli
B) sirg'aluvchi
C) lab-tish undoshi
D) portlovchi
34. Bevosita kuzatishda bir nechta tovushlar orqali talaffuz qilinuvchi so'z va uning ma'noli bir liklarini shakllantirish va farqlash vazifasini bajarishga xoslangan, ketma-ketlik jihatdan boshqa mayda bo'lakka bo'linmaydigan eng kichik til birligi...
A) fonema B) tovush
C) so'z D) gap
35. h tovushining fiziologik belgisi noto'g'ri ko'rsatilgan qatorni toping.
A) jarangsiz B) bo'g'iz undoshi
C) sirg'aluvchi D)BvaC
36. Hosil bo'lish o'rni va hosil bo'lish usuliga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega tovushlardan tashkil topgan so'z qaysi qatorda berilgan?
A) mamnun B) sarosar
C) dars D) shart
37. Hosil bo'lish o'rni, hosil bo'lish usuli, ovoz va shovqinning ishtirokiga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega so'z qaysi qatorda berilgan?
A) zamon B) vafo
C) zarur D) sulton
38. Har qanday go'zallik zamirida mehnat yotadi. Ushbu gapda nechta til undoshlari ishtirok etgan?
A) 16 ta B) 14 ta
C) 20 ta D) 18 ta
39. Yod - yot, sud - sut paronim so'zlaridagi d va t tovushlarining farqlovchi belgisini toping.
A) til yoki lab undoshi
B) jarangli yoki jarangsiz tovush
C) til oldi yoki til orqa undoshi
D) portlovchi yoki sirg'aluvchi tovush
40. Qaysi qatorda ng tovushi ishtirok etgan so'zlar berilgan?
A) kongress, yengil, shtanga
B) kenglik, ingramoq, tungi ; C) chang, qaytingiz, tonggi
D) singil, menga, ko'ngil
41. Qaysi qatordagi so'zlarda pastki lab bilan yuqori tishlar orasida hosil bo'ladigan tovush ishtirok etgan?
A) avtomashina, faqat
B) astagina, daraxt
C) puflamoq, shirin
D) bo'g'iz, qadrdon
42.Tushib, bilan, bilim, sira, qiziq so'zlarida i tovushiga xos takrorlanadigan umumiy belgini aniqlang.
A) torlik va qisqalik
B) torlik va lablanmaganlik
C) til oldilik va torlik
D) til oldilik va qisqalik
43. Til va nutqning farqi noto'g'ri izohlangan javobni belgilang.
A) Til voqelanmagan, nutq voqelangan
B) Til - voqelik, nutq - imkoniyat
C) Til - mohiyat, nutq - hodisa
D) Tilga umumiylik, nutqqa xususiylik xos
44. Fonema haqidagi to'g'ri hukmlarni aniqlang.
1) bir fonema bir necha tovushlar orqali ro'yobga chiqadi;
2) fonemalar ikki va undan ortiq ma'noli birliklarni bir-biriga zidlash orqali aniqlanadi;
3) fonemalar so'zlarning tarkibida muayyan tartibda kelib ularni moddiy tomondan shakllantiradi;
4) nutq jarayonida real talaffuz qilingan, qulog'imiz bilan eshitgan eng kichik va boshqa mayda bo'lakka bo'iinmaydigan nutq parchasi fonema sanaladi.
A) 1,2, 3 B) 1,2,3,4 C) 2, 3 D) 2, 3, 4
45. Quyidagi zidlanishlardan qaysi biri fonemaga xosligini aniqlang. 1) umumiylik; 2) xususiylik; 3) imkoniyat; 4) voqelik; 5)" mohiyat.
A) 1,2, 3, 5 B) 2, 4 C) 1, 3, 5 D) 1,2, 3,4,5
46. Quyidagi zidlanishlardan qaysi biri nutq tovushiga xosligini aniqlang. 1) til birligi; 2) nutq birligi; 3) umumiylik; 4) xususiylik; 5) imkoniyat; 6) voqelik; 7) mohiyat; 8) hodisa.
A) 2,4,6,8 B)1,3, 5,7
C)1,2, 3,4, 5, 6,7,8 D) 2, 3, 5, 7
47. «b» tovushining fiziologik tomoni to'g'ri berilgan qatorni toping.
A) lablarning bir-biriga tegishi natijasida hosil bo'lishi va sof shovqindan iborat ekanligi
B) sof shovqindan iborat ekanligi va jarangliligi
C) lablarning bir-biriga tegishi va o'pkadan chiqayotgan havoning bu to'siqdan portlab chiqishi
D) o'pkadan chiqayolgan havoning bu to'siqdan portlab chiqishi va ja rangliligi
48. Tovushlarning ma'noli til bir- liklari tarkibida ularni shakllantirishi va ma'nolarni farqlashda xizmat qilishi ularning...
A) fiziologik belgisi sanaladi B) akustik belgisi sanaladi C) vazifaviy belgisi sanaladi
D) fiziologik va vazifaviy belgilari sanaladi
49. Qaysi so'z tarkibida ikkita birlashtiruvchi va bitta farqlovchi belgilarga ega tovushlar qo'llangan?
A) jafo B) vafo C) davo D) havo
50. Til oldilik, portlovchilik belgilari takrorlanuvchi tovushlar juftligini toping.
A) z-s B) d-m
C) d-t D) k-t
51. Bitta farqlovchi belgiga ega juftlik hosil qila oluvchi tovushlar qatorini toping.
A) p, t, k, q, ch, s, sh, f
B) p, f, t, x, s
C) p, t, s, sh, k, f D) p, t, k, q
52. Hosil bo'lish o'rni va hosil bo'lish usuliga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega tovushlar yordamida farqlanuvchi so'zlar juftligini toping.
A)band - pand B)band - qand C) tosh - bosh D) bilak - tilak
53. Hosil bo'lish usuliga ko'ra farqlanuvchi belgiga ega tovushlar qaysi qatorda berilgan?
A) g - k vB) m - n C) d -1 D)q-x
54. Hosil bo'lish usuliga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega tovushlar yordamida farqlanuvchi so'zlar juftligini toping.
A) bosh - yosh
B) ko'z - so'z
C) hiyla - xiyla
D) bog' - boq
55. Hosil bo'lish o'miga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega tovushlar yordamida farqlanuvchi so'zlar juftligi qaysi javobda berilgan?
A) tanbur - tambur
B) xol – hol C) kuz - suz D) sud - sut
56. Fonema va tovushga to'g'ri ta'rif berilgan qatorni toping.
A) fonema - til birligi, tovush - nutq birligi
B) fonema - nutq birligi, tovush - til birligi
C) fonema ham, tovush ham nutq birligi
D) fonema ham, tovush ham til birligi
57. Tovushlarga xos xususiyat to'g'ri sanalgan qatorni toping.
A) havo to'lqinlari orqali qulog'imiz eshitadigan barcha hodisalarga tabiiy tovushlar deyiladi
B) tabiiy tovushlarning ham akustik, fiziologik, vazifaviy belgilari - tomonlari mavjud
C) nutq tovushlari inson nutq a'zolari harakati yordamida ma'lum maqsadda ketma-ket talaffuz qilinadi
D) tilshunoslik fani uchun nutq tovushining fiziologik va vazifaviy tomoni muhim sanaladi
58 «b» va «p» undoshlari uchun birlashtiruvchi belgi noto'g'ri berilgan qator qaysi?
A) portlovchi-sirg'aluvchilik B) lab-lab
C) jarangli-jarangsizlik D) A va B
59. Tilga xos xususiyatlar qayd etilgan to'g'ri javobni belgilang. 1) hali voqelanmagan imkoniyat; 2) faollashgan, bevosita yuzaga chiqqan til; 3) jamiyat a'zolariga barobar xizmat qiluvchi ijtimoiy-ruhiy vosi- ta; 4) shaxs nutqiy faoliyatida bevosita namoyon bo'luvchi hodisa.
A)1,4 B)2,3,4 C)1,2,4 D)1,3
60. Quyidagi gapda asosi hosil bo'lish usuliga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega undoshlardan iborat sodda yasama so'z qaysi gap bo'lagiga bog'lanib kelgan?
Zamonlar kelarki, insoniyat mojarolarni, qon to'kishlarni unutar, olamda mehr-u saxovat, poklik va ezgulik g'olib bo'lar.
A) kesim B) hol C)ega B)to'ldiruvchi
61. Qaysi qatorda asosi hosil bo'lish usuliga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega undoshlardan tuzilgan o'timsiz fe'llar berilgan?
A) yozmoq, so'ramoq
B)o'tirmoq, turmoq
C) yugurmoq, chopmoq
D) yurmoq, uxlamoq
62. Qaysi qatorda hosil bo'lish usuli va hosil bo'lish o'rniga ko'ra birlashtiruvchi, ovoz va shovqinning ishtirokiga ko'ra farqlovchi belgiga ega tovushlar juftligi berilgan?
A) d - n B) m - b C)z-s D)r-t
63. Qaysi qatorda hosil bo'lish o'rni hamda ovoz va shovqinning ishtirokiga ko'ra birlashtiruvchi, hosil bo'lish usuliga ko'ra farqlovchi belgiga ega tovushlar juftligi berilgan?
A)d-t B)z-r C)g' - q D)n-l
64. Qaysi qatordagi gapda hosil bo'lish usuliga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega undoshlardan tuzilgan payt ravishi qatnashmagan?
A) O'roqda yo'q, mashoqda yo'q, xirmonda hozir
B)Avval o'yla, keyin so'yla
C)Hozir u yerga borishning iloji yo'q
D)Ko'p so'zlama, oz so'zla, oz so'zlasang ham, doimo soz so'zla
65. Fonemalar yordamida farqlan magan so'zlarni aniqlang.
A) Hasan - Husan, katta - kalta
B) olam - odam, vafo - vabo
C) sur'at - surat, she'r - sher
D) bot - bod, nufus - nufuz
66.Yuqori tor unlilarning o'zaro almashinishi yangi ma'no anglatmaydigan so'z qaysi gapda mavjud?
A) O'g'lim, sira bo'lmaydi urush!
B) Shafaq qon rangida lovullar, go'yo u yuragim parchasi
C) Bir ishni qilishga astoydil tutin
D) Onasi sirti butun, ichi tutun ayollardan edi
67. 1) bajarmoq; 2) qo'llamoq; 3) bildirmoq; 4) ko'rilmoq; 5) turlamoq;
6) belgilamoq. Berilgan qaysi so'zlarda unlilarning og'iz ochilish darajasiga ko'ra barcha turi bor?
A) 3, 4, 6 B) 4,6
C) 1, 2, 5 D) 1,4
68. Qaysi qatordagi so'z unli va artikulyatsion belgilari har birida takrorlanadigan undoshlardan tashkil topgan?
A) fizika B) talaffuz
C) vazifa D) zararli
69. Qaysi unli(lar)ni talaffuz qilganda og'iz ozgina ochilib, tilning o'rtasi yuqori tanglayga qarab ko'tariiadi?
A) u, o' B) i, u
C) i, o D) i, a
70. Yod - vot, sud - sut paronim so'zlaridagi «d» va «t» tovushlarining farqlovchi belgisini toping.
A) portlovchi yoki sirg'aluvchi tovush
jarangli yoki jarangsiz tovush
C) til yoki lab undoshi
D) til oldi yoki til orqa undoshi
71. Qaysi so'zlarda «n» va «g» alohida tovush hisoblanadi?
1) onangga; 2) shudring; 3) menga; 4) tutunga; 5) ko'ngil.
A) 3, 4, 5 B) 1, 2, 5
C) 3,4 D) 2, 3
72. Unlilarni talaffuz qilganda asosiy vazifani qaysi nutq a'zolari bajaradi?
A) un paychalari, til va lablar
B) tishlar, lablar va un paychalari
C) un paychalari, tanglay, til
D) og'iz bo'shlig'i, bo'g'iz, un paychalari
73. Undosh tovushlarning hosil bo'lishida muhim ahamiyatga ega nutq a'zolarini belgilang.
A) bo'g'iz bo'shlig'i, og'iz bo'shlig'i
B)fitil, tovush paychalari, lablar
C) burun, kichik til, og'iz bo'shlig'i'
D) til, lablar, bo'g'iz bo'shlig'i
74. Quyoshsiz gullar ochilmayc sevgisiz baxt, ayolsiz muhabbat yo'q onasiz qahramon ham, shoir ham tug'il maydi. Ushbu gapda akustik tomoniga ko'ra birlashtiruvchi belgiga ega undoshlardan tuzilgan nechta so'z bor?
A) 1 B)2
C) 3 D) bunday so'z yo'q
75. Fonemalar haqidagi noto'g'ri hukmni toping.
A) fonemalar ikki va undan ortic ma'noni bir-biriga zidlash orqali hosil qilinadi
B) fonemalar so'zlarning tarkibida muayyan tartibda kelib ularni moddiy tomondan shakllantiradi
C) bir fonema bir tovush orqali ro'yobga chiqadi
D) so'z tarkibida fonemalarning joylashish tartibi muhim rol o'ynaydi
76. Tovushning akustik tomonlariga nimalar kiradi?
1) balandlik; 2) kuch; 3) tembr; 4) uzunlik; 5) miqdor.
A) 1,2,3 B) 1,2, 3,5
C) 1.3, 5 D)1,2,3,4,5
77. «0'zbek tilida urg'u» nomli tilshunoslikka doir muhim asar yozgan olim nomini toping.
A) Ayub G'ulomov
B) Mazluma Asqarova
C) Hamid Ne'matov
D) Azim Hojiyev
78. «0'zbek tilida kelishiklar», «0'zbek tilida ko'plik kategoriyasi», «O'zbek tilida tarixiy so'z yasalish muamlari» nomli ilmiy asarlar muallifi kim?
A) Shavkat Rahmatullayev
B) Hamid Ne'matov
C) Ayub G'ulomov
D) Iristoy Qo'chqortoyev
79. Yer yuzining buyuk saltanatlarini sen qurmadingmi? Ushbu gapdagi tarkibida akustik jihatdan birlashtiruvchi belgiga ega bo'lgan undoshlar qatnashgan so'z qanday til undoshlaridan tuzilgan?
1) til oldi undoshi; 2) til o'rta undoshi; 3) til orqa undoshi; 4) chuqur til orqa undoshi.
A)1,2 B) 2,3
C)1,2,3 D)1,3,4
80. Nutq tovushlarining artikulyatsion belgilari uning qaysi tomonini hosil qiladi?
A) akustik B) fiziologik
C) vazifaviy D) akustik va fiziologik
81. Berilganlardan fonologiya uchui muhim sanalgan xususiyat(lar)ni belgilang.
1) d va t tovushlari til oldilik belgisiga ega;
2) d va t tovushlari portlovchilik belgisiga ega;
3) d jaranglilik, t jarangsizlik xususiyatiga ega.
A) 1,2, 3 B) 1, 2 C) faqat 3 D) faqat 1
82. Berilganlardan fonetika uchun muhim sanalgan xususiyat(lar)ni belgilang.
1) d va t tovushlari til oldilik belgisiga ega;
2) d va t tovushlari portlovchilik belgisiga ega;
3) d jaranglilik, t jarangsizlik xususiyatiga ega.
A) 1,2, 3 B) 1, 2
C) faqat 3 D) faqat 1
FONETIKADAN SAVOLLAR (UNDOSH VA UNLILAR TASNIFI BO'YICHA)
1.Qaysi qatorda ng tovushi ishtirok etgan so'zlar berilgan?
A) shudring, yanga, dengiz
B) singil, menga, ko'ngil
C) kongress, yengil, shtanga
D) kenglik, ingramoq, tungi
2 Quyidagi so'zlardan qaysilarida tutuq belgisi unlining cho'ziqroq aytihshini ifodalash uchun qo'yiladi
1) ma…no; 2)san…at; 3)mo`…tadil
4) in…om; 5)shu..la
A)1,2,3,4.5 B)1,5 C) 1,3,5 D) 2, 5
3. Quyidagi so'zlardan qaysilarida tutuq belgisi unlining undoshdan ajratib talaffuz etilishini ifodalash uchun qo'yiladi?
1) qat...iy; 2) da...vo; 3) mo'...jiza; 4) sur...at; 5) e...lon A)1,4 B) 2, 3, 5
C)1,3,4,5 D) 2, 5
4. Qaysi harf til oldi, portlovchi, jarangli undoshni ifodalaydi?
A)ch B) sh
tfj D)k
5. Shudring so'zi tarkibida qanday undosh til tovushlari mavjud?
A) 3 ta til oldi, 1 ta til orqa undoshlari
B) 4 ta til oldi, 1 ta til orqa undoshlari
C) 4 ta til oldi, 1 ta til o'rta undoshlari
D) 3 ta til oldi, 1 ta til o'rta undoshlari
6. Kongress so'zi tarkibida qanday undosh til tovushlari mavjud?
A) 2 ta til orqa, 2 ta til oldi undoshlari
B)2 ta til orqa, 4 ta til oldi undoshlari
C)2 ta til orqa, 3 ta til oldi undoshlari
D)1 ta til orqa, 1 ta chuqur til orqa, 4 ta til oldi undoshlari
7. So'z tarkibida n harfi qaysi harflardan oldin kelganda ba'zan m tarzida talaffuz qilinadi?
A) b, m B) v, p
C) f, t D) k, sh
8. Qaysi qatordagi so'zda n harfi m tarzida talaffuz qilinadi?
A) o'n bir B) tandir
C) o'n so'm D) tomonda
9. Jo'ja va jirafa so'zlaridagi j tovushlari qaysi jihatdan o'zaro farqlanadi?
A) til qismlarining harakatiga ko'ra
B) jarangli va jarangsizligiga ko'ra portlovchi va sirg'aluvchiligiga ko'ra
D) talaffuzida labning ishtirokiga ko'ra
10.1) tinmay; 2) o'n besh; 3) qamchin; 4) qantarmoq; 5) manmanlik; 6) sunbul. Berilgan qaysi so'zlarda n harfi m tarzida talaffuz qilinadi?
A)1, 2, 5, 6 B) 1,3, 4, 5
C)2,4, 6 D) 3, 5, 6
11. So'z tarkibida qaysi harflardan oldin kelgan n harfi m holida o'qiladi, lekin n yoziladi?
A) bva p `B) d va t ` C) bva m D) v va f
12. Qaysi harflar birikmasi bitta til orqa undoshini ifodalaydi?
A) ng B) sh C) ch D) bunday harflar birikmasi mavju emas
13. Qaysi qatorda unli va sirg'aluvchi undoshlardan tarkib topgan so'zlar berilgan?
A) saxovat, xususiylashtirish, g'azal
B) vazifa, serhafsala, xo'roz
C) suyanish, jirafa, sarosima
D) xushbichim, vazifa
14. Qaysi qatorda unli va portlovchi undoshlardan tarkib topgan so'zlar berilgan?
A) abadiy, telpak, qadriyat
B) odob, botiq, qanoat
C) dudutlatdi, qobiliyat, qorabayir
D) tekintomoq, qanoat, vazifa
15. Dengiz so'zi tarkibida qanday undosh til tovushlari mavjud?
A) 3 ta til oldi, 1 ta til orqa undoshlari
B) 2ta til oldi, 1 ta til orqa undoshlari
C) 2 ta til oldi, 1 ta til o'rta undoshlari
D) 3 ta til oldi, 1 ta til o'rta undoshlari.
16. Qaysi so'zda hosil bo'lish o’rniga ko'ra bir guruhga mansub undoshlar qatnashgan?
A) norasida
B) mabodo
C) qarg'a
D) ko'rmana
17. Qaysi so'zda hosil bo'lish usuliga ko'ra bir guruhga mansub undoshlar qatnashgan?
A) suzuvchi
B) bedarak
C) havoyi
D) dabdabali
18. Qaysi so'zda hosil bo'lish usuliga ko'ra bir guruhga mansub undoshlar qatnashgan?
A) zaruriy
B)sezuvchi
C) kitobxon
D) xushbichim
19.1, n tovushlari qaysi jihatdan bir guruhga mansub emas?
A) sirg'aluvchi undoshlar
B) jarangli undoshlar
C)til oldi undoshlari
D)jarangli va til oldi undoshlari
20.1) yonbosh; 2) ko'nmaslik; 3) tutunsimon; 4) bo'yinturuq; 5) o'n besh. Berilgan qaysi so'zlarda n harfi m tarzida talaffuz qilinadi?
A) 1,2,4,5
B) 2, 3, 4
C)1,2,5
D) 1, 4
21. k undoshiga to'g'ri tavsif berilgan javobni toping.
A) til oldi, portlovchi, jarangsiz undosh tovush
B) til orqa, sirg'aluvchi, jarangsiz undosh tovush
C) til orqa, portlovchi, jarangsiz undosh tovush
D) chuqur til orqa, sirg'aluvchi, jarangsiz undosh tovush
22. Qaysi so'zda til undoshi lab undosh sifatida talaffuz qilinadi?
A) manmaniik B) qamchin
C) ingichka D) tartib
23. Og'zaki nutqning tovush tizimini o'rganuvchi bo'lim...
A)fonetika B) grafika C) orfografiya D) orfoepiya 24.1) manba; 2) yonma-yon; 3) tandir 4) qalampir; 5) tanbal; 6) yonbosh. ushbu so'zlarning qaysi birida talaffuzda tovush o'zgarishi yuz beradi?
A) l,2,5,6 . B) 1,3,4, 6
C) 2, 3,4, 5 D) 3,4, 5, 6
25. qol, qor, qot so'zlarining ma'nolarini farqlashga xizmat qilayotgan tovushlarni aniqlang.
A) bo'g'iz undoshi
B) chuqur til orqa undoshi
C) til oldi undoshi
D) til orqa undoshi
26. Berilgan qaysi gap tarkibidagi so'zda fonetik jihatdan til oldi, sirg'aluvchi, jarangli birgina tovushdan tashkil topgan qo'shimcha mavjud?
A) Birdan osmon guldurab, sharros yomg'ir quydi-yu, tinchidi
B) Mehmonlarning quvnoq qah- qahasidan Mahmudning mudroq ko'zlari katta ochildi
C) Aqlli o'zini ayblar, aqlsiz - do'stini
D) Ishlar shuncha ko'payib ketdiki, bosh qashishga vaqt yo'q
27. Faqat jarangsiz undoshlardan tashkil topgan so'zni toping.
A) taraqqiyot B) tafakkur
C) shovqin D) huquq
28. a unlisi o unlisi kabi aytiladigan so'zlar qaysi javobda berilgan?
A) tonna, choynak, kombayn
B) savob, zamon, bahor
C) qaynoq, sanoq, dumaloq
D) tomosha, somon, muomala
29. x undoshiga to'g'ri tavsif berilgan javobni toping.
A) chuqur til orqa, sirg'aluvchi, jarangsiz undosh tovush
B) bo'g'iz, sirg'aluvchi, jarangsiz undosh tovush
C) chuqur til orqa, sirg'aluvchi, jarangli undosh tovush
D) chuqur til orqa, portlovchi, jarangsiz undosh tovush
30. Ona tili - bu millatning ruhidir. Undoshlarning hosil bo'lish o'miga ko'ra miqdori to'g'ri berilgan qatomi belgilang.
A)10 ta til oldi, 2 ta lab-lab, 1 ta til orqa, 1 ta bo'g'iz
B) 11 ta til oldi, 2 ta lab-lab, 1 ta til orqa, 1 ta bo'g'iz
C) 10 ta til oldi, 2 ta lab-lab, 1 tatil orqa, 1 ta chuqur til orqa
D) 9 ta til oldi, 2 ta lab-lab, 1 ta til o'rta, 1 ta til orqa, 1 ta bo'g'iz
31. Qaysi gapdagi undalmada faqat jarangli undoshlar ishtirok etgan?
A) Nima deysan, ey g'ayur inson? G'iybatlaring qildi meni qon
B) Bukun, ey do'stlar, farzandi jononimni sog'indim
C) Ey charx, dilimni bo'yla g'amnok etding
D) Ko'ngil olding, begim, yoshur- mog'ing ne?
32. Qaysi qatordagi barcha so'zlarda ng tovushi qo'llangan?
A) tongga, nonga, keng
B) o'nga, donga, o'tinga
C) maymunga, yurganga, borganga tongga, mingga, zangga
33. Hozirgi o'zbek adabiy tilida jarangsiz juftga ega jarangli undoshlar nechja?
A)7ta B)8 ta
C) 9 ta D) 10 ta
34. Qaysi qatordagi so'zlarning undoshlari jarangli lab undoshlaridan iborat?
A) beibo, beva, vabo B) ibo, bambuk, bevafo
C) ivi, bibi, vafo
D) bob, bobo, betob
35.Qaysi so'zlarning aytilishida tovushlar o'rin almashishi mumkin?
A) kitob, daftar B) ahvol, la'nat
C) zarur, maktab D) tartib, odob
36. q va g' qaysi jihatdan farqlanmaydi?
A) tilning qayerida paydo bo'lishigaj ko'ra
B) hosil bo'lish usuliga ko'ra
C) ovoz va shovqinning ishtirokiga ko'ra
D) so'z oxirida kelganda qo'shimcha qo'shilishi natijasida fonetik o'zgarishga uchrashiga ko'ra
37. Ushbu so'zlardan qaysi biri bo'g'iz undoshi bilan boshlanishi kerak? 1) xo'plam; 2) xattot; 3) xalovat; 4) xandalak; 5) xaloyiq; 6) xurpaymoq.
A)1,3,4,6 B) 1,2,4, 5 3,4,5,6 D) 1, 2, 6 '
38.Unli tovushlardan qaysi biri so'zga qo'shilib uning shaklini o'zgartiradi?
A)a,o B)u,o'
C) a, e D)i, a
39. Qaysi qatorda berilgan so'zlar tarkibidagi jarangli undosh jarangsiz juftiga almashtirilsa, yangi ma'no anglatadi?
A)'bog', sog', tog', sud
B) teg, to'z, bod, fard
C) eg, beg, tug, yog'
D) yod, zod, bog', so'z
40. Qaysi qatordagi yasama so'z asosi til oldi jarangli undoshlardan iborat?
A) ulg'ay B)jizza C) paxta D)guldurak
41. Qaysi qatordagi yasama so'z asosi til oldi jarangsiz undoshlardan
iborat?
A)to'shak B) ko'chat C) toshlar D) dorboz
42. Qaysi qatordagi so'z tarkibida sirg'aluvchi undosh qatnashmagan?
A)bodom B) bog'bon C) bolalar D) barg
43. Qaysi qatordagi so'zda qator kelgan ikki unli bir cho'ziq unliga aylantirib talaffuz qilinadi?
A) muallif B)muallim C) muattar D) maosh
44. Qaysi so'zda «o'» unlisi old qator unli sifatida, ya'ni tor aytiladi?
A) o'yin B) o'tin
C) o'rdak D) o'choq
45. Bo'g'iz undoshi bilan boshlanadigan so'zlarni toping. .
1) ...atar; 2) ...alol; 3) ...ayot; 4) ...avas
A) 1,2,3,4 B)2, 3,4 C) 1, 2, 4 D) 2, 3
46. Qaysi qatorda «ng» bir tovushni ifodalagan?
A) Torga tor dunyo, kengga keng dunyo
B) Qo'liga uch tanga berib bolani rozi qilib jo'natibdi
C) Ish ishtaha ochar, dangasa ishdan qochar
D) Hammasida «ng» bir tovushni bildiradi
47. Qaysi undosh tovush lablar bir-biriga yaqinlashganda oradagi tirqishdan sirg'alib chiqadi?
A) d B)s
C) v D) p
48. Qaysi undosh tovush pastki lab bilan ustki tish orasida hosil bo'ladi?
A) d B) m C)r D)f
49. Qaysi qatordagi so'zlarda «ch» tovushining jarangli jufti bor?
A) jurnal, ajdar B) prujina, jemper
C) jo'ja, jahon D) choy, chavgon
50. Hosil bo'lish o'miga ko'ra «b» hamda «p» undosh tovushlariga to'g'ri tavsif berilgan qatorni toping.
A) b - lab undoshi, lab-lab; p - lab undoshi, lab-lab
B) b - jarangli undosh; p - jarangsiz undosh
C) b va p - portlovchi undosh tovush
D) b jarangli undoshining jarangsiz jufti p
51. Qaysi tovush tilning tanglayga tegish paytida havoning ikki yondagi tirqishdan sirg'alib chiqishidan hosil bo'ladi?
A) y B)r C)q D)I
52. Tilning old qismida hosil bo'ladigan tovushlarni toping.
A) v, f B) b, p C) ch, k D)-d,t
53. Qaysi qatordagi so'zlarda faqat jarangsiz undoshlar bor?
A) gilos, rayhon, gulkaram
B) sochpopuk, shafqat, ko'kat
C) ziynat, ko'hlik, libos
D) ko'makdosh, inson, ko'rgazma
54. Unli va jarangli undoshlardan hosil bo'lgan so'zlar qatorini belgilang.
A) mashq, kitob, so'z
B) paxta, xalq, choynak
C) maydon, dor, gul
D) maktab, sabab, maqol
55. To'siqqa uchragan havoning burun orqali o'tishidan hosil bo'lgan tovushlarni toping.
A) b,m,p B) I, n, r C) m,n,ng D) i, e, o
56. Qaysi jarangli undoshlar so'z oxirida jarangsiz jufti singari talaffuz etiladi?
A)b,d B)b,z C)b,d,z D)d,z
57. Qaysi qatordagi so'zlarda faqat jarangli undoshlar bor?
A) pastak, ko'ksulton, ko'lmak
B) barbod, ko'klam, badnafs
C) paxsa, sukut, sochiq
D) zag'izg'on, jadvai, mudir
58. Dublyaj, ekipaj, garaj so'zlaridagi j ning jarangsiz jufti qaysi?
A) b B) d C)sh D) ch
59. Qaysi qatorda ng tovushi qo'llangan?
A) nonga, keng B) tong, dengiz
C) maymunga, yurganga
D) yurting, senga
60. Sirg'aluvchi j tovushini ifoda etuvchi so'zlar qatorini toping.
A) jimjit, g'ijjak B) jo'yak, ajdod
C) vijdon, garaj D) jumla, janob
61. Sirg'aluvchi tovushlarni toping.
A)s, z, sh B) sh, j, k
C) m, n, h D) b, t, f
62. Qaysi qatordagi jarangli undoshlarning jarangsiz jufti bor?
A) b, g, d, j, y, I B) v, g, d, I, m, n
C) b, v, d, z, j, g D) v, g, d, j, y, m
63. Qaysi qatorda jarangsiz jufti yo'q undosh tovushlar berilgan?
A) g,g`,y,I,m,n B)I,m,n,y,ng,r
C) g, y, I, m, n D) z, j, g', y, r, I
64. Qaysi qatorda jarangsiz jufl bor jarangli undoshlardan iborat so'z berilgan?
A) paxta B)zavod C) bog'bon D) sassiz
65. ng bir tovushni ifodalagaq so'zlarni belgilang.
A) tungi, unga B) tongi, otangiz
C) tonggi, dengiz D) B, C
66. Qaysi qatordagi so'zlarda faqaf jarangsiz undoshlar bor?
A) mashq, kitob, so'z
B) soat, qo'shiq, ko'cha
C) shijoat, shaxsiy, qahrabo
D) gilos, rayhon, gulkaram
67. b, p, m undoshlarining hosil bo'lish o'rni qaysi javobda to'g'ri berilgan?
A) lab-tish undoshlari
B) til oldi undoshlari
C) lab-lab undoshlari
D) sayoz til orqa undoshlari
68. Tarkibida undosh tovushlardan faqat ovozdorlar ishtirok etgan so'zlar qatorini toping.
A) mehr, keng, sen
B) yomg'ir, makon, nodon
C) ravon, mohir, nahor
D) ro'mol, nom, lola
69. Jarangli b undoshi qaysi qatordagi so'zlar tarkibida jarangsiz p tarzida talaffuz qilinadi?
A) abjir, abgor
B) do'mboq, bog'bon
C) dabdaba, gumbaz
D) girdob, azob
70. Tiining old qismida hosil bo'ladigan jarangli tovushlarni toping.
A) ch, k B) r,I
C) b, m D) z, s
71. Quyidagi qatorlarning qaysi birida sh tovushining jaranglisi qo'llangan so'zlar qayd etilgan?
A) kajava, ajrim B) jola, janr
C) ijdod, vijdon D) jabr, gajak
72. Quyidagi qatorlarning qaysi birida ch tovushining jaranglisi qo'llangan so'zlar qayd etilgan?
A) janr, ajdod B) ajrim, kajava
C) jyuri, garaj D) jemper, jurnal
73. Qaysi qatordagi so'zlarning undoshlari lab tovushlaridan iborat?
A) papka, shapka, popuk
B) baraka, badbo'y, vafo
C) fabula, bayov, beva
D) bevafo, bomba, popul
74. Qaysi qatordagi so'zlarning undoshlari til oldi tovushlaridan iborat?
A) diyda, joynamoz, latofat
B) dilozor, jondor, larza
C) jirttaki, laparchi, lahza
D) latta, nojins, jodugar
75. Qaysi qatordagi so'zlarning undoshlari faqat ovozdorlardan iborat?
A) mosh, mos, makon
B) jang, mo'g'ul, nav
C) malol, marom, marmar
D) marshal, mars, makon
76. Qaysi qatordagi so'zlarning undoshlari faqat til orqa undoshlaridan iborat?
A) kukun, katak, grek
B)egik, go'ng, kakao
C) kakku, kek, keyin
D) ko'k, gala, geolog
77 Qaysi qatordagi so'zlarning undoshlari burun sonorlaridan iborat?
A) namoyon, nemis, nomus
B) paxta, mo'may, mo'min
C) manman, mazmun, mina
D)namuna, mangu, manman
78. Qaysi yasama so'zda jarangli undosh ishtirok etmagan?
1) to'shak; 2) qochoq; 3) ko'zla; 4) paxtakor;
5) shashka; 6) teshik; 7) chopish.
A) 1,4, 5, 7 B) 1,2, 4, 5
C) 2, 3, 6 D) 1,2, 6
79. Qaysi yasama so'z o'zagida jarangsiz undoshlar mavjud emas?
A) ranjimoq B) ko'zlamoq
C) to'shak D) balandroq
80. Qaysi qatordagi yasama so'z unli va jarangli undoshlardan iborat?
A) ko'makdosh B) gulchi C) ulg'ay D) gaplash
81) O'zbek tilida yozuvda maxsus belgilar bilan berilmaydigan nechta tovush bor?
A) bunday tovush yo'q
B) 1 ta C) 2 ta D) 3 ta
82. Qaysi qatorda ovozdor portlovchi undoshlar berilgan?
A) b, v, d B) m, n, ng
C) I, m D) g, I, m
83. Qaysi qatorda ovozdor sirg'aluvchi undoshlar berilgan?
A) b, v, d B) m, n, ng C)I,r D) g, I, m
84. Qaysi qatorda jarangli til oldi undoshi yo'q?
A) d B)z C) m D) I
85. Nuqtalar o'rniga qaysi so'zlarda bo'g'iz undoshini qo'yish mumkin?
1) ...ayr; 2) ...ayol; 3) ...ovuz; 4) a... vol; 5) za...ira.
A) 2, 3, 4, 5 B)3,4,5
C) 1, 3, 5 D) 3,4
86.« Tubsiz dengiz dedingizmi, dengiz ten'gsiz dedingizmi?» Ushbu gapda nechta jarangli undosh mavjud?
A) 20 ta B)22 ta
C) 23 ta D) 24 ta
87. Ikkinchi bo'g'inida «u» unlisi ishtirok etmaydigan so'zni toping.
A) bugin B) unit
C) mudir D) dovir
88. «Soat» so'zi qayerda «sohat» tarzida talaffuz qilinadi?
A) Toshkentda
B) Namanganda
C) Surxondaryoda
D) Farg'onada
89. «Soat» so'zi qayerda «sog'at» tarzida talaffuz qilinadi?
A) Toshkentda
B) Namanganda
C) Surxondaryoda
D) Farg'onada
90. «o'« harfi qaysi so'zlarda torroq aytiladi?
A) ko'l, jo'ra B) bo'ri, qo'ri
C) xo'roz, ro'mol D) o's, xo'roz
91.«o'« harfi qaysi so'zlarda kengroq aytiladi?
A) ko'l, bo'ri B) ko'l, cho'l
C) xo'roz, ro'mol D)) jo'ra, mo'tabar
92. «e» harfi qaysi so'zda «i»ga monand aytiladi?
A) kecha B) ekran C) ne'mat D)okean
93. «a» harfi qaysi so'zda «o» kabi aytiladi?
A) tonna B) noyabr C)savob D)okean
94. Unli va undosh fonemalar o'rtasidagi farqlarni toping.
1) to'siqqa uchrash-uchramaslikll belgisi; 2) shovqin belgisi; 3) bo'g'in hosil qilish-qilmaslik belgisi.
A) 1,2 B) 1.2,3 C) 1, 3 D) 2,3
95. Qaysi qatorda nutqda jarang undoshlaming jarangsizlanishi natija sida yuzaga kelgan omofonlar mavjud?
A) Erkin yettiga yetdi
B) Qars ikki qo'ldan chiqadi, qarz do'stni do'stdan ayiradi
C) Guvoh sudga ketdi, qo'shnim sutga ketdi
D) Hammasida mavjud
96. Tarkibida portlovchi tovush qatnashgan so'zni toping.
A) bozor B) xayol C)g'oz D) sehr
97. Tarkibida sirg'aluvchi tovushj qatnashgan so'zni toping.
A) bodom B) katta C) taqozo D)gado
98. Qaysi javobdagi so'zlarda tovush va harflar soni teng emas?
A) non, buyuk B) yog', suv C) yosh, tong D) yurak, ot
99. Tovushlarning paydo bo'lishi va ularning akustik xususiyatinii o'rganuvchi tilshunoslik bo'limi qaysi?
A) grafika B) fonetika C) fonologiya D) orfografiya
100. Ma'no anglatishda ishtirok etgan nutqning eng kichik qismi nima?
A) fonema B) harf C) leksema D) morfema
101. «ng» bir tovushni bildirmaydigan so'zni toping.
A) yangi
B) dengiz C) bordingiz
D)hammasida «ng» bir tovushni bildirgan
102. Oxirgi bo'g'inida «i» qatnashadigan so'zni toping.
A) direktor B) termos
C) radiator D) hammasida «o» harfi yoziladi
103. Qaysi qatordagi so'z talaffuz qilinganda undagi til oldi undoshi lab undoshi sifatida aytiladi?
A) bugun B) yakshanba C) topgan D) birinchi
104. f undoshi qaysi so'zda v tarzida aytiladi?
A) afzal B) afg'on C) dilafro'z D) futbol
105. Qaysi so'zlar undosh va old qator unlilardan iborat? 1) anor; 2) lochin; 3) tovuq; 4) haqiqat; 5) bilim; 6) xo'roz; 7) gilam; 8) g'o'za; 9) g'azab; 10) sanoq.
A) 4, 5, 7,10 B) 3,4, 5, 6, 7, 8, 9
C)4,5,7,9 D) 2,4, 6, 9,10
106. O'zbek alifbosidagi nechta unli tovush so'z yasovchi qo'shimcha vazifasini ham bajaradi?
A) 1 ta B) 2ta C) 4 ta D) 3ta
107. O'zbek alifbosidagi nechta unli tovush lug'aviy yasovchi qo'shimcha vazifasini ham bajaradi?..
A) 4 ta B) 2 ta C) 1 ta D) 3 ta
108.O`zbek alifbosidagi nechta tovush shakl yasovchi qo`shimcha vazifasini ham bajaradi
A) 11 ta B) 10 ta C) 12 ta D) 13 ta
109. O`zbek alifbosidagi nechta undosh tovush shakl yasovchi qo`shimcha vazifasini ham bajaradi
A) 11 ta B) 10 ta C) 9 ta D) 8 ta
110. «b» va «m» harflaridan oldin qaysi undosh talaffuzda «m» tarzida aytiladi?
A) p B) m C)n D) v
111.0'zlashma undoshlar qaysilar?
A) j,f B) v, f C)j, v D)j, z
112. Qaysi olinma so'zlarning oxirgi bo'g'inidagi unli tovush talaffuz qilinmaydi?
A) obraz, traktor, rektor
B) motor, geolog, direktor
C) termos, okean, vodorod
D) obraz, monolog, geograf
113. Qaysi qatorda bir tovush ikki harf bilan ifodalangan?
A) ingliz, kongress
B) otangiz, yongan
C) tenglama, dengiz
D) singan, shtanga
114. Qaysi qatorda bir sirg'aluvchi tovushdan iborat so'z yasovchi qo'shimcha berilgan?
A) sanoq B) sayroqi C)tanlov D) chiziq
115. Qaysi qatorda tutuq belgisi unlini undoshdan ajratish uchun ishlatilgan?
A) san'at, sur'at, tal'at
B) shu'la , ma'naviyat, sur'at
C) ma'naviyat, shu'la, mas'uliyat
D) su'rat, tal'at, shu'la
116. Qaysi qatordagi so'zlar sirg'aluvchi j tovushini ifodalaydi?
A) ajdod , jajji, vijdon
B) jo'ja, jurnal, jig'ildon
C) jirafa, garaj, byudjet
D) vijdon, jo`ra,javon
117. Qaysi qatorda faqat unli va portlovchi undoshlardan tashkil topgan so'zlar qatori berilgan?
A) maydon, bobo, jannat
B) mato, bobo, jo'ja
C) jo'ra, ko'l, mard
D) maydon, mard, jannat
118. Qaysi qatorda bir portlovchi tovushdan iborat so'z yasovchi qo'shimcha berilgan?
A) taroq B) sayroqi
C) tanlov D) tiniq
119. Jarangsiz undoshlar ishtirok etmagan yasama so'zni toping.
A) yolg'ondakam B) bejirim C)lolazor D) gulsiz
120. Yonma-yon kelgan portlovchi undoshlar qaysi so'z tarkibida mavjud?
A) qing'ir B) nashriyot
C)hamfikr D)iqtisod
121. Qaysi yasama so'z tarkibida sirg'aluvchi undosh mavjud?
A)sovuq B) shoshilmoq
C) kechik D) qatiq
122. b va k tovushlari qaysi xususiyatlariga ko'ra bir guruhga mansub bo'ladi?
A) lab yoki tish undoshlariga oidligiga ko'ra
B) jarangli yoki jarangsizligiga ko'ra
C) tilning qayerida paydo bo'lishiga ko'ra
D) portlovchi yoki sirg'aluvchiligiga ko'ra
123. Qaysi so'zdagi til oldi undoshi og'zaki nutqda boshqa til oldi undoshi sifatida talaffuz qilinadi?
A) uchta B) to'qson
C) tanob D) tubsiz
124. Qaysi so'z tarkibidagi jarangsiz undoshni jarangli jufti bilan almashtirish orqali yangi ma'noli so'z hosil qilish mumkin?
1) tamba; 2) tovon; 3) tarz; 4) rasmj 5) sharm; 6) tilla. A) 2, 3,4, 5, 6 B) 2, 3, 4, 5 C)1,2,3,4 D)1,2,3,4,5 1
125. Qaysi so'zda yonma-yon kelgan undoshlarning oldingisi boshqa jaranali tovush sifatida talaffuz etiladifl
A) tanbeh B) to'qson C) taskin D) taqsim
126. Qaysi undoshlar til undoshlan hisoblanadi?
A)y, g, q B) v, f, m C) b, n, m D) m, x, s
127. Qaysi so'zda qator kelgan undoshning keyingisi ta'sirida oldingisi ham unga o'xshab talaffuz qilinadi?
A) o'qibdi B)yozsin C) yurakka D) ketdi
128. Qaysi so'zni talaffuz qilganda oldingi tovush keyingi tovushni o'ziga moslab keladi? .
A) taraddud B)tuzsiz C) to'qson D) qochdi
129. Qaysi yasama so'z o'zagida jarangsiz undoshlar mavjud emas?
A)gulduramoq B) ikkilanmoq
C) yig'ishtirmoq D) balandroq
130. Qaysi yasama so'zlarda jarangsiz undoshlar ishtirok etmagan?
1) ranji; 2) ozay; 3) lolalar; 4) ulamang; 5) ommaviy; 6) beshikchi; 7) jimjimador.
A) 1,2, 5, 7 B) 1,2, 4, 5 C) 1,2,4, 6 D) 2, 3, 6
131. Qaysi so'z talaffuzida ikki jangsiz tovush bir-biriga moyillashadi?
A) tuzsiz B) ketdi
C) maqsad D) zarur
132. Qaysi so'z tarkibida portlovchi undosh mavjud?
A) yuzsiz B)vositasiz C) foizsiz D) suvsiz
133. Portlovchi undoshlar yonma- yon kelgan so'zni toping.
A) soxtalik B) hamroh C) iqtisod D) dardsiz
134. z undoshi til undoshlarining qaysi turiga mansub?
A) til oldi B) til o'rta C) sayoz til orqa D) lab-lab
135. Unli va lab undoshlaridan tashkil topgan yasama so'zni toping.
A) ommabop B) vafoli C) pishiq D) basavlat
136. Shakl yasovchi qo'shimcha vazifasida qaysi undoshlar qo'llana oladi?
A) v, I, z, d B) y, ch, k, z C) r, v, k, m D) sh, t, y, b
137. Qaysi qatorda jarangsiz jufti bo'lmagan til orqa jarangli undosh berilgan?
A)m B) I C)g D)ng
138. Quyidagi berilgan qaysi so'zlarda jarangli jufti yo'q jarangsiz sirg'aluvchi undosh qatnashgan?
A) ogohlik, halol B) vazifa, suvchi
C) toshqin, sholi D) soat, ko'chat
139. Oydanda go'zaldir, kundanda go`zal. Ushbu gapda qiyoslanuvchi bo`lak tarkibida qanday til undoshlari mavjud emas?
A) til oldi undoshi
B) til orqa undoshi
C) til o'rta undoshi D) hammasi mavjud
140. Qaysi qatorda faqat portlovchi undoshlar qatnashgan vositali to'ldiruvchi mavjud?
A) Odam mehnatda bilinadi
B) Kechada o'tmish voqealaridan bahs ketdi
C) Ochko'z - molga qul, saxiy - elga hokim
D) Oyni etak bilan yopib bo'lmas
141. Tobe so'z tarkibida old qator unlilar ishtirok etgan so'z birikmasini toping.
A) samolyotning qanoti B) varrakning dumi
C) voqeani eshitgan
D) tabiat toza
142. Haybatli sharsharalar sochar kumush zarralar. Ushbu gapda ko'chma ma'noda qo'llangan so'zda ishtirok etgan unlilar haqidagi noto'g'ri hukmni toping.
A) old qator unli B) orqa qator unli
C) lablangan D) tor unli
143. Qaysi so'z tarkibida til orqa, portlovchi, jarangsiz undosh mavjud?
A) gramm B) jang C) ketmon D) qarqunoq
144. Qaysi so'zlaming tarkibi sirg'aluvchi jarangsiz undoshlardan iborat?
A) xo'roz, serzavq B)Tcohish, sahifa
C) sinf, hafsala
D) soch, xilvat
145. Qaysi yasama so'zlaming tarkibi faqat jarangli undoshlardan iborat?
A) bolalar, vazn
B) g'alla, lolazor
C) bugungi, ulg'ay
D) gulzor, guldasta
146. Qaysi yasama so'zlarning tarkibi faqat portlovchi undoshlardan iborat?
A) ko'chat, to'shak
B) qimmatli, qadrdon
C) kitob, nodon
D)tungi, tonggi
147. Til mavsumiv libos emaski, ob-havoning o'zgarishiga qarab almashtirilsa. Ostiga chizilgan so'zda qanday unli ishtirok etmagan?
A) o'rta (keng) unli
B) orqa qator unli
C) lablangan unli
D) old qator unli
148. Boshliqlar bu mushkul muammoni yechish uchun bosh qotirib o'tirganlarida, o'tov eshigi oldida qurolli yigit Shiroq degan bir cho'ponning kirishga ijozat so'rayotganini bildirdi. Ushbu gapda ostiga chizilgan so'z tarkibidagi undoshlar uchun umumiy xususiyat qaysi?
A) hosil bo'lish o'rniga ko'ra bir xil
B) hosil bo'lish usuliga ko'ra bir xil
C) ovoz va shovqinning ishtirokiga ko'ra bir xil
D) hosil bo'lish usuli hamda ovoz va shovqinning ishtirokiga ko'ra bir xil
149. Qaysi gapda kesim yasama so'z bo'lib, faqat til undoshlaridan tashkil topgan?
A) Hasad va baxillik nafratdan ham murosasizroqdir
B) Oshkora yomonlikka nisbatan yasama ezgulikdan inson ko'proq nafratlanadi
C) Tarixni anglash orqali insondj hayotni anglash qobiliyati shakllanad
D) Do'stlikka yaramaydigan shaxs] ning eng yaramasi - chaqimchi
150. Qaysi qatordagi so'zlarda jarangli, sirg'aluvchi, lab-tish tovush o'rniga jarangsiz jufti aytilsa ham jarangli, lab-tish tovushining o'zi yoziladi?
A) a...sus, a...zun
B) a...g'on, a...ro'z
C) sa...zi, sa...do
D) a...tomat, ta...sifnoma I
151. Qaysi qatordagi so'zlarning yopiq bo'g'ini til oldi, portlovchi, jarangli tovush bilan yoziladi?
A) ta.-.biq, ta…rij
B) ta...bir, ta...qiqot
C) ma...buot, sa...diq
D) a...dar, ju...nal
152. Sharqda mavjud bo'lgan bir rivoyatda aytilishicha, bir odamni tutib olib daraxtga bog'labdilar. Ushbu gapda yasama so'z tarkibidagi undoshlar qaysi jihatiga ko'ra bir guruhga mansub?
A) fiosil bo'lish usuliga ko'ra
B) hosil bo'lish o'rniga ko'ra
C) ovoz va shovqinning ishtirokiga ko'ra
D) hosil bo'lish o'rni va usuligi ko'ra
153. Tarkibida faqat jarangli undoshlar mavjud bo'lgan yasama so'z qatnashgan gap berilgan qatorni toping.
A) Bugungi kunda madaniy turmushimizni qog'ozsiz tasavvur qilib bo'lmaydi
B) Quruq so'z quloqqa yoqmas
C) Kimki qisqa so'zda deydi ko'p ma'no, Ravonlik bobida ul kishi a'lo
D) Obro' misqollab keladi, qadoqlab ketadi
154. Qaysi so'zda lablanmagan tor va keng unli qatnashgan?
A) bilak B) okean
C) og'iz D) ko'krak
155. Qaysi gapda til orqa undoshi isifat yasovchi qo'shimcha vazifasini bajargan?
A) Qo'rqoq oldin musht ko'tarar
B)Onasining har bir aytgan gapi qulog'ining ostida jaranglaydi
C) Elakka chiqqan xotinning ellik og'iz gapi bor
D) Olmalarni saralayotganda chiriklarini alohida ajratib oling
156. Qaysi gapda yasama sifat asosida faqat portlovchi tovushlar ishtirok etgan?
A) Dunyoda johillikdan dahshatliroq narsa yo'q
B) Insonning aqli mushtidan ko'ra kuchliroq
C) Tilimiz dag'al, lekin juda boy '
D) Nomus jondan ham qimmatliroq
157. Millatni sevmoqlik - baxt. kurashib yashamoq - saodat. Ushbu gapdagi so'z yasovchi qo'shimcha lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchadan keyin qo'shilgan so'z tarkibida qanday til undoshi mavjud emas?
A) til o'rta B) til orqa C) chuqur til orqa D) til oldi
158. Qaysi so'zda hosil bo'lish o'rniga ko'ra bir guruhga mansub undoshlar qatnashgan?
A) tavsif B) tanbur
C) suzuvchi D) tilshunos
159. «A» va «B» fonemalarining farqi qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
1) hosil bo'lishda to'siqqa uchrash yoki uchramaslik; 2) shovqin belgisiga ega yoki ega emaslik; 3) bo'g'in hosil qilish yoki qila olmaslik.
A) 1,2,3 B) 1,2
C) 2, 3 D) 1,3
160. Qaysi qatorda akustik tomoni bir xil bo'lgan tovushlar qatnashgan yasama so'z mavjud?
A) bolalar B)bug'doyzor
C) taroq D) sharshara
161. Berilgan qaysi so'zlar tarkibida talaffuzda sirg'aluvchi undosh portlovchi undoshni o'ziga mos- lashtirib keladi?
A) tanbal, shanba
B) otdan, ketdi
C) taqsim, to'qson
D) iqtisod, maqsad
162. Qaysi qatordagi barcha so'zlarda nuqtalar o'rniga a unlisi yoziladi?
A) mab...do, taq...zo, tom...sha
B) jangov...r, zalv...rli, tanov...r
C) hash...rot, z...mon, par...voz
D) muloq...t, v...kal, xalq...ro
163. Qaysi qatordagi barcha so'zlarda nuqtalar o'rniga o unlisi yoziladi?
A) taq...zo, taks...motor, par...voz
B) mod...miki, m...jaro, n...moz
C) nam...kob, m...zor, n...vvoy
D) n...wos, ...nkolog, hash...rot
164. Qaysi so'zlar taiaffuzida i unlisi u unlisiga yaqin talaffuz etiladi va unga so'zlovchining qaysi shevaga mansubligi belgisi ham ta'sir etadi?
A) tushib, uchinchi
B) bilan, tilim
C) qiliq, qiziq
D) tug'ilib, kulib
165. Hosil bo'lishida lab ishtirok etadigan unlilar qatnashgan so'zlar qaysi qatorda berilgan?
A) zarur, murakkab
B) qoida, haqiqat
C) bilim, gilam
D) burgut, xo'roz
166. Til o'rtasining tanglayga tomon yuqori ko'tarilishi natijasida hosil bo'ladigan unlilar qatnashgan so'zlar qaysi qatorda berilgan?
A) fonar, sanoq
B) bilim, gugurt
C) sevinch, lochin
D) terim, haqiqat
167. Tilning quyi ko'tarilish darajasiga ko'ra bir guruhga mansub unlilar qatnashgan so'z qaysi javobda mavjud?
A) g'o'za B) bolalar C)tovuq D) tuman
168. Mikroelement so'zi tarkibida qanday undosh til tovushlari mavjud?
A) 1ta til orqa, 4 ta til oldi undoshlari
B) 2 ta til orqa, 2 ta til oldi undoshlari
C) 2 ta til orqa, 3 ta til oldi undoshlari
D) 1 ta til orqa, 1 ta chuqur til orqa, 4 ta til oldi undoshlari
169. Insoniyat baxti yo'lida ter to'kmay turib haqiqiy go'zallikka erishib bo'lmaydi. Ushbu gapda nechta portlovchi undosh ishtirok etgan?
A) 18 ta B) 21ta , C) 19 ta D) 20 ta
170. Ko'nikma so'zida ishtirok etgan undoshlar haqidagi qaysi fikrls noto'g'ri?
1) so'zda faqat jarangli undoshlar ishtirok etgan;
2) so'zdagi barcha undoshlar til undoshlari;
3) so'zdagi barcha undoshlar hosil bo'lish usuliga ko'ra portlovchi.
A) 1.2 B) 1,2,3
C) 1,3 D) 2
171. Qaysi javobda jarangsiz juf bo'lmagan til orqa jarangli undosh berilgan?
A) k B)g
C) ng D)g'
172. Qaysi so'zlaming jarangli tovushi jarangsiz jufti bilan almashtirilganda lug'aviy ma'no o'zgaradi?
1) abzal; 2) bosh; 3) tog'; 4) mard 5) sut; 6) sot;
7) dod; 8) tub.
A) 1,2, 3, 4 B)3,4,5,7 C)3,4,7,8 D) 3, 4, 6, 7
173. Portlovchilar guruhiga mansub bo'lmagan jarangli undoshlarni toping.
A) v, h, t, k B)j, k, s, z
C)z, I, y D)v, z, y, m
174. Qaysi qatordagi so'zlarda pastki lab bilan yuqori tishlar orasida hosil bo'ladigan tovush ishtirok etgan?
A) avtomashina, faqat
B) astagina, daraxt
C) puflamoq, shirin
D) bo'g'iz, qadrdon
175. Har qanday go'zallik zamirida mehnat yotadi. Ushbu gapda nechta til undoshlari ishtirok etgan?
A) 16 ta B) 14 ta
C) 20 ta D)18ta
176. Tarkibidagi portlovchi undosh sirg'aluvchi undosh kabi talaffuz qilinadigan so'zlarni belgilang.
A) barbod, fabrika
B) iztirob, Matiz
C) tuzsiz, ijtimoiy
D) maqsad, taqdim
177. Quyidagilarning qadriga yo'qotilgandan keyin yetamiz: yoshlik, sog'lik. Gapdagi mavhum otlar tarkibidagi sirg'aluvchilar miqdorini aniqlang.
A) 6 ta B)5ta C)7ta D)8ta
178. Quyida berilgan tezaytishlarning qaysi birida faqat lablanmagan unlilar ishtirok etgan?
A) Erkin ertagi ekin ekishni ertaga ertalab eplaydi
B) O'tkir o'tkir o'roqda o't o'rdi
C) To'p-to'p ko'k koptok, har bir to'pda ko'p koptok
D) Hali Vali, Soli sholi o'rdi
179.O'sha-o'sha bujur tol. Shoxlarida qushlar chug'urlar. Ushbu gapda qatnashgan ko'makchi morfemalar tarkibida nechta jarangli sirg'aluvchi tovushlar qatnashgan?
A) 3 B)4 C)5 D) 6
180. Quyida keltiriigan gapdagi lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchalardagi portlovchi undoshlar sonini aniqlang.
Yoqimli yoz shabadasi endigina kitardi kelayotgan nihollarni silkitardi.
A) 8 B)5 C)7 D) 5
181. Faqat lablangan unlilar qatnashgan qo'shma yasama so'zni belgilang.
A) boychechak B)xushbo'y C) sovuq D) qo'ziqorin
182. Qarigan chog'da halovat istasang, yoshlikda ilm olish payida bo'l.
Berilgan gapda munosabat shakllari tarkibidagi undoshlar haqida bildirilgan qaysi hukmlar noto'g'ri?
1) barchasi portlovchi; 2) barchasi hosil bo'lish usuliga ko'ra birguruhda;
3) barchasi jarangli; 4) barchasi tarkibiga ko'ra sof. A) faqat 4 B) 2, 3,4
C) 2,4 D) 1,2, 3
183. Tarkibida faqat til oldi undoshlari bo'lgan qo'shma sifat qaysi gapda mavjud?
A) Orzu millatga hayotbaxsh ruh bag'ishlaydi
B) U juda shirinsuxan odam ekan
C) Qo'shiqning diltortar navolari , hammani o'ziga rom qildi
D) Milliy mafkuramizda milliylik umumbashariy g'oyalar bilan uyg'unlashib ketgan
184. Asosida jarangsiz undoshlar ishtirok etmagan murakkab qo'shimchali otlarni belgilang.
1) ovoragarchilik; 2) chilangarlik; 3) ezmalik; 4) zargarlik; 5) loygarchilik.
A) 1,4,5 B) 1, 5 C) 3,5 D) 1,3,4
185. Qaysi qatordagi yasama otlarda hosil bo'lish usuliga ko'ra bir guruhga kiruvchi undoshlar ishtirok etgan?
A) uvvos, qamoq, ko'pik
B) qalamdon, yoshlik, qadrdon
C) donolik, tiqin, kitobxon
D) tinch, yo'lla, zargar
186. Umidaning «sen» degani Hafizaga juda yoqdi - bu juda yaqinlik belgisi. Ushbu gapdagi tilning barcha o'rinlarida hosil bo'luvchi undoshlargina ishtirok etgan so'z qaysi so'z turkumiga mansub?
A) ot B) olmosh
C) fe'l D) ravish
187. Qaysi qatorda quyi keng unlilardan so'ng talaffuzda tovush orttirilishi kuzatiladigan so'zlar ko'rsatilgan?
1) radio; 2) said; 3) okean; 4) saodat; 5) doimo; 6) taajjub; 7) shoira.
A) 1,2, 3, 5 B) 2, 5, 7
0)2,4,5,6,7 D) 1, 2, 5
188. Qaysi qatordagi so'zlarda nuqtalar o'rniga jarangli, portlovchi, til orqa undoshi yoziladi?
A) dar...chil, kasalman...
B) to'...son, ma...sad
C) pa...-pa...ana, qayno...
D) ta...charm, bar...simon
189. Qaysi javobda jufti yo'q jarangsiz sirg'aluvchi undosh qatnashgan so'zlar berilgan?
A) bog', baxt, barg
B) no'xat, taxminan, hilol
C) diydor, falak, urush
D) g'ayrat, ogohlik, kulol
190. Buni anglay olish uchun insonda mantiq qudrati bor. Berilgan gapdagi sodda yasama so'z tarkibida qanday undosh qatnashmagan?
A) lab undoshi
B) sirg'aluvchi undosh
C) jarangli undosh
D) ovozdor undosh
191. Tarkibida unli tovushlar bilan birga faqat jarangsiz undoshlar ishtirok etgan so'zlar berilgan qatomi topin;
A) bigiz, kuchuk, joziba
B) alifbe, andisha, dahshat
C) bayon, vazmin, go'zal
D) puchuq, hiqichoq, xohish
192. Qaysi qatorda jarangli jufti til oldi undoshi berilgan?
A) g' B) I C) s D) f
193. Qaysi qatordagi so'z talaffuzida ikki o'xshash tovush bir so'zda kelganda ulardan birining noo'xshash tovushga almashinishi uchraydi?
A) tuproq B) ketdi
C) birorta D) uch so'm
194. Qaysi so'zlardagi jarangli doshni jarangsiz juftiga almashtirg da yangi so'z hosil bo'ladi?
A) bir, bol, tong, sut
B) darz, sud, azon, yod
C) bayt, band, dori, dog'
D) dil, dor, ozod, bob
195. Eng gullagan yoshlik chog'imda
Sen ochilding ko'ngil bog'imda.
Ushbu parchadagi yasama so'zla qanday til undoshlari ishtirok etgan?
A) til oldi, til o'rta
B) til o'rta, til orqa
C) til oldi, til o'rta, til orqa, chuqur til orqa
D) til oldi, til o'rta, til orqa
196. Ikki o'rinda til orqa undoshi qatnashgan so'zlar qatorini aniqlan
A) ko'ngil, go'llik
B) gulqaychi, halqum
C) g'urrak, xayrixoh D) halovat, kabutar
197. Qaysi so'zda keng unlilar bilan bog'liq xato mavjud emas?
A) navvos B) nowotli C) notovon D) natarius
198. Tarkibida tor va keng lablanmagan unli qatnashgan so'zni toping.
A) okean B) ko'rik
C) bilak D) ko'krak
199. Qaysi maqoldagi so'zlar tarkibida chuqur til orqa undoshlari ishtirok etmagan?
A) Maqtanma, g'oz, hunaring oz!
B) Sinamagan otning sirtidan o`tma!
C) Aybsiz do'st axtargan do'stsiz qolar
D) O'ylamay qilingan ish boshga keltirar tashvish
200. Adolatparvarlik so'zidagi undoshlarning qaysi biri hosil bo'lish o'rniga va usuliga ko'ra bir guruhni hosil qiladi?
A) p, v B) d, k
C) l,v D) d, t
201. Qaysi unlilarni talaffuz qilganda til biroz ko'tarilib, og'iz ozgina ochiladi?
A) i, e B)e,o'
C) u,o' D) i, u
202. Tarkibida faqat yuqori tor unlilar va undoshlar qatnashgan so'zlar qatonni aniqlang.
A) musiqa, lirika
B) kibor, musiqa
c) muqim, uyushiq
D) muhit, zehn
203. Krossvord so'zining ma'nosini toping.
A) kross - yugurish, word - so'z
B) kross - topishmoq, word - so'z
C) kross - krest, word - so'z
D) kross - chalg'ituvchi, word - so'z
204. Un paychalarining ishtirokiga ko'ra bir guruhga mansub undoshlar ishtirok etgan so'zni toping.
A) paxtakor B) vafo
C) tilshunos D) baland
205. Qaysi gaplarda portlovchi tovushdan iborat so'z yasovchi bor?
1. Murodga yetishmoq uchun tilaging sof bo'lsin.
2. Safimizda qoloq o'quvchilar bo'lmasin.
3. Achchiqni achchiq kesar.
4. Kuzning iliq kunlari hali oldinda.
A) 1,2, 3,4 B) 1, 2,4
C) 1, 3,4 D) 1,4
206. Qaysi gaplarda bir sirg'aluvchi undosh so'z yasovchi qo'shimcha vazifasini bajargan?
1. Kuz kelishi bilan havo sovib, kunlar qisqara boshladi.
2. Shahrimiz jamoli kundan kunga o'zgarmoqda.
3. Endigina ko'kara boshlagan giyohlar sovuqda qolib ketdi.
4. Do'stim, quyoshda rosa qorayibsiz, ancha chiniqqan ko'rinasiz.
5. Hamisha a'lo o'qiymiz, shunda xalqimiz uchun munosib farzand bo'lamiz.
A) 1,2, 3,4, 5 B) 1,4, 5
C) 1,4 D) 1,2,4
207. Portlovchi undosh sintaktik shakl yasovchi qo'shimcha vazifasini bajargan so'z qatnashgan gaplarni aniqlang.
1. Bu to'plamda tinchlikni ulug'lovchi she'rlar ko'p.
2. Birinchi qissamni sizga bag'ishladim, onajon.
3. Mehnat bilan bitmagan ish tilak bilan bitadi.
4. Dam olish kuni muzeyga bordik.
A) 1,2, 3,4 B) 1, 2, 4
C) 2, 3,4 D) 2,4
208. Unlilarning talaffuziga doir to'g'ri hukmlarni aniqlang.
1) a harfi ayrim so'zlarda o kabi aytiladi;
2) o harfi ayrim so'zlarda a singari talaffuz etiladi;
3) o harfi ba'zan o' kabi aytiladi;
4) u harfi ba'zan i ga monand ayti¬ladi.
A) 1,2, 3,4 B) 1,2, 3
C) 1, 3, 4 D) 1, 2
209. Qaysi so'zlarda o' harfi tor aytiladi?
1) o'zbek; 2) ro'mol; 3) o'lka; 4) o'simlik; 5) xo'roz.
A) 1,2,4 B) 1, 3,4
C) 1, 3 D) 3,4
210. Qaysi undoshlar talaffuzda p tarzida aytiladi?
A) b, v B) b, v, f
C) b, f D) faqat b
211. Qaysi so'zlarda portlovchi lab undoshi sirg'aluvchi lab undoshi tarzida aytiladi?
A) avtomat, avtobus
B) fabrika, fursat
C) qibla, tobla
D) javob, hisob
212. Qaysi so'zlarda bir sirg'aluvchi lab undoshi talaffuzda portlovchi lab undoshi tarzida aytiladi?
A) avtomat, avtobus
B) fabrika, fursat
C) qibla, tobla
D) javob, hisob
213. Qaysi so'z tarkibidagi har bir jarangli undosh talaffuzda jarangsiz jufti kabi aytiladi?
A) tadbir B) avtobus
C) iztirob D) bo'zchi
214. Qaysi so'zlardagi jarangli undosh jarangsiz juftiga almashtirilsa yangi ma'noli so'z paydo bo'ladi?
1) bir; 2) tup; 3) dori; 4) xoli; ganj; 6) bayt; 7) tur.
A) 1,2, 3,4,5, 6,7
B) 2,3,5,6
C) 1,3, 5, 6
D) 1, 2, 3, 5, 6,7
215. Berilgan qaysi so'zlarda unlilarning og'izning ochilish darajasigsi ko'ra barcha turi qatnashgan?
1) keladi; 2) oila; 3) kelinchak; terimchilar; 5) onajon.
A) 1,2, 3, 4, 5 B) 1, 3, 4
C) 1, 3,4,5 D) 1,2, 3,4
216. Aql ulug'likka, aqlsizlik esa tubanlikka yetaklaydi. Ushbu gapdagi unlilarning og'izning ochilish darajasiga ko'ra barcha turi qatnashgan so'zda qanday turdagi til undoshi ishtirok etmagan?
A) til oldi B) til orqa
C) til o'rta D) chuqur til orqd
217.I fonemasining talaffuzi haqidagi berilgan hukmlardan to'g'rilarini aniqlang.
11) tushib so'zining ikkinchi bo'g'inidagi i birinchi bo'g'indagi u ning ta'sirida u tovushiga yaqin talaffuz qilinadi;
2) bilim, sira so'zlarining birinchi bo'ginidagi i undan keyin keladigan I, r undoshlari ta'sirida bilinar-bilinmas aytiladi;
3) qiliq, qiziq so'zlarining ikkinchi bo'ginidagi i til orqa tovushi ta'sirida u ga yaqin talaffuz etiladi;
4) qiliq, qiziq so'zlarining ikkinchi bo'g'inidagi i so'zlovchining qaysi shevaga mansubligiga qarab u ga yaqin aytiladi.
A) 1,2, 3,4 B) 1, 2,4 C) 1,2, 3 D) 1,2
218. Qaysi qatordagi so'zda lablarning ishtirokiga ko'ra oraliq holatda bo'luvchi unli qatnashgan?
A) tutun B) bilim
C) ko'z D) bodom
219. Qaysi qatordagi so'zlarda til o'rtasining tanglayga tomon yuqori ko'tarilishi natijasida hosil bo'lgan unlilar qatnashgan?
A) lochin, bola B) bilan, sira
C) zuluk, tinim D) anor, bodom
220. «Polka» so'zining lug'aviy ma'nosini toping.
A) ajabtovur B) quvnoq, sho'x
C) shiddatkor, tezkor D) zamonaviy, raqsbop
221.Baxtli qiladigan ham shu, baxtsiz qiladigan ham shu. Ushbu gapdagi til oldi jarangsiz undoshlar sonini aniqlang.
A) 15 B) 21 C) 5 D) 11
222. Qaysi gapdagi yasama shaxs otining asosi faqat sirg'aluvchi undoshlardan iborat?
A) Bo'lay desang bog'bon yo Vatanga posbon
B) Saroy ahli podshoning hukmini kutib jim qoldi
C) To'g'ri, dehqonchilik qilish sizday shaharliklarga yarashmaydi
D) Shayxontohurda baqqollar, sartaroshlar juda serob
223. Qaysi so'z(lar) tarkibida birgina jarangsiz tovushdan iborat qo'shimcha mavjud?
1) ozaymoq; 2) qizarmoq; 3) dumaloq; 4) yig'loqi; 5) gapirmoq.
A) 1,5 B) faqat 3
C) 1, 2,4 D) 2, 3, 5
224. Qaysi gapdagi yasama so'zda yuqori tor unli sintaktik shakl yasovchi vazifasini bajargan?
A) Bilimdon odamlar har yerda aziz va hurmatga sazovordir
B) Shomurod asli yilqichining bolasi, dehqonchiiikni xushlamaydi
C) Shofyorlik kursini bitirib, konda ishlay boshladim
D) Kissasida yarimta o'chirg'ichi bilan kecha ochgan qalami bor ekan
225. Quyida berilgan qaysi gapda bir tovushdan iborat til oldi, jarang¬li tovush so'z yasovchi qo'shimcha bo'lib kelgan?
A) «Keling, bir bahslashaylik!» - dedi Karimboy
B) Bularni tezroq tinchitib ketsang bo'lgani
C) Kunlar qisqarib, havo soviy boshladi
D) Uning mudroq ko'zlarida nur ko'rinar edi
226. Qaysi gapda birgina sonor tovush so'z yasovchi qo'shimcha vazifasini bajargan?
A) Tashvishlar inson umrini yanada qisqartirishi bor gap, do'stim
B) Erkin yosh avlodlar senga zo'r qanot
C) Insoniyat qadimdan go'zallikni ulug'lab kelgan
D) Onamning har bir aytgan gapi, nasihati qulog'im ostida jaranglaydi
227. Qaysi javobda keltiriigan gapdagi sifatdan yasalgan yasama fe'l asosida faqat til orqa undoshlari qatnashgan?
A) Kuz kelib, kunlar qisqardi
B) Yo'lchi quyosh va dala sham bilan biroz qoraygan
C) Uning gapi og'zida qolib, ko'zla xiyol kengaygandi D) Ish doirasi toraydi
228. Millatni sevmoqlik - baxt, ki rashib yashamoq - saodat. Ushq gapdagi so'z yasovchi qo'shimcha lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchadan keyin qo'shilgan so'z tarkibida qanday til undoshlari mavjud emas?
A) til o'rta B) til orqa
C) til oldi D) chuqur til orqa
FONETIKADAN SAVOLLAR (BO'G'IN VA QATOR UNDOSH BO'YICHA)
1. Ko'ngil, singlisi, kongress so'zlarining birinchi bo'g'ini qaysi qatorda to'g'ri izohlangan?
A) har uchala so'zning birinchi bo'g'ini ochiq bo'g'in
B) har uchala so'zning birinchi bo'g'ini yopiq bo'g'in
C) ko'ngil so'zida ochiq, singlisi, kongress so'zlarida yopiq bo'g'in
D) ko'ngil, singlisi so'zlarida ochiq, kongress so'zida yopiq bo'g'in
2. Berilgan so'zlaming qaysi birida birinchi bo'g'in ochiq bo'g'in hisoblanadi?
1) dengiz; 2) shtanga; 3) singlim; 4) ko'ngil
A) 1,2, 3, 4 B) 2,3
C) 1,4 D) 1, 3,4
3.Quyida berilgan gapda nechta ochiq bo'g'in borligini aniqlang Go'zallik tuyg'usini singdirmay turib barkamol insonni voyaga yetkazish mumkin emas.
A) 12 ta B) 11 ta
C) 10 ta D )9ta
4. Qaysi so'zning yopiq bo'g'ini unl va jarangli undoshdan iborat?
A) qadriyat B) yoqimli
C) iztirob D) fazilat
5. Qator undoshli so'zlar berilgal javobni belgilang.
A) traktor, paxta, chaqqon
B) ikki, million, metall
C) stol, do'st, daraxt
D) paxta, nimcha, o'simlik
6. Kitobni qadrlamoq kerak, bu tafakkur darsiga izzat-ehtirom bilan qadam qo'ymoq lozim. Ushbu gapda qo'sh va qator undoshli so'zlar miqdorini aniqlang.
A) 1 ta qo'sh undosh, 2 ta qator undoshli so'z
B)2 ta qo'sh undosh, 2 ta qator doshli so'z
C)2 ta qo'sh undosh, 3 ta qator undoshli so'z
D) 2 ta qo'sh undosh, 4 ta qator undoshli so'z
7. Kitobni qadrlamoq kerak, bu tafakkur sabog'iga izzat-ehtirom bilan qadam qo'ymoq lozim. Ushbu gapda qator undoshli so'zlar miqdorini aniqlang.
A) 1 ta qator undoshli so'z
B) 2 ta qator undoshli so'z
C) 3 ta qator undoshli so'z
D) 4 ta qator undoshli so'z
8. Yopiq bo'g'inlaridan biri faqat jarangli undoshlardan tashkil topgan so'zni toping.
A) kitob B) paxta
C) sunbul D) toshloq
9. Faqat ochiq bo'g'inli so'zlarni toping.
A) g'o'za, baraka, ibora
B) arava, ashula, ilgari
C) ilova, olim, andisha
D) ijod, izza, rubob
10.Yopiq bo'g'inlaridan biri faqat jarangli undoshlardan tashkil topgan so'zni toping.
A) g'alla B) kitob C) po'lat D) toshloq
11 «Tubsiz dengiz dedingizmi, deng'z tengsiz dedingizmi?» Ushbu gapda nechta ochiq bo'g'in mavjud?
A) 6 ta B) 5 ta
C) 4 ta D) 3 ta
12. Qaysi qatorda berilgan yasama so'zning asosi yopiq bo'g'in jarangli undoshlardan iborat?
A) gulchilik, yig'ilish
B) qahqaha,kuchay
C) mehnatkash, bodom
D) noto'g'ri, lolalar
13. Quyidagi so'zlarning qaysi biri tarkibida ochiq bo'g'in bor?
A) ishlatmoq B) otlantirmoq
C) tasdiqlamoq D) san'atkorlik
14. Yopiq bo'g'inlaridan biri faqat lab undoshlaridan tashkil topgan so'zni toping.
A) konduktor B) bolg'a
C) mavsum D) maktab
15. Qaysi qatorda qator undoshlar mavjud emas?
A) ilm, sabr B) tong, teng
C) do'st, past
D) hammasida qator undoshlar mavjud
16. Bo'g'inlarga ajratish bilan asos va qo'shimchalarga ajratish teng keladigan qatorni toping.
A) bargi, toshim
B) bargga, toshda
C) bog'da, shahri
D) taxti, ko'rki
17. Bo'g'inlarga ajratish bilan asos va qo'shimchalarga ajratish teng kelmaydigan qatorni toping.
A) taxtim, bargga
B) toshda, shahrim
C) baxtim, shahri
D) bog'im, tog'dan
18. Qator kelgan undoshlarni toping.
A) kaptar B) metall
C) to'rtta D) katta
19. Tarkibida yonma-yon bir xil undosh kelgan so'zlar...
A) qator undoshli so'zlar
B) qo'sh undoshli so'zlar
C) juft undoshli so'zlar
D) bir xil undoshli so'zlar
20. Qator undoshli so'z ishtirok etgan gapni toping.
A) So'zning doriga o'xshashini, ortiqchasi zarar qilishini bilasizmi?
B) O'zbekistonning kelajagi yorug', ertasi porloq
C) Ravon nutq - insonning ko'rki, fazilati
D) Yo'ldoshini tashlagan yo'lda qolur
21. Quyida berilgan gapda nechta ochiq bo'g'in bor? Bitimga eltuvchi yagona yo'l - bu faoliyatdir.
A)10 B)9
C) 11 D)13
22.0'zak va qo'shimchaga ajratish bilan bo'g'inga ajratish teng kelgan so'zlarni toping. 1) o'yna; 2) o'yla; 3)sabrsizlikdan;4) bargi; 5) suvsizlik;
6)ko'nglim;(7) tongga.
A) 2, 3, 5, 7 B) 1,2, 3, 6, 7
C) 1,2, 5, 7 D) 1, 2,4, 7
23. Gramm, metall kabi so'zlarga qo'shimchalar qay tarzda qo'shiladi?
A) qo'sh undoshdan biri yozilmaydi
B) qo'sh undoshdan keyin bir unli orttiriladi
C) unli harf bilan boshlanuvchi qo'shimchalar qo'shiiganda qo'sh undosh saqlanib, undosh bilan boshlanuvchi qo'shimchalar qo'shilganda qo'sh undoshdan biri yozilmaydi
D) qo'sh undoshdan so'ng to'g`ridan to'g'ri qo'shiladi
24. Berilgan qaysi so'zlarda qo'l undosh bir undosh sifatida talaffuz qilinadi?
1) chaqqon; 2) million; 3) metall.
A) 2, 3 B) 1, 2, 3 C) 2 D)3
25. Qaysi qatorda so'zlar bo'g'inlarga to'g'ri ajratilgan?
A) tang - lay, deng - iz
B) de - ngiz, ko' - ngil
C) sin-gil, ko'n-gil
D) tong - gi, ten - gi
26. Ikki xil keng unli qator kelg so'zlarni toping.
1) soat; 2) muallif; 3) oila; 4) matbaa; 5) saodat; 6) sharoit; 7) zoomagazin; 8) maosh; 9) taom; 10) tamoy
A) 1,2,4, 5,7,8,9
B) 2, 3, 4, 7,8
C) 1,4,5,7,8,9
D) 1,5,8,9
27.Talaffuz qilinganda tovushor tadigan tor-keng unli qator kelgaif| so'zlarni toping.
1) tabiat; 2) ilm; 3) teatr; 4) shariat; 5) doim; 6) muomala; 7) shoir; 8)okean.
A) 1,3, 4, 5, 7 B) 1,4, 5, 7
C) 1,3,4,5,7,8 D)1,2,4,5.7f
28. Qaysi so'zlarda qator kelgan tor-keng unlidan biri og'zaki nutqda talaffuz qilinmaydi?
1) tabiat; 2) muallim; 3) shior; muaiiif; 5) muomala; 6) maorif; muovin; 8) maosh.
A) 1,2, 3, 4, 5, 7 B) 2, 3,4, 6, 7
C) 2,4, 6, 7 D) 2, 5, 7
29. Nuqtalar o'rniga qo'sh unli qo`yilishi kerak bo'lgan so'zlarni toping
1) badi...y; 2) insho...t; 3) sun.i.y; 4) tabi-.y: 5) matba...; 6) istehzo...
A) 1,2, 3,4, 5, 6 B) 1,4, 5,6
C) 1,2,4, 5,6 D) 1,2,4
30 Qaysi so'zda qator kelgan keng unlilar orasiga og'zaki nutqda bir undosh qo'shib talaffuz qilinadi?
A) maosh B) saodat
C) maorif D) soat
31. Qaysi so'zlarda lab va til undoshi qator kelgan?
1) blok; 2) klub; 3) fransuz; 4) flot; 15) nazm; 6) taxmin; 7) o'simlik; 8) brigada.
A) 1,5, 8 B) 1,3, 4, 5, 6, 7, 8
C) 1,3,4, 5, 8 D) 1,5, 6, 7, 8
32. Til undoshlari qator kelgan so'zlarni toping.
1) zavq; 2) nutq; 3) turq, 4) nasr; 5) qadr; 6) mehr;
7) Ilm 8) shart.
A) 2, 3,4, 5, 8 B)2,3,4,5,6,8
C)4,5,8 D) 1,4, 5, 7, 8
33. Qaysi so'zlarda til oldi undoshlari qator kelgan?
1) sehr; 2) baxt; 3) shart; 4) qasd; 5) rizq; 6) qadr;
7) asr; 8) asl
A)2, 3,4, 7,8
B)2,3,4, 5,6,7,8
C) 1, 3, 5,7
D) 3,4, 6, 7, 8
34 Jarangli til oldi undoshlari qator kelgan so'zlarni belgilang.
1) qasr; 2) davr; 3) amr; 4) qadr; 5) qayd 6) burj;
7) ganj; 8) nazm.
A) 2,4,5,6 B)1,3,4,7,8
C)4,6,7 D) 2,4,5,6,7
35. Til undoshlaridan sirg'aluvchi va portlovchi undoshlar qator kelgan so'zlarni toping.
A) qadr, davr B) qalb, sabr
C) asr, asl D) sharq, baxt
36. Jarangsiz sirg'aluvchi undoshlar qator kelgan so'zlarni aniqlang.
A) baxt, daraxt B) fasl, fahm
C) do'st, ust D) bahs, shaxs
37. Qator undoshlar ifodalangan so'z berilgan javobni belgilang.
A) istiqlol B) istara
C) estrada D) ishtirok
38. Qo'sh undoshlardan biri tushirilganda so'zning lug'aviy ma'nosi o'zgaradigan qatorni toping.
A) grammatika, zarra, taraqqiyot
B) issiq, do'ppi, qattiq
C) ellar, sodda, nonning
D) jajji, yo'lla, million
39. Quyida berilgan so'zlardan qaysilarida talaffuzda tovush orttirilishi to'liq kuzatiladi?
A) shariat, toifa, Noila
B) iftixor, itoat, faxr
C) faxr, hukm, fazo
D) iftixor, fazo, toifa
40. Bo'g'iz undoshlari bilan boshlanuvchi ochiq bo'g'inli so'zlar qatorini toping.
A) ...avola, ...imo, ...ikoya
B) ...ayvon, ...emiri, ...ola
C) ...imoya, ...ujayra, ...omuza
D) ...odisa, ...ulosa, ...uvaydo
41. Qaysi qatorda yonma-yon kelgan undoshlar orasida bir unli orttirilsa, yangi so'z hosil bo'ladi?
1) aql; 2) asl; 3) ahl; 4) qahr; 5) asr; 6) qurt.
A) 1,2, 3,4, 5, 6 B) 1,2, 3, 5,6 C) 2,4, 5, 6 D) 2, 3, 5, 6
42. Shovulladi tun bo'yi shamol,
Qatdiroqlar ko'chdi larzakor.
Shivirlading yonimda xushhol:
“Yana keldi, do'stginam, bahor”. Ushbu parchada til undoshlari bilan boshlanuvchi bo'g'inlar sonini aniqlang.
A)27 B)28
C) 29 D) 30
43. Quyidagi gaplarning qaysi birida jarangli undoshlardan tashkil topgan yopiq bo'g'indan iborat so'z yasovchi qo'shimcha mavjud?
A) Birlashgan daryo bo'lur
B) Do'stlik barcha boylikdan afzal
C) Bog' jamoli bog'bondan
D) Yurganning yo'li oshar, o'tirganning o'yi
44. Kamta rbo'l, barchani etkil bahramand,
Sening ham martabang bo'lg'usi baland.
Urug' aralashib avval tuproqqa,
So'ngra bo'y cho'zadi osmon-falakka.
Berilgan she'riy parchada jarangli undosh bilan tugagan yopiq bo'g'inlar nechta?
A) 19 ta B) 16 ta
C) 18 ta D) 20 ta
45. Shovulladi tun bo'yi shamol,
Qaldiroqlar ko'chdi larzakor.
Shivirlading yonimda xushhol:
«Yana keldi, do'stginam, bahor».
Ushbu parchada til undoshlari bilan boshlanuvchi ochiq bo'g'inlar sonini aniqlang.
A) 14 B)15 C)16 D) 17
46. Quyidagi qaysi gap tarkibida chuqur til orqa tovushi bor qator undoshli so'z ot kesimga bog'lanib aniqlovchi vazifasida kelgan?
A) Narzi uzoqdagi ota-onasi bu yerdagilar uchun ham aziz va qadrli jigarbanddir
B) Tarixiy va milliy yodgorliklar bizning milliy boyligimiz, cheksiz faxrimizdir
C) Qish qahridan qarsillaydi qayrag'ochlar
D) Artib ko'ngillar zangini, qish bahor aylab keling
47. Portlovchi undoshlar qator kelgan so'zlarni toping.
A) nutq, xursand B) mayl, xayr
C) zavq, zabt D) qasd, stul
48. Juft, farzand, baxt, rizq, far, band, fasl, shaxs, jahl, harf, stu Yuqorida portlovchi undoshlar qator; | kelgan nechta so'z mavjud?
A) 2 ta B) 3 ta C)4ta D)5taf
49. Juft, farzand, baxt, rizq, farz, band, fasl, shaxs, jahl, harf, stul. Yuqorida sirg'aluvchi undoshlar qator kelgan nechta so'z mavjud?
A)6ta B) 3ta C)4ta D) 5 ta 1
50. Juft, farzand, baxt, rizq, far, band, fasl, shaxs, jahl, harf, stul Yuqorida sirg'aluvchi va portlovchi undoshlar qator kelgan nechta so'z mavjud?
A)2ta B) 3ta C)4ta D)5ta
51. Kamtar bo'l, barchani etgil bahramand,
Sening ham martabang bo'lg'usi baland.
Ushbu she'riy parchada tarkibida faqat jarangli undosh va unlilar qatnashgan yopiq bo'g'inlar soni nechta?
A) 7 ta B)8ta
C) 9 ta D) 10 ta
52. Imloda tor va keng unli ketma -ket kelgan, tor unli talaffuz qilinmaydigan so'zlar qatorini toping.
A) saodat, maorif
B) muovin, muallim
C) muammo, tabiiy
D) muattar, taomii
53. Qaysi qatorda asosi faqat yopiq bo'g'indan iborat yasama sifatlar berilgan?
1) batafsil; 2) noaniq; 3) qadrdon; ) to'lin; 5) achchiq; 6) toshloq.
A) 2, 3, 5 B) 1,2, 3,4, 5 C) 1, 3,4 D) 2, 3, 5, 6
54. Yopiq bo'g'inlaridan biri faqat sirg'aluvchi undoshlardan tashkil topgan nisbiy sifat ishtirok etgan gapni aniqlang.
A) Hovlimizda ko'cha eshikdan kiraverishda kichkina, g'ishtin uycha bor
B) Kuzgi harakat - qishki barakat
C) Aqlli va aqlsiz insonlar o'rtasidagi farq nimadan iborat?
D) Juda boy, chiroyli tilimiz bor
. 55 Yopiq bo'g'inlaridan biri faqat jarangsiz jufti yo'q undoshlardan tashkil topgan so'z berilgan qatorni
toping.

1. 
   g'alla B) paxta C)mavsum D) ikkilanmoq
   

56.Vatan tuyg'usi - bu ozod xalqning munosib farzandi, mustaqil mamlakatining fidoyi fuqarosi
bo`lmoqqa intilish tuyg'usidir. Ushbu gapda qo'llangan ochiq bo'g'inlar soni nechta?
A) 21 ta B) 22 ta
C) 23 ta D) 24 ta
57. Vatan tuyg'usi - bu ozod xalqning munosib farzandi, mustaqii mamlakatining fidoyi fuqarosi bo'lmoqqa intilish tuyg'usidir. Ushbu parchada tarkibida ikkitadan ochiq bo'g'in mavjud bo'lgan nechta so'z bor?
A) 2 ta B) 3 ta
C) 4 ta D) 5 ta
'58. Vatan tuyg'usi - bu ozod xalqning munosib farzandi, mustaqil mamlakatining fidoyi fuqarosi bo'lmoqqa intilish tuyg'usidir. Ushbu parchada tarkibida bitta yopiq, ikkita ochiq bo'g'in mavjud bo'lgan nechta so'z bor?
A) 2 ta B) 3 ta
C) 4 ta D) 5 ta
59. Vafan tuyg'usi - bu ozod xalqning munosib farzandi, mustaqil mamlakatining fidoyi fuqarosi bo'lmoqqa intilish tuyg'usidir. Ushbu parchada tarkibida ikkita yopiq, bitta ochiq bo'g'in mavjud bo'lgan nechta so'z bor?
A) 2 ta B) 3 ta C)4ta D)5ta
60. Men esa oshig'ing sening eng g'arib,
Tundan so'z qarz olib, tongga tutguvchi.
Sening yoningda ham seni axtarib,
Sening yoningda ham seni kutguvchi.
She'rda nechta ochiq bo'g'in bor?
A) 20 ta B) 19 ta
C) 18 ta D) 21 ta
61. Men esa oshig'ing sening eng g'arib,
Tundan so'z qarz olib, tongga tutguvchi.
Sening yoningda ham seni axtarib,
Sening yoningda ham seni kutguvchi.
She'rda nechta yopiq bo'g'in bor?
A) 22 ta B) 23 ta
C) 24 ta D) 25 ta
62. Men esa oshig'ing sening eng g'arib,
Tundan so'z qarz oiib, tongga tutguvchi.
Sening yoningda ham seni axtarib,
Sening yoningda ham seni kutguvchi.
She'rda faqat ochiq bo'g'inli nechta so'z bor?
A) 2 ta B) 1 ta C) 4ta D)3ta
63. Tarkibidagi qator kelgan undoshlar til oldi jarangli undoshlardan iborat so'zlarni belgilang.
A) sabr, hukm, darz
B) farzand, darz, ranj
C) zulm, fayz, farzand
D) darz, davr, fayz
64. Quyidagi qaysi maqolda ochiq bo'g'in eng ko'p ishtirok etgan?
A) Birlashgan daryo bo'lur, tarqalgan irmoq bo'lur
B) Holvani hokim yer, kaltakni yetim yer
C) Bolali uy - bozor, bolasiz uy - mozor
D) Bor maqtansa topilur, yo'q maqtansa chopilur
65. O'zbek tilidagi sof o'zbekcha so'zlar oxirida quyida berilgan qator undoshlardan qaysi birining kelishi kuzatiladi?
1) rg; 2) st; 3) It; 4) xt; 5) rt; 6) sht
A) 2, 3, 5 B) 2,4, 6 1
C)1,3,6 D) 1, 2, 4
66. Jarangli jufti yo'q jarangsiz undosh tovush bilan tugagan yol bo'g'inli so'zlar qatorini toping.
A) xushaxloq, shukur, xontaxta
B) xumcha, tashbeh, tal'at
C) dehqon, charxlanmoq, xohl moq
D) tavfiq, sohib, otaliq
67. Qadriyat atamasi keng bo'lib voqelikdagi hodisalarning ijtimoiy va madaniy ahamiyatini ifodaiash uchun ishlatiladi. Ushbu gapda jarangli undosh bilan tugagan nechta yopiq bo'g'in bor?
A) 8 B) 10
C)9 D)7
68. Qaysi gapda otlashgan so'zlar tarkibida ochiq bo'g'in uchramaydi?
A) Uzoq-yaqindan kelgan meh monlarni kutib olmoqdamiz
B) Kattalar hurmatda, kichiklar xizmatda
C) Benomusga kunda to'y
D) Bermasning oshi pishmas
69. Qaysi gapda unlilarning o'rni almashishi bilan bog'liq xatoga yo`l qo'yilgan?
A) O'zbekistonning hayvonot va o'simliklar dunyosi juda boy
B) Bu boradagi bilimlarim uch-to`rt ma'lumot bilan chegaralanadi, xalos
C) Qisqa muddat ichida sanoat rivojlangan mamlakatga aylandi
D) Qozi o'z hukmini ommaga havola etdi
70. Quyidagi gapda asosi bir bo' g'indan iborat so'zlar sonini toping. Eldan ketib el bo'lganni kim biladi?
A) 5 ta B)6ta
C) 3 ta D)4ta
71.Shovulladi tun bo'yi shamol,
Qaldiroqlar ko'chdi larzakor.
Shivirlading yonimda xushhol:
“Yana keldi, do'stginam, bahor” Ushbu she'riy parchadagi ochiq va topiq bo'g'inlar soni qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
A) 19 ta ochiq, 17 ta yopiq bo'g'in
B) 18 ta ochiq, 18 ta yopiq bo'g'in
C) 16 ta ochiq, 20 ta yopiq bo'g'in
D) 11 ta ochiq, 19 ta yopiq bo'g'in
72. Shovulladi tun bo'yi shamol,
Qaldiroqlar ko'chdi larzakor.
Shivirlading yonimda xushhol:
“Yana keldi, do'stginam, bahor”. Ushbu she'riy parchadagi burun undoshlari bilan tugagan yopiq bo'g'inlar sonini toping.
A) 5 B) 6 C) 7 D) 4
73. Tarkibidagi qator kelgan undoshlar til oldi jarangli undoshlardan iborat so'zlarni belgilang.
A) sabr, hukm, darz
B) darz, davr, fayz
C) zulm, fayz, farzand
D) farzand, darz, ranj
74. So'z oxiridagi sht, xt, rg kabi qator undoshlar qaysi tilga xos?
A) o'zbekcha B) fors-tojikcha
C) ruscha D) arabcha
75. O'z tilini unutgan xalqning
Mozorida ajdodlar qabri
Uzra qo'yar bolalar tikan. Parchada qator undoshlar sonini aniqlang?
A) 2 B) 4 C) 1 D) 3
FONETIKADAN SAVOLLAR (URG'U BO'YICHA)
. 1. Gapirmasinmi? Ushbu so'zda urg'u qaysi bo'g'inga tushadi?
A) ikkinchi bo'g'inga
B) uchinchi bo'g'inga
C) to'rtinchi bo'g'inga
D) beshinchi bo'g'inga
2. Yil bo'yi qo'shilmasida urg'u qaysi bo'g'inga tushadi?
A) yil va bo'yi so'zining ikkinchi bog'iniga
B) yil va bo'yi so'zining birinchi bog'iniga
c) yil bo'yi birikuvida faqat bo'yi sozining oxirgi bo'g'iniga
D) bo`yi birikuvida faqat yil so'ziga
3. Qaysi qatordagi so'zlarda urg'u oxirgi bo'g'inga tushmaydi?
A)qachondir, yozamiz, do'stlarcha
B) yuzta, har bir, o'qishda
C) fidokor, dalalar, hammamiz
D) ba'zida, zakovat, pillakor
4.1) barcha; 2) texnika; 3) direksiya; 4) kimdir; 5) kitob. Berilgan so'zlarning qaysi birida urg'u birinchi bo'g'inga tushadi?
A) 1,2,4 B) 2, 3, 4 C) 1, 2, 3 D) 1, 3, 5
5. Kitob haqida qo'shilmasida urg'u qaysi bo'g'inga tushadi
A) haqida so'zining oxirgi bo'g'iniga
B) haqida so'zining birinchi bo'g'iniga
C) kitob va haqida so'zlarining oxirgi bo'g'iniga
D) kitob so'zining oxirgi bo'g'iniga
6.Men kecha uydan keldim. Ushbu gapda mantiqiy urg'u ostiga chizilgan bo'lakka tushganda bu gap uchun mos keladigan so'roq gapni belgilang.
A) Kim kecha uydan keldi?
B) Sen kecha qayerdan kelding?
C) Sen qachon uydan kelding?
D) Kim kecha qayerdan keldi?
7. Quyida keltiriigan qaysi juftliklarda so'z urg'usi ma'no farqlamaydi?
A) bog'lar- bog'lar
B) yangi - yangi
C) etik - etik
D)) hammasida ma'no farqlanadi
8. «Akademik» so'zi ot bo`lganda urg'u qaysi bo'g'inga tushadi?
A) birinchi bo'g'inga
B) ikkinchi bo'g'inga
C) uchinchi bo'g'inga
D) to'rtinchi bo'g'inga
9. «Olma eksa bog'iga har kirn,
Mehmoniga ol, ye demasmi?
«Olma» mening mehmondo'st xalqim
Odatiga yot so'z emasmi?»
Tagiga chizilgan ushbu so'zlarda urg'u nechanchi bo'g'inga tushgan?
A) 1-so'zda 1-bo'g'inga, 2-so'zda 2-bo'g'inga
B) 1-so'zda 2-bo'g'inga, 2-so'zda 1- bo'g'inga
C) 1-so'zda ham, 2-so'zda ham 2- bo'g'inga
D)1-so'zda ham, 2-so'zda ham 1-bo'g'inga
10Quyidagilardan qaysi biri noni farqlashga xizmat qilmaydi?
A) so'z urg'usi B) gap urg'usi
C) tutuq belgisi D) hammasi ma'no farqlaydi
11. 1) bog'lar; 2) chog'lar; 3) yigitcha; 4) ahil; 5) atlas; 6) mexanik 7) fizik; 8) olma. Ushbu so'zlardan qaysilarida urg'uning o'rin almashi ma'noga ta'sir qiladi?
A) 1,2,3, 5, 6, 7 B) 1,2, 3,5 C) 5,6,7 D) hammasi
12. «Aytilmagan bir qo'shiqsan
Jayhundirsan, Sayhundirsan,
Sen-da Sug'dsan, Sen-da Shoshsan,
Ko'hna Turon - ona tilim».
Ushbu she'riy parchada nechta urg'u oxirgi bo'g'iniga tushmaydigan so'z mavjud?
A) 2 ta B) 4 ta C) 5 ta v0f7 ta
13. “Eng buyuk jihod insonning nafsi bilan, shayton bilan qilgan jihodidir. Sen ham doim ularga qarshi kurash”. Ushbu gapni nutqning fonetik bo'linishi bo'yicha tahlil qiling.
A) 7 ta sintagma, 16 ta so'z, 33 bo'g'in, 82 ta tovush
B) 8 ta sintagma, 15 ta so'z, 33 bo'g'in, 80 ta tovush
C) 6 ta sintagma, 16 ta so'z, 33 bo'g'in, 83 ta tovush
D) 7 ta sintagma, 17 ta so'z, 331 bo'g'in, 81 ta tovush
14.Keltiriigan qaysi so'zlarda so`z urg'usi oxirgi bo'g'inga tushmaydi 1) qachondir; 2) zakovat;
3) yozamiz 4) do'stlarcha; 5) yuzta; 6) fidokor; 7) har bir 8) hech qanday
A) 1, 4 5 B) 3,4,5,7,8 C) 1,3,4,7 D) 1,2, 3, 4, 8
15. Qaysi qatordagi gapda urg'u so`z oxiriga tushmaydigan so'z keltirgan?
A) Chin inson birovga yaxshilik ko'zlar
B) Bog'lar yil sayin ko'payib bormoqda
C) O'zbek qizlariga atlas ko'ylak juda yarashadi
D) Ko'zlar inson qalbining oynasi .
16.Derazamning oldida bir tup .
O'rik oppoq bo'lib gulladi. Tagiga chizilgan so'zda urg'u nechanchi bo'g'inga tushadi?
A) 1-bo'g'inga B) 2-bo'g'inga
C) vaziyatga qarab 1- yoki 2-bo'g'inga
D) to'g'ri javob yo'q
17. Urg'u ma'no farqlashga xizmat qiladigan so'zlarni toping.
A) roman, qishloqcha, bahor
B) tomchilar, surma, yangi
C) attang, bog'lar, texnika
D) atlas, fizik, tarix
18.Urg'u ma'no farqlaydigan so'zlarni toping.
1) bog'lar; 2) yigitcha; 3) qo`llar 4) surma; 5) atlas; 6) mexanik; 7) olma; 8) ahl
A) 1, 2, 5,7 . B)1.2,3,5, 7,8
C) 1.2, 3,4, 5,6 7 8 D) 2,4,5,7
19 .Qaysi so'zlarda urg'u yordamida so`z manosini farqlash mumkin?
1) surma; 2) mexanik; 3) yo'llar; 4) yangi; 5) bog'cha. A) 1,3, 4., 5 B) 3,4, 5 C)1,2,3,4,5 D) 1,3,5
20. Berilgan qaysi gapda -gina qo'shimchasi urg'u olmagan?
A)«Qizginam bo'rilarga yem bo'ldi- yov», - dedi ota
B) Oyoqqinang og'ridimi, bolam?
C)Zumradgina kimsasiz o'rmonda qo'rqqanidan qaltiray boshladi
D) Bu holat faqat yozdagina kuzatiladi
21. Berilgan gaplarning qaysi birida -siz qo'shimchasi urg'uli qo'shimcha sanaladi?
A) Siz umidim gulshani, qalbim chechagisiz
B) Siz tengi yo'q insonsiz
C) Barcha gaplarda -siz urg'ulimqo'shimcha sanaladi D) Sizsiz kelajakyo'q
22. Berilgan so'zda urg'u nechanchi bo'g'inga tushadi? Respublikamiz.
A) Ikkinchi bo'g'inga B) uchinchi bo'g'inga t
C) to'rtinchi bo'g'inga D)beshinchi bo'g'inga
23. Qaysi qatordagi gapda mantiqiy urg'u do'stimni so'ziga tushgan?
A)Kecha men majlisda do'stimni ko'rib qoldim
B) Kecha men do'stimni majlisda ko'rib qoldim
C) Majlisda do'stimni kecha men ko'rib qoldim
D) Do'stimni men kecha majlisda ko'rib qoldim
24. Urg'u ma'no farqlash vazifasini bajargan so'zlarni belgilang. 1) yangi; 2) toza; 3) uchuvchi; 4) qurilma; 5) moslama; 6) gullar.
A) 1,2, 3, 4, 5 B) 1,3, 5, 6 C)1,2,5,6 D) 3,4, 5
25. Astronomiyami? Berilgan so'zda urg'u nechanchi bo'g'inga tushgan?
A) ikkinchi B) uchinchi C) to'rtinchi D)beshinchi 26.Qaysi o'zlashma so'zlarning oxirgi bo'g'inida kelgan o urg'usiz unli hisoblanadi?
A) irrigator, rektor
B) generator, vodorod
C) vodoprovod, konduktor
D) motor, doktor
27. Qaysi qatordagi so'zlarda urg'u oxirgi bo'g'inga tushadi?
A) mardlarcha, oydek B) romandan, katta
C) bo'lma (fe'l), yangi (ravish)
D) ba'zan, qanday
28. Qaysi gap tarkibida mantiqiy urg'u yozda so'ziga tushgan?
A) Xumsonga biz yozda dam olish uchun boramiz
B) Biz Xumsonga yozda dam olish uchun boramiz
C) Biz Xumsonga dam olish uchun yozda boramiz
D) Biz yozda dam olish uchun Xumsonga boramiz
29. Yozma nutqda mantiqiy urg'u olgan so'z qanday xususiyatga ega bo'ladi?
A) Gapda urg'u olgan so'z ta'kidlab aytiladi
B) Gapda so'zdagi biror bol ta'kidlab aytiladi
C) Odatda, gap boshida keladi
D) Odatda, gapdagi kesim oldida keladi
30. Qaysi so'zda urg'u oxirgi bo`g'inga tushadi? A)kelajak B) o'qiymiz
C) traktor D) shamolda
31. Qaysi gapda -gina qo'shimchasining oxirgi bo'g'ini kuchli urg`u bilan aytiladi?
A)Mardlargina o'z Vatanlari uchun mardonavor kurasha oladilar
B) Zumradginam dalada qolib ketdi
C) Salimgina bugun musobaqada qatnashmadi
D) Fevral oyigina har to'rt yilda bir marta 29 kundan iborat bo'ladi
32. Olma, ko'zlar kabi shakld (omonim) so'zlarning ma'nolarini qaysi vositalar orqali farqlash mumkin
A) gapdagi boshqa so'zlar bilan bog'lash orqali
B) so'z urg'usi orqali
C) grammatik qo'shimchalarni qo`shish orqali
D) A, B, C
33. Qaysi qatordagi so'zda -ma qo'shimchasi urg'u olmagan holda qo'llanilmaydi?
A) suzma B) qo'llanma
C) ko'rsatma D) qovurma
34 Urg'u ma'no farqlash vazifasini bajargan so'zlarni toping.
1) hozir; 2) qazilma; 3) yo'liar; 4)ko'chirma; 5) qurama.
A) 1,3,4 B) 1,2,4, 5
C) 1.4 D) 1,2, 3, 4
35 So'z urg'usi olma, gullar so'zlarining birinchi bo'g'iniga tushsa, qanday ma'no anglashiiadi?
A) olma - meva (ot), gullar - gullanishi mumkin (fe'l)
B) olma - meva (ot), gullar - ko'p gullar (ot)
C) olma-bo'lishsizlik (fe'l), gullar- ko`p gullar (ot)
D) olma - bo'lishsizlik (fe'l), gullar - gullashi mumkin (fe'l)
36.Qaysi qatordagi so'zda urg'u so`z yasovchi qo'shimchaga tushgan?
A) gapirmasinmi B) quyoshday
C) to'xtamasin D) gullarga
37. Qaysi qatordigi so'zda urg'u taktik shakl yasovchi qo'shimcha tushgan?
A) gullar (ot) B) gullar (fe'l) C)romandan D) kattaroq
38. Qaysi so'zda urg'u lug'aviy shakl yasovchi qo'shimchaga tushgan?
A)gullar (ot) B) gullar (fe'l)
C) qo'llanma D) qaynatma (sifat)
39. Berilganlardan qaysi birida so'z sovchi qo'shimcha urg'u olgan? 1) terma (ot); 2) olma (fe'l); 3) gapirma (fe'l); 4) olma (ot); 5) qaynatma (sifat); 6) tortma (ot).
A) 1 ,3,5,6 B) 1 2 4 5
C) 1.5.6 D) 2,5,6
40.Urguning o'rni o'zgartirilganda soz ma'nosiga ta'sir qiladigan o`rinlarni aniqlang.
1) ko`zlar; 2)bog1ar; 3)harakat; 4)yigircha 5) qo`llar; 6)ko'mir;7)ishlar.
A) 1,2,4,5 B)2,3,5,7
C)1,2,4, 5, 7 D) 2,4, 5, 6, 7
41. Urg'uning o'mi o'zgartirilganda so'z ma'nosiga ta'sir qiladigan o'rinlarni aniqlang.
1) so'zlar; 2) tonna; 3) surma; 4) atlas; 5) doim; 6) mexanik; 7) fizik; 8) olma.
A) 1,3, 6, 7 B) l,3,4,6,7,8
C)1, 2, 6, 7, 8 D) 3, 4, 6, 7, 8
42.Urg'u ikkinchi bo'g'inga tushgan so'zlar qatorini toping. A) texnika, kimdir B) albatta, afsuski
C) doim, hatto
D) qushday, yigitcha
43.Urg'u ikkinchi bo'g'inga tushgan so'zlar qatorini belgilang.
A) xuddi, faqat B)barcha, hamma
C)gazeta, respublika D)olti, yetti
44.Qaysi qatordagi gapda urg'u oxirgi bo'g'iniga tushmagan so'z mavjud?
A) O'zbeklar ichida minglab daholar yetishib chiqqan B) Hamma ezgu ishlarning boshi odob sanaladi
C) Oltin o'tda bilinadi, odam - mehnatda
D) Dono olg'a bora turib orqaga qarab qo'yadi
45.Berilgan gaplarning qaysilarida urg'u oxirgi bo'g'iniga tushmagan ikkita so'z mavjud?
1. Zilday zamin darz ketibdi qilday maysaning dastidan. 2. Jahonda ikki dilbarning biri sensan, biri Laylo, Jahonda ikki oshiqning biri menman,
biri Majnun. 3. Texnik ishlar shuncha ko'payib ketdiki, bosh qashishga vaqt yo'q.
A)1,2 B) 1,2, 3
C) 1, 3 D) 2, 3
46.Qaysi so'zlaming oxirgi bo'g'ini har doim urg'uli bo'g'in hisoblanadi?
1) hozir; 2) qazilma; 3) qo'llanma;
4) ko'chirma; 5) qurama.
A) 1,3, 4 B) 1,2,4, 5 C)2,3,5 D) 1,2, 3,4
47.So'z fonetik tarkibini uyushtirish hamda so'zni gap tarkibidagi boshqa so'zdan ajratish vazifasini bajaradigan birlik qaysi?
A) bo'g'in B) tovush
C) urg'u D) tutuq belgisi
48.O'zbek tilida urg'u ... urg'u sanaladi.
A) ko'chib yuruvchi
B) barqaror
C) turg'un
D) hammasi to'g'ri
49. Bo'linuvchanlik xususiyatiga ega bo'lgan tovushlar qatori...
A) ustsegment birliklar deyiladi
B) segment birliklar deyiladi
C) nutq ohangini tashkil etadi
D) nutqimiz ta'sirchanligini ta'minlaydi
50. Urg'u yordamida ...
A) nutq ko'rkamlashadi
B) eshituvchiga yoqimli bo'ladi
C) tinglovchini zeriktirmaydi
D) barcha javoblar to'g'ri
51. Qaysi so'zlarda urg'u ma'no farqlash vazifasini bajarmaydi?
A) mexanik, agrotexnik B) satirik, grafik
C) yumoristik, fantastik
D) biofizik, texnik
52. Urg'u ma'no farqlash vazifas bajargan so'zlarni aniqlang. 1) hozir 2) qurilma; 3) yo'llar 4) ko'chirma; 5)yangi.
A) 1,2,4, 5 B) 1,3,4,5
C) 2,4 D)1,3,4
53. yo'llar (fe'l) va yo'llar (ot) so'zlari bir-biridan qanday farqlanadi?
A) urg'u olish-olmasligiga ko'ra
B) qanday grammatik qo'shimchalarni qabul qilishiga ko'ra
C) hamma javob to'g'ri
D) gapda qanday so'zlar bog'lanishiga ko'ra
54. Yaxshilar tufayli birligida urg`u qaysi so'zga tushadi?
A) yaxshilar so'zining 1-bo'g'iniga
B) tufayli so'zining 2-bo'g'iniga
C) yaxshilar so'zining 3-bo'g'iniga
D) tufayli so'zining 3-bo'g'iniga
55. Qaysi qatorda urg'uni ko'chirish orqali hosil qilingan sinonim so'z berilgan?
A) olma, bog'cha B) yangi, toza
C) toza, rosa D) yangi, hozir
56. Ko'zlar, yangi, bog'lar, hozir, gullar. Berilgan so'zlardan nechtasida urg'uni ko'chirish orqali so'zlarning turkumida ham o'zgarish ro'y beradi
4) 2 ta B) 3 ta
C)4ta D)5ta
57. Ko'zlar, yangi, bog'lar, hozir, gullar. Berilgan so'zlarda urg'u birinchi bo'g'inga tushganda qaysi tur kumdagi so'zlar hosil bo'ladi?
A) ot, sifat B) ot, ravish C) fe'l, ravish D) fe'l, sifat
58. Ko'zlar, yangi, bog'lar, hozir, gullar. Berilgan so'zlarda urg'u ikkinchi bo'g'inga tushganda qaysi tur- umdagi so'zlar hosil bo'ladi?
A) ot, sifat B) ot, ravish
C) fe'l, ravish D) fe'l, sifat
59. Qaynatma, qo'llanma, qazilma, burama, tortma. Berilgan so'zlardan nechtasida urg'uni ko'chirish orqali so'zlarning ma'nosini o'zgartirish nurnkin?
A) 2 ta B) 3ta C) 4 ta D) 5 ta
60. Balki, bu olma erta-indin gullar. Ushbu gapda urg'u oxirgi bo'g'iniga' ushmaydigan nechta so'z bor?
A) 2 ta B) 3 ta C) 1 ta D) bunday so'z yo'q
61. Urg'u haqida to'g'ri fikrlar berilgan qatorni aniqfang.
1. Ikki va undan ortiq bo'g'inlardan tashkil topgan so'zlaming talaffuzida bo'g'inlardan biri ma`lum sababga ko'ra boshqalariga nisbatan kuchliroq talaffuz etilishi ma'no urg'usi deyiladi.
2- Urg'u ma'no farqlash vazifasini bajaradi.
3- Arab, fors-tojik, rus va boshqa Yevropa tillaridan o'zlashgan so'zlarda urg'u barqaror o'ringa ega.
4 Urg'u segment birlik hisoblanadi.
A) 1,2, 3, 4 B) 2, 3, 4 C) 1, 2, 3 D)2,3
62- Monografiya so'zida urg'u tushgan bo'g'in qanday tovushlardan tashkil topgan?
A)2ta undosh, 1 ta unli B) 1ta undosh, 1 ta unli
C) faqat 1 ta unli
D) 3 ta undosh, 1 ta unli
63. Monografiya so'zida urg'u qaysi bo'g'inga tushgan va u qanday bo'g'in?
A) 2-bo'g'inga, ochiq bo'g'in
B) 1-bo'g'inga, ochiq bo'g'in
C) 3-bo'g'inga, ochiq bo'g'in
D) 4-bo'g'inga, ochiq bo'g'in
64. Qaysi so'zlarda urg'u ma'no farqlash vazifasini bajargan?
1) yangi; 2) toza; 3) asil; 4) hisobchi; 5) moslama;
6) gullar.
A) 1,2, 3,4, 5 B) 1, 2, 5, 6
C) 1,3, 5,6
D) barcha so'zlarda urg'u ma'no farqlash vazifasini bajargan
65. Monitoringmi so'zida urg'u qaysi bo'g'inga tushadi?
A) ikkinchi bo'g'inga
B) birinchi bo'g'inga
C) to'rtinchi bo'g'inga
D) uchinchi bo'g'inga
66. Berilgan juftliklarning qaysilarida ostiga chizilgan shakldosh so'zlar urg'u olish-olmaslik xususiyatiga ko'ra farqlanadi?
A) O'zbek qizlariga atlas juda yarashadi. Geografiya o'qituvchisi xonaga atlas olib kirdi
B) Bog'da olma g'arq pishdi. Oltin olma, duo ol
C) Salimboyvachcha o'zi uchun amirkon etik buyurtiribdi. Axloqning etik normasiga rioya qilish kerak
D) hammasida urg'usiga ko'ra farqlanadi
67. Qaysi so'zda urg'u ikkinchi bo'g'inga tushadi?
A) sakkizta
B) o'quvchimiz (bizning o'quvchimiz)
C) allakim
D) ulama (soch)
68. Urg'u so'zning ikkinchi bo'g'iniga tushgan qatorni belgilang.
A) adolat, dabdaba, muqaddas
B) chaqiriq, o'yinchoq, qo'ng'iroq
C) kelajak, tomizg'i, pushaymon
D) avtobus, fonetika, teatr
69. Quyida berilgan so'zlarning qaysilarida urg'u birinchi bo'g'inga tushadi?
1) bordi; 2) hamma; 3) daftar; 4) gulday; 5) vodorod. A) 3,4 B) 2,5
C) 2,4,5 D) 1,2,4
70. Urg'u yordamida ma'nosi farqlanadigan so'zlar qatorini toping.
A) fizik, eslatma, tok
B) sizsiz, tort, asil
C) toshma, toza, etik
D) burun, yuz, qo'y
71. Quyidagi so'zlarning qaysilari urg'u tushishi o'rniga ko'ra ma'nosi farqlanadi?
1) suzma; 2) bog'lar; 3) juda; 4) hozir; 5) etik;
6) fonetik; 7) yangi.
A) l.2,4,5,7 B) 1,4, 5,6,7
C) 1,2, 4, 5, 6, 7 D) 1,2, 3,4,5
72. Hammamiz so'zida urg'u qaysi bo'g'inga tushadi?
A) bu so'z urg'u olmaydi
B) 3 C) 2 D) 1
73. Qaysi so'zda urg'u ikkinchi bo'g'inga tushadi?
A) roman B) leksiya
C) paxtakor D) tantana
74. Qaysi so'zlarda urg'u ikkinchi bo'g'inga tushadi?
1) allanima; 2) munis; 3) ba'zan;4) bari; 5) otamday; 6) ahil.
A) 2, 5, 6 B) 2, 4, 5
C) 1,4, 5 D) 1.3.6
75. Urg'u ikkinchi bo'g'iniga tushgan so'zlarni belgilang.
A) adolat, dabdaba, muqaddas
B) kelajak, tomizg'i, pushaymon
C) avtobus, fonetika, teatr
D) chaqiriq, o'yinchoq, qo'ng'iroq
76. Qaysi so'zlarda urg'u ma'no farqlash uchun xizmat qiladi?
A) zakovat, suzma
B) yuklama, gapir
C) qatlama, atlas D) erkin, dala
77. Qaysi qatordagi so'zlarda urg'u birinchi bo'g'inga tushadi?
A) obraz, kofe, traktor
B) mukofot, zimiston, vatandosh
C) polvon, mehnat, najot
D) albatta, afsuski, fonetika
78. Qaysi javobda urg'u ikkinchi bo'g'inga tushadigan so'zlar qatori to'g'ri ko'rsatilgan?
1) olma (meva), bo'lma (joy oti);
2) yangi, hozir (ravish);
3) yigitcha, paxtaday (ravish);
4) to'qima, ulama (harakat).
A) 1,3,4 B) 1, 2,4
C)1,2,3,4 D) 1.2,3
79. Quyidagi misralarda ajratib ko'rsatilgan so'zlarda urg'u qayerga tushadi?
Derazamning oldida bir tup
O'rik oppoq bo'lib gulladi.
A) oppoq so'zida ikkinchi, gulladi so'zida birinchi bo'g'inga
B) oppoq va gulladi so'zlarida birinchi bo'g'inga
C) oppoq so'zida birinchi, gulladi so'zida ikkinchi bo'g'inga
D) oppoq va gulladi so'zlarida ikkinchi bo'g'inga
80. Ustsegment birliklar berilgan javobni belgilang.
A) tovush, urg'u, to'xtam
B) tovush, urg'u, to'xtam, nutqning emotsional bo'yog'i
C) tovush, urg'u
D) urg'u, to'xtam, nutqning emotsional bo'yog'i
81. Og'zaki nutq qanday birliklardan tashkil topgan?
A) segment birliklardan
B) ustsegment birliklardan
C) segment, ustsegment birliklar, gap va matndan
D) segment va ustsegment birliklardan
82. Qaysi javobda urg'uning o'rni o'zgartirilganda so'z ma'nosiga ta'sir qiladigan so'zlar to'g'ri ko'rsatilgan?
1) so'zlar; 2) tonna; 3) surma; 4) atlas; 5) doim; 6) mexanik; 7) fizik; 8) olma.
A) 1,2, 6, 7, 8 B) 1,3,4, 6, 7, 8
C) 2, 4, 6, 7, 8 D) 1,3, 5, 6, 7
83.Urg'u yordamida ma'no farqlanadigan so'zlar qatorini belgilang.
A) hozir, gullar, qazilma
B) toshma, toza, etik yangi, fizik, geografik
D) ellar, yo'llar, yigitcha
84. Qaysi so'zlarda urg'u ikkinchi bo'g'inga tushadi?
1) muhim; 2) obraz; 3) mudir; 4) muqim; 5) rektor.
A) ,1,3,4 B) 1, 2, 4
C) 2, 3, 4 D) 1, 3, 5
85. Brokerlik so'zida urg'u nechanchi bo'g'inga tushadi?
A) 2 B) 1 C) 3 D) 4
86. Qaysi gaplarda urg'u ko'zlar, atlas so'zlarining birinchi bo'g'iniga tushadi?
1. Ko'zlar inson qalbining oynasidir. 2. Chin inson birovga yaxshilik ko'zlar. 3. Tikuvchi atlas ko'ylak tikdi. 4. Geografiya o'qituvchimiz darsga atlas olib kirdi. 5. O'zbek qizlariga atlas juda yarashadi.
A) 1,4 B) 2, 3, 5
C) 2,4 D) 1,2,5
FONETIKADAN SAVOLLAR (TOVUSH O'ZGARISHI BO'YICHA)
1.Fe'llaming vazifa shakli qo'shimchalari fe'lning qaysi lug'aviy shaklini hosil qilganda bir unli tovush boshqasiga aylanishi mumkin?
A) ravishdosh
B) harakat nomi C) ravishdosh va sifatdosh
D) ravishdosh, sifatdosh, harakat nomi
2. -a, -ay, -ilia fe'l yasovchi qo'shim-chalari so'zlarga qo'shilganda qanday tovush hodisasi ro'y beradi?
A) tovush tushishi, tovush o'zgarishi
B) tovush tushishi, tovush orttirilishi
C) tovush tushishi, tovush orttirilishi, tovush o'zgarishi
D) tovush orttirilishi, tovush o'zgarishi
3. O'zbek tilida quyidagi tovush almashuvining qaysi ko'rinishi kuzatilmaydi?
A) otdan fe'l yasalganda o'zakdagi o tovushi a tovushiga almashishi
B) fe'ldan sifat yasalganda a tovushi o tovushiga almashishi
C) fe'ldan ot yasalganda a tovushi o tovushiga almashishi
D) otdan sifat yasalganda o'zakdagi a tovushi o tovushiga almashishi
4. Sanab sanog`iga yetolmadi. Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida jami nechta tovush o'zgarishi yuz bergan?
A) 2 ta B) 3 ta
C) 4ta D)5ta
5. Sanab sanog'iga yetolmadi. Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida jami necha marta tovush almashinish hodisasi yuz bergan?
A) 2 ta B) 3 ta C) 4 ta D) 5 ta
6. Qush edim, qanotim qayrildi; gul edim, bulbulimdan ayrildim; ko`nglim sindi chil-chil; mening osuda yuragimni bu kun so'roqlamas hech kim. Ushbu gapda fonetik qoida asosida yozilgan nechta so'z bor?
A) 4 ta B) 5 ta ta D) 7 ta
7.Qush edim, qanotim qayrildi; gul edim, bulbulimdan ayrildim; ko`nglim sindi chil-chil; mening osuda yuragimni bu kun so'roqlamas hech kim. Ushbu gapda Fonetik qoida asosida yozilgan so'zlar qaysi gap bo'lagi vazifasida kelgan? 1) ega; 2) kesim; 3) aniqlovchi; 4) to'ldiruvchi.
A) 1 va 2 B) l, 2, 3,4
C) 1,2,4 D) 2,4
8. Qush edim, qanotim qayrildi; gul edim, bulbulimdan ayrildim; ko`nglim sindi chil-chil; mening osuda yuragimni bu kun so'roqlamas hech kim. Ushbu gapda fonetik qoida asosida yozilgan nechta so'z bor, ularning nechtasi fe'l so'z turkumiga mansub?
A) 5 ta so'z, 3 tasi fe'l
B) 5 ta so'z, 2 tasi fe'l
C) 6 ta so'z, 3 tasi fe'l
D) 6 ta so'z, 2 tasi fe'l
9. Singlimning ancha ulg'ayib qolgan o'g'li yiglab o'rnidan turdi-da, yana onasining bag`rida uxlab qoldi. Ushbu gapdagi nechta so'z tarkibida tovush tushishi kuzatiladi?
A) 3 ta so'zda B) 4 ta so'zda
C) 5 ta so'zda ta so'zda
10. Ayrim paytlarda ko'nglim onamni qo'msaydi-da, qanotim qayrilganini sezib, nafasim bo'g'zimqa tiqiladi. Ushbu gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so'zlar soni nechta?
A) 1 ta B) 2 ta C)3ta D)4ta
11. -a fe'l yasovchi qo'shimchasi qo'shilganda so'z asosida qanday fonetik o'zgarish yuz berishi mumkin?
1) tovush tushishi; 2) tovush almashishi; 3) tovush ikkilanishi; 4) tovush ortishi
A) 2, 3 B) 2,4
C)1,2 D) faqat 2
12. Bag`rim yoniq, yuzim qora, ko`nglim siniq, bo'yim bukik, sening ziyoratingga keldim, sultonim. Gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so'zlar soni nechta?
A) 4ta B) 2 ta ta D) 5 ta
13. Bag'rim yoniq, yuzim qora, ko'nglim siniq, bo'yim bukik, sening ziyoratingga keldim, sultonim. Gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so'zlar qaysi turkumlarga mansub?
lA) ot, olmosh B)ot, fe'l
C) ot, sifat D) ot, olmosh, sifat
14. Mening bu voqeadan xabardorligimni unga ayta ko'rma. Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida qanday fonetik o'zgarishlar kuzatiladi?
A) tovush tushishi
B) tovush almahishi va tushishi
C )tovush orttirilishi, tushishi, almashishi
D) tovush orttirilishi
15. a yoki i unlisi bilan tugagan fe'l asoslariga qaysi qo'shimcha qo'shilsa, a unlisi o ga, i unlisi u ga aylanadi va shunday yoziladi?
A) -sh B)-v C)-t D) -moq
16. 1) yig'lamoq; 2) o'ynatmoq; 3) sarg'aymoq; 4) o'matmoq; 5) chanqamoq; 6) qaynoqroq. Berilgan so'zlarning qaysi birida qo'shimchalar qo'shilishi natijasida fonetik o'zgarish vujudga kelgan?
A) 2, 3,4,5,6 B)1,2, 3,4,6
C) 2, 3,4, 6 D) 3, 4, 5, 6
17. 1) yig'lamoq; 2) taranmoq; 3) chorlamoq; 4) anglamoq; 5) chanqamoq; 6) qaynoqroq. Berilgan so'zlarning qaysi biri fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan?
A) 2, 3, 4, 5, 6 B)1,4,6
C) 3, 4, 6 D) 4, 5, 6
18. 1) taroqqa; 2) buloqqa; 3) so'roqqa; 4) ilikka; 5) kurakka; 6) terakka. Jo'nalish kelishigidagi ushbu so'zlarning qaysi birida so'zning ham o'zak, ham qo'shimcha qismida tovush o'zgarishi yuz bergan?
A) 1,2, 3 B) 3,4, 5 C)1,3
D) barchasida faqat qo'shimchada o'zgarish yuz bergan
19. Vatanning baxti, porloq istiqloli, yorqin kelajagi uchun yashash. kurashish, kerak bo'lganda jon fido etish shu zaminda yashavotqgan har bir inson uchun ham farz, ham qarzdir. Ushbu gapdagi nechta so'z tarkibida qo'shimchalar qo'shilishi natijasida tovush o'zgarishi vujudga kelgan?
A) 2 B)3 C)4 D) 5
20. Vatanning baxti, porloq istiqloli, yorqin kelajagi uchun yashash, kurashish, kerak bo'lganda jon fido etish shu zaminda yashayotgan har bir inson uchun ham farz, ham qarzdir. Berilgan gap tarkibida so'zlarga qo'shimcha qo'shilishi natijasida qanday fonetik o'zgarishlar ro'y bergan?
A) tovush tushishi B)tovush o'zgarishi
C) tovush orttirilishi
D) tovush o'zgarishi va orttirilishi
21. Yashash uchun foydali mehnat qilish kerakligini aniqlah yetish insonlikning birinchi shartidir. Berilgan gapdagi qo'shimcha qo'shish natijasida tovush o'zgarishi vujudga kelgan so'zlar miqdorini aniqlang.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
22. Yashash uchun foydati mehnat qilish kerakligini anglab yetish insonlikning birinchi shartidir. Berilgan gap tarkibida so'zlarga qo'shimcha qo'shilishi natijasida qanday fonetik o'zgarishlar ro'y bergan?
A) tovush tushishi
B) tovush o'zgarishi
C) tovush orttirilishi
D) tovush orttirilishi va o'zgarishi
23. Og`zaki nutqi yaxshi bo'lgani uchun, davraga boshlovchilik qilish unqa topshirildi.
Berilgan gapda nechta so'z fonetik qoida asosida yozilgan?
A) 1 ta B) 2 ta C)3 ta D) 4 ta
24. Og'zaki nutqi yaxshi bo'lgani uchun, davraga boshlovchilik qilish unga topshirildi.
Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida qanday fonetik o'zgarishlar mavjud?
A) tovush tushishi
B) tovush tushishi va almashuvi
C) tovush almashuvi va tovush orttirilishi
D) tovush almashuvi, tovush tushishi va tovush orttirilishi
25. Og'zaki nutqi yaxshi bo'lgani uchun, davraga boshlovchilik qilish unga topshirildi.
Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan yasama so'zlar miqdorini aniqlang.
A)1 ta B) 2ta C)3ta D)4ta
26. So'zlarga jo'nalish kelishigi qo'shimchasi qo'shilganda so'z tarkibida qanday fonetik o'zgarish yuz berishi mumkin?
A) tovush tushishi
B) tovush tushishi va almashishi
C) tovush almashuvi va orttirilishi
D) tovush almashishi, tovush tushishi va tovush orttirilishi
27. Og'zaki nutqi yaxshi bo'lgani uchun, davraga boshlovchilik qilish unga topshirildi.
Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so'zlar qaysi turkumga mansubligini aniqlang.
A) ot, olmosh B) ot, olmosh, sifat
C) ot, sifat, fe'l D) sifat, fe'l
28. Og'zaki nutqi yaxshi bo'lgani uchun, davraga boshlovchilik qilish unga topshirildi.
Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan yasama so'zlar qaysi turkumga mansubligini aniqlang. A) ot, olmosh B)ot, olmosh, sifat
C)ot, sifat D) sifat, fe'l
29. 1) idrok; 2) terak; 3) ishtirok; 4) chok; 5) bolalik. Berilgan so'zlarning qaysi biriga egalik qo'shimchasi qo'shilganda asos qismda fonetik o'zgarish bo'ladi?
A) 1,2,3,4 B)2,5
C) 1,3,4 D) 1,2.5
30. Qaysi qatordagi yasama fe'l fonetik yozuv asosida yozilgan?
A) Goho miriqib gaplashib, o'y surib ham olish kerak-ku
B) Qulupnay pushtalari orasida suv yaltiraydi
C) Salimjon qo'ylarini erinmay birma-bir sanadi
D) Dalada mashinalar ko'paymoqda
31. Quyidagi talaffuz xususiyatlarining qaysilari yozuvda ham aks etadi?
1) k undoshi bilan tugagan otlarga egalik qo'shimchalari qo'shilganda k undoshining g ga o'zgarishi; 2) q undoshi bilan tugagan otlarga egalik qo'shimchalari qo'shilganda q undoshining g' ga o'zgarishi; 3) g' undoshi bilan tugagan otlarga jo'nalish kelishigi qo'shimchasi qo'shilganda g' undoshining q undoshiga o'zgarishi; 4) a unlisi bilan tugagan fe'llarga shaxs oti yasovchivchi qo'shimchasi qo'shilganda a unlisining o ga o'zgarishi.
A) 1,2, 3, 4 B) 1, 2,4 C) 1, 2,3 D) 1, 2 32.
32.Qaysi kelishik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida ba'zi so'zlar fonetik yozuv qoidasi asosida yozili- shi mumkin?
1) qaratqich kelishigi; 2) tushum kelishigi; 3) jo'nalish kelishigi; 4) o'rin- payt kelishigi; 5) chiqish kelishigi.
A) 1, 2, 3 B)1,2,3,4,5 C) 3 D) 3, 4
33.1) yozmoq; 2) ko'rmoq; 3) chiq moq; 4) osmoq. Ushbu fe'llardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biri morfologik (yozuv) qoida asosida yoziladi?
A) 1,2,4 B) 2,3,4 C) 1,3 D) 1
34. 1) ekmoq; 2) ko'rmoq; 3) chiqmoq; 4) tikmoq. Ushbu fe'llardan payt ravishdoshi yasalganda ularning qaysi biri fonetik (yozuv) qoida asosida yoziladi?
A) 2,4 B) 1,2, 3
C) 1, 3,4 D) 1
35. 1) ko'chmoq; 2) tikmoq; 3) sog'moq; 4) chiqmoq; 5) egmoq. Ushbu fe'llardan o'tgan zamon sifatdoshi yasalganda ularning qaysi biriga jarangsiz undosh bilan boshlanuvchi qo'shimcha qo'shiladi?
A) 1,2, 3, 4 B) 2, 3, 4, 5 C) 2,4 D) 3, 5
36.1) ko'chmoq; 2) tikmoq; 3) sog'moq; 4) chiqmoq; 5) egmoq. Ushbu fe'llardan o'tgan zamon sifatdoshi yasalganda ularning qaysi biriga jarangli undosh bilan boshlanuvchi qo'shimcha qo'shiladi?
A) 1,3,5 B) 1 C) 1,3,4, 5 D) 2, 3,4, 5
37.1) ko'chmoq; 2) tikmoq; 3) sog'moq; 4) chiqmoq; 5) egmoq. Ushbu fe'llardan o'tgan zamon sifatdoshi yasalganda ularning qaysi biri morfologik qoida (yozuv) asosida yoziladi?
A) 1,3,5 B) 2, 3, 4, 5 C) 2, 3,4 D) 1,2, 5
38.1) ko'chmoq; 2) tikmoq; 3) sog'moq; 4) chiqmoq; 5) egmoq. Ushbu fe'llardan o'tgan zamon sifatdoshi yasalganda ularning qaysi biri fonetik qoida (yozuv) asosida yoziladi?
A) 2,4 B) 1, 3,5
C) 2, 3,4 D) 2, 3, 4, 5
39. eg (qayir), ek (ko'chat ek) so'zlariga -gan qo'shimchasi qay tarzda qo'shiladi?
A) eggan, ekgan
B) ekkan, ekkan shaklida qo'shilib, shakldosh so'zlar hosil bo'ladi
C) eggan, ekkan
D) egkan,ekkan
40. Unga uchragani yuragi dov bermadi, ,yig`lab uyga keldi. Berilgan gapda nechta so'z fonetik qoida asosida yozilgan?
A) 1 ta B)2ta C)3ta D)4ta
41. Unga uchragani yuragi dov bermadi, yig'lab uyga keldi. Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida qanday fonetik o'zgarishlar mavjud?
A) tovush tushishi
B) tovush tushishi va almashuvi
C) tovush almashuvi va tovush orttirilishi
D) tovush almashuvi, tovush tushishi va tovush orttirilishi
42. Yoshligidan tabiiy fanlarga shunday mehr qo'ydiki, bu fanlarning sirli olami uning butun borlig'ini qamrab oldi. Ushbu gapda nechta so'z fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan?
A)2 B3 C)4 D) 5
43. Yashil bo`yoq bilan bo'yalgan, ust tomoni qayrilgan o'ymakor panjarali, katta va og'ir darvozaga yetganda yigitning yuragi biroz o`ynab ketdi. Ushbu gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan yasama so'zlar soni nechta?
A) 1 ta B)2ta C) 3fta
D) fonetik qoida asosida yozilgan yasama so'z mavjud emas
44. -(a)r qo'shimchasi bilan yasal- gan sifatdoshlardan sifatdoshning bo'lishsiz shakli hosil qilinganda qanday fonetik o'zgarish vujudga keladi?
A) tovush almashishi
B) tovush tushishi
C) tovush orttirilishi
D) tovush o'zgarishi sodir bo'lmaydi
45. Qoyalar bag`ridan o'ynab oqib tushayotgan shalola unga zavq bag'ishlardi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so'zlar miqdorini aniqlang.
A) 1 ta B)2ta C3ta D)4ta
46. Quyida berilgan qaysi so'zlarda ham asosda, ham qo'shimchada tovush o'zgarishi bo'lgan?
1) taroqqa; 2) tilakka; 3) bulpqqa; 4) so'roqqa; 5) elakka; 6) chiroqqa.
A) 1,3, 4 B) 1,2, 5, 6
C)1,4 D) 1, 3, 5
47. «Yig'loqi» so'zida nechta tovush o'zgarishi kuzatiladi?
A) 1 ta B)2 ta C) 3 ta
D) tovush o'zgarishi yo'q
48. «Yashovchan» so'zida nechta tovush o'zgarishi kuzatiladi?
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta
D) tovush o'zgarishi yo'q
49. Har ikkalasi to'g'ri yozilgan juftliklarni toping.
1) urush - urish; 2) yurush - yurish; 3) qurut - qurit.
A) 1,2, 3 B) 2, 3 C) 1, 2 D) 1, 3
50. «Qornimga emas, qadrimga yig'layman». Ushbu gapda nechta tovush o'zgarishi bo'lgan?
A) 1 ta B)2 ta C) 3 ta
D) tovush o'zgarishi yo'q
51. «Oltovlon ola bo'lsa, og'zidagin oldirar, To'rtovlon tugal bo'lsa, ko'kdagini indirar. Ushbu gapda nechta tovush o'zgarishi bo'lgan?
A) 1 ta 8) 2 ta
C) 3 ta D) tovush o'zgarishi yo'q
52. “Qayir, ayir” so'zlariga qaysi qo'shimcha qo'shilsa, asosda tovush tushadi?
A) hisbat yasovchi qo'shimcha
B) egalik qo'shimchasi
C) so'z yasovchi qo'shimcha
D) zamon yasovchi qo'shimcha
53. So'z yasalishida tovush ortgan so'zlami toping. 1) issiq; 2) achchiq; 3) qattiq; 4) sassiq.
A)1,2,4 B) 1,2, 3,4
C) 1,2 D) 2,4
54. Qo'sh undoshlardan biri tushirilganda ham ma'no bildiradigan so'zlami toping. 1) qattiq; 2) essiz; 3) tilla; 4) yo'lladi; 5) tilli 6) nonning; 7) silla; 8) ellar; 9) medalli; 10) ushshoq.
A) 1,2, 3, 6,8,10
B) 1, 2, 3, 5, 6,8
C) hammasi
D)1,3,8,9,10
55. Parvo, obro', mavqe, mavzu, avzo so'zlariga qaysi qo'shimchalar qo'shilganda o'zakda «y» tovushi ortadi?
A) 1-shaxs egalik qo'shimchasi
B) 2-shaxs egalik qo'shimchasi
C) 3-shaxs egalik qo'shimchasi
D) A va B
56. Ko'chada tramvay, trolleybus va avtobuslar qatnovi yo'lga qo'yilgan. Ushbu gapda shakliy yozuv asosida yozilgan nechta so'z qatnashgan?
A)1 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
57. Fikr, zikr so'zlari qaysi yozuv asosida yozilgan?
A) fonetik yozuv B) morfologik yozuv
C) shakliy yozuv
D) tarixiy-an'anaviy yozuv
58. «Kuldir, o'tkaz, tutqaz» so'zlari qaysi yozuv asosida yozilgan?
A) fonetik yozuv B) nmorfologik yozuv
C) shakliy yozuv
D) tarixiy-an'anaviy yozuv
59. Quyida keltirilgan qo'shimchalardan qaysi birlari uch xil aytiladi va uch xil yoziladi?
A) -ga B) -boz C) -dir D)-bon
60. “Birovning narsasini so`roqsiz ravishda olish kechirilmas gunoh sanaladi”. Ushbu gapda nechta so'z fonetik yozuv asosida yozilgan?
A) 1 ta B)2ta C)3ta D)4ta
61. “Fevral oyiga kelib sovuqning shashti biroz pasaydi”. Ushbu gapda nechta so'z fonetik yozuv asosida yozilgan?
A) 1 taB) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
62. “Xalqimizning tilagi bitta – tinchlik”. Ushbu gapda nechta so'z fonetik yozuv asosida yozilgan?
A) 1 ta B)2 ta C) 3 ta D) 4 ta
63. «a» unlisi bilan tugagan fe'llarga qaysi qo'shimchalar qo'shilganda a unlisi o aytiladi va shunday yoziladi?
A) -q,-qi B) -v C)-v, -q, -qi D) -q, -qi, -oq
64. Qaysi so'zda ikkita tovush o'zgarishi bo'lgan?
A)angla B)yig'loqi
Cj susaymoq D) qulog'i
65. Qaysi qatorda tovush o'zgarishi adabiy me`yor hisoblanadigan so'zlar mavjud?
A) oid, shoir B) rost, g'isht
C) do'st, kelma D)o'rni, singlisi
66. “Qulog'ing ikkita, og'zing esa bitta”.
Ushbu gapda nechta so'z fonetik yozuv qoidasiga asosan yozilgan? '
A) 1 ta B) 2 ta C)3ta D)4ta
67. “Yashash uchun foydali mehnat qilish kerakligini anqlab yetish insonlikning birinchi shartidir”. Ushbu gapda nechta so'zda tovush almashishi bor?
A) 1 ta B)"2 ta C)3 ta D) 4 ta
68. «Yashash uchun foydali mehnat qilish kerakligini anglab yetish insonlikning birinchi shartidir». Ushbu gapda yasama so'zda nechta tovush almashishi bor?
A) 1 ta B)5ta C)3ta D)4ta
69. Tarkibidagi har bir so'z bosh harf bilan yoziladigan so'zlami toping. 1) xalqaro tashkilot nomlari; 2) oliy davlat tashkilotlari; 3) vazirliklar nomi; 4) oliy mansablarning nomi; 5) tarixiy sana nomlari.
A) 1,2,3,4,5 B)1,2,4
C) 2, 3 D) 2, 3,4
70. «Bag'rim yoniq, yuzim qora, ko'nglim siniq, bo'yim bukik, sening ziyoratingga keldim, sultonim». Ushbu gapda nechta so'z egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida fonetik yozuv qoidasiga muvofiq yozilgan?
A) 5 ta B)2 ta
C) 3 ta D) 4 ta
71. “Malika opaning ikkala o`g`li shaharda o'qib, ulg'ayib, yana bag'-riga qaytdi”. Ushbu gapda nechta so'z egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida fonetik yozuv qoidasiga muvofiq yozilgan?
A) 1 ta B)2 ta
C) 3 ta D) 4 ta
72. “Malika opaning ikkala o`g`li shaharda o'qib, ulg'ayib, yana bag'-riga qaytdi”. Ushbu gapda fonetik yozuv qoidasiga muvofiq yozilgan nechta yasama so'z mavjud?
A) 1ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
73. Inson o'zining hisobli ekanligini hamisha kech anglaydi. Ushbu qatorda nechta tovush o'zgarishiga uchragan so'z mavjud?
A)2ta B) 1 ta C)3ta D) tovush o'zgarish hodisasi yo'q
74. Qaysi qatordagi yasama so'z fonetik yozuvda yozilgan?
A) ulg'ay B) taqilla C) o'yna D)A va C
75.1) angla; 2) sanoqsiz; 3) dumaloq; 4) yashovchan; 5) sayroqi. Ushbu so'zlarning qaysilarida ikkita tovush almashish hodisasi yuz bergan?
A) 1,3,4 B)2,4 .
C) 1,2, 3,4, 5 D) 1, 3, 5
76. «Men sening oshig'ing,sening eng g'arib,
Tundan so'z qarz olib senga tutguvchi,
Sening oldingda ham seni sog'inib,
Sening oldingda ham seni kutguvchi». Misralarda qanday fonetik hodisalar yuz bergan?
A) tovush tushishi va ortishi
B) tovush almashishi va ortishi
C) tovush tushishi va almashishi
D) tovush tushishi, ortishi va almashishi
77.1) angla; 2) sanoqsiz; 3) duma- loq; 4) yashovchan; 5) sayroqi. Ushbu so'zlarning qaysilarida bitta tovush almashish hodisasi yuz bergan?
A) 1,3,4 B) 2,4
C) 1, 2, 3,4, 5 D)1,3
78. Men sening oshig'ing,sening eng g'arib,
Tunda so'z qarz olib senga tutguvchi,
Sening oldingda ham seni sog'inib,
Sening oldingda ham seni kutguvchi. Misralarda qaysi kelishik qo'shimchalari qo'shilganda fonetik o'zgarish yuz bermagan?
A)bosh, chiqish va jo'nalish
B) bosh va chiqish
C) bosh, o'rin-payt va jo'nalish
D) bosh, jo'nalish, o`rin-payt va chiqish
79. Fonetik yozuv qoidasi asosida yoziladigan sifatlarni ajrating.
A) tepki, turtki, ichki
B) og'zaki, ustki, pastki
C) barcha javoblar to'g'ri
D) ostki, qishki, qalbaki
80. Urug' aralashib avval tuproqqa, So'ngra bo'y cbo'zarkan osmon- falakka. Ushbu misralarda fonefik yozuv asosida yozilgan so'zlar miqdorini toping.
A) 2 ta B) 3 ta C)4ta D)5ta
81. Alisher parvarish qilayotgan sayroqi qushlarni ko'rgan ayrim bolalar unga havas qilishdi. Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida qanday fonetik o'zgarishlar vujudga kelgan?
A) tovush tushishi
B) tovush tushishi va almashuvi
C) tovush almashuvi va tovush orttirilishi
D) tovush almashuvi, tovush tushishi va tovush orttirilishi
82. Alisher parvarish qilayotgan sayroqi qushlarni ko'rgan ayrim bolalar unga havas qilishdi. Ushbu
gapdagi yasama so'zlar tarkibida qanday fonetik o'zgarishlar vujudga kelgan?

1. 
   tovush tushishi
   
2. 
   tovush tushishi va almashuvi
   
3. 
   tovush almashuvi va tovush orttirilishi
   

D) tovush almashuvi, tovush tushishi va tovush orttirilishi
83. Alisher parvarish qilayotgan sayroqi qushlarni ko'rgan ayrim bolalar unga havas qilishdi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so'zlar miqdorini toping.
A) 1 ta B)2ta C)3ta D)4ta
84. Alisher parvarish qilayotgan sayroqi qushlarni ko'rgan ayrim bolalar unga havas qilishdi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan yasama so'zlar miqdorini toping.
A) 1 ta B)2 ta C) 3 ta D) 4 ta
85. Alisher parvarish qilayotgan ,sayroqi qushlarni ko'rgan ayrim bolalar unga havas qilishdi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so'zlarning qaysi turkumga mansubligini toping.
A) ot, sifat, olmosh B) sifat, olmosh
C) sifat
D) olmosh
86. Alisher parvarish qilayotgan sayroqi qushlarni ko'rgan ayrim bolalar unga havas qilishdi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan yasama so'zlarning qaysi turkumga mansubligini toping.
A) ot, sifat, olmosh
B) sifat, olmosh
C) sifat
D) olmosh
87. Ayrim rotalarni o'rnidan ko'chirish haqida og'zaki buyruq beritdi. Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida qanday fonetik o'zgarishlar vujudga kelgan?
A)tovush tushishi
B) tovush tushishi va almashuvi
C) tovush almashuvi va tovush orttirilishi
D) tovush almashuvi, tovush tushishi va tovush orttirilishi
88. Ayrim rotalarni o'rnidan ko'chirish haqida og'zaki buyruq berildi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so'zlar miqdorini toping.
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D) 4 ta
89. Ayrim rotaiarni o'rnidan ko'chirish haqida og'zaki buyruq berildi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan yasama so'zlar miqdorini toping.
A) 1 ta B) 2 ta V) 3 ta D) 4 ta
90.O'zakka so'z yasovchi qo'shimcha qo'shilishi bilan tovush tushish hodisasi ro'y bergan so'zlar qatorini toping.
A) ulg'ay, o'yna, susay
B) shahri, bag'ri, qorni
C) ikkala, oltov, yettovlon D) sana, ata, yasha
91. Uning jussasi kichkina bo'lsa ham, ko'zlari chaqnoq, qarashlari o'tkir, istarasi issiq, ovozi esa jarangdor edi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so'zlar miqdorini toping.
A) 5 ta B) 2 ta C)3ta D)4ta
92. Fe'l yasovchi -a, -ay qo'shimchasi qo'shilganda asosda tovush o'zgarishi bo'lgan so'zlar qatorini toping.
A) o'yna, qiyna, yaltira, qoray, susay
B) tuna, pasay, susay, sana, yasha
C) yaltira, pasay, susay, yasha, ata
D) sana, yasha, qiyna, susay, pasay
93. Ekinlar sovuqdan qovjirab qolgan edi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan yasama so'zlar miqdorini toping.
A)1 ta B) 2 ta C) 3 ta
D) ushbu gapda fonetik qoida asosida yozilgan yasama so'z mavjud emas
94. Metateza hodisasi qaysi qatordagi so'zda kuzatiladi?
A) yurakka - yurakga
B) zarar - zaral
C) tuzsiz - tussiz
D) tuproq -turpoq
95. Teatr, tank, soldat so'zlari imlo qoidalarining qaysi biriga asoslanib yozilgan?
A) morfologik yozuvga
B) fonetik yozuvga
C) fonetik va shakliy yozuvlarga
D) shakliy yozuvga
96. q undoshi bilan tugagan o'zakka qaysi qo'shimcha qo'shilsa, so'z fonetik yozuv qoidasiga binoan yoziladi?
A) egalik qo'shimchasi qo'shilsa
B) jo'nalish kelishigi qo'shimchasi qo'shilsa
C) q undoshi bilan tugagan o'zakka qo'shimchalar qo'shilgach, so'z doim morfologik yozuv qoidasi asosida yoziladi
D) jo'nalish kelishigi va egalik qo'shimchalari qo'shilsa
97. Qaysi so'zlardan qo'shimchalar qo'shib jamlovchi sonlar yasalganda u fonetik yozuv qoidasiga binoan yoziladi?
A) ikki, uch, to'rt, besh
B) ikki, uch, to'rt, besh, olti, yetti
C) uch, to'rt, besh
D) kki, olti, yetti
98.Yangi imlo qoidasiga ko'ra qaysi qatordagi so'zlarga I, II shaxs egalik qo'shimchasi qo'shilganda o'zakdan so'ng tovush qo'shib aytiladi va yoziladi?
A) tilak, bek, tayoq
IB) parvo. obro', mavqe
C) barcha so'zlarga egalik qo'shimchasi to'g'ridan to'g'ri qo'shiladi
D) qorin, o'g'il, singil
99. Berilgan so'zlarning qaysilari fonetik qoida asosida yozilishini belgilang.
1) chir + illa; 2) gur + illa; 3) gurs + illa; 4) shov + illa; 5) lov + illa; 6) vov + illa.
A) 2, 3,4,5 B) faqat 4,5 C)2,3,4,5,6 D)4,5,6
100. Achchiq, sassiq, issiq, kuyuk so'zlarining yozilish qoidasini belgilang.
A) fonetik va morfologik yozuv
B) fonetik yozuv
C) shakliy yozuv
D) morfologik yozuv
101. Quyida berilgan qaysi so'zlarga egalik qo'shimchasi qo'shilsa, tovush tushishi vujudga keladi? 1) bilak; 2) o'g'il; 3) egin; 4) keyin;
5) lochin;6) singil; 7) ko'ngil.
A) 2, 3, 6, 7 B) 2, 4, 6 C) 2,3,4,5, 6, 7 D) 2,6,7
102. Berilgan so'zlarning qaysi birida qo'shimcha qo'shilishi bilan fonetik o'zgarish bo'lmagan?
A)yasha B)sovuq
C) chanqoq
D) barchasida fonetik o'zgarish bo'lgan
103.Qo'shimcha qo'shilishi natijasida o'zak-negizida tovush almashishi bo'lgan so'zlami toping.
A) sarg'ay, burni B) sovuq, pasay
C) sinov, qaynoq D) ulg'ay, sana
104.Suv ichsam ham, chanqog'im bosilmadi. Ushbu gapdagi chanqog'im so'zi asliga ko'ra qanday fonetik o'zgarishlar natijasida hosil bo'lgan?
A) 1 ta tovush almashishi
B) 2 ta tovush almashishi, 1 ta tovush tushishi
C) 1 ta tovush almashishi, 1 ta tovush tushishi
D) 2 ta tovush almashishi
105. Qaysi imlo qoidasiga ko'ra so'z o'zagi va qo'shimchalarni aynan yozish qoidasiga rioya etilmaydi?
A) fonetik va morfologik yozuv
B) shakliy yozuv
C) morfologik yozuv
D) fonetik yozuv
106. Quyidagi birikuvlarning qaysi birida tovush ikkilanishi vujudga keladi?
1) haq + egalik qo'shimchasi; 2) achi + sifat yasovchi; 3) shu + jo'nalish, o'rin-payt, chiqish kelishigi; 4) men + qaratqich, tushum kelishigi.
A) 1, 2 B) 2,4 C) 2, 3,4 D) 2,3
107. Qaysi qatordagi so'z fonetik yozuv asosida yozilgan?
A) yuvindi B) unum
C) uyim D) tuzim
108. Shosupa so'zi qaysi yozuv qoidasiga ko'ra yozilgan?
A) fonetik va morfologik yozuv
B) shakliy yozuv
C) morfologik yozuv
D) fonetik yozuv
109. Qaysi so'zda ikki o'xshash tovush bir joyda yoki bir so'zda kelganda ulardan biri noo'xshash tovushga aylanishi mumkin?
A) ketdi B) tuproq
C) zarur D) uch so'm
110. Qanday hollarda un, uy so'zlariga -im omonim qo'shimchasi qo'shilsa, qo'shimcha tarkibida fonetik o'zgarish bo'ladi?
A) so'z o'zgartiruvchi qo'shimcha sifatida qo'shilsa
B) so'z yasovchi qo'shimcha sifatida qo'shilsa
C) qarashlilik ma'nosini hosil qilish uchun ishlatilganda
D) egalik qo'shimchasi sifatida qo'shilsa
111. -ib qo'shimchasi bilan yasalgan ravishdoshlarga -di zamon hosil qiluvchi qo'shimchasi qo'shilganda so'z qaysi yozuv qoidasi asosida yoziladi?
A) fonetik va morfologik yozuv
B) shakliy yozuv C) morfologik yozuv
D) fonetik yozuv
112. Fonetik yozuv qoidasi so'zga qaysi qo'shimchalarni qo'shish orqali kuzatiladi?
A) so'z o'zgartiruvchi
B) so'z yasovchi, shakl yasovchi
C) so'z yasovchi, so'z o'zgartiruvchi, shakl yasovchi
D) so'z yasovchi, so'z o'zgartiruvchi
113. Fonetik yozuv asosida yozilgan so'z qatnashgan gap qaysi qatorda berilgan?
A) Temir qo'rg'on ichida qizil toychoq o'ynaydi
B) Bir nafasda olamni kezar
C) Tilsiz aql o'rgatar
D) Tig' yarasi bitadi, til yarasi bitmaydi
114. Qo'shimcha qo'shilishi bilan tovush almashishi yuz beradigan so'zlar qatorini toping.
A) o'yin, o'qi, bog'
B) o'rdak, qishloq, qoshiq
C) ek, tog', teg
D) og'ir, bog', chilla
115. Fevral oyiga kelib sovuqning shashti biroz pasayadi. Ushbu gapda qanday fonetik o'zgarish ro'y bergan?
A) tovush tushishi va almashishi
B) tovush orttirilishi va tushishi
C) tovush tushishi va orttirilishi
D) tovush almashishi
116. Qo'shimcha qo'shilishi natijasida tovush tushishi yuz berib, ochiq bo'g'inlarning yopiq bo'g'inga aylanishi qaysi qatordagi so'zlarda kuzatiladi?
A) ayir, ulug', o'rin, ko'ngil
B) sariq, singil, dengiz, ko'zlar
C) qayir, o'rin, bag'ir, sakkiz
D) shahar, burun, qorin, yomg'ir
117. Shundan so'ng ikkovi shunchalik qalinlashdiki, hatto bir juma kuni Murodxo'ja domlaning mehmonxonasida bir haftalik so'z boyligini aytib tamom qildi. Ushbu gapda nechta so'z fonetik yozuv asosida yozilgan?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
118. Buyrug'ingiz so'zida tovush o'zgarishlarining qaysi turi mavjud?
A) tovush tushishi va almashishi
B) tovush orttirilishi va tushishi
C) tovush tushishi va orttirilishi
D) tovush almashishi
119. Sog'lom va zehnli bo'lib ulg'aygan bola hayotda qiynalmaydi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so'zlar sonini aniqlang.
A) 1 ta B) 2 ta C) 3 ta D)4ta
120. Asosga -ov, -ala qo'shimchalari qo'shilganda qanday fonetik hodisa yuz beradi?
A) tovush ortishi
B) tovush tushishi
C) tovush almashishi
D) tovush tushishi va almashishi
121. Ahmoqlarning yuragi og'zida, donolarning tili esa yuragidadir. Berilgan gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so'zlar sonini aniqlang.
A) 1 ta B)2ta C)3ta D) 4 ta
122. Ahmoqlarning yuragi og'zida, donolarning tili esa yuragidadir. Berilgan gapdagi nechta so'zda tovush almashishi yuz bergan?
A) 1 ta B) 2 ta C)3ta D)4ta
123. Ahmoqlarning yuragi og'zida, donolarning tili esa yuragidadir. Berilgan gapdagi nechta so'zda tovush tushishi yuz bergan?
A) 1 ta B) 2 ta C)3ta D)4ta
124. Qaysi so'zda ikki marta tovush o'zgarishi yuz bergan?
A) singlisi B) o'ynoqi
C) o'rtog'i D) pasay
125. Sovuqdan mening qulog'im, burnim qizarib ketdi. Berilgan gapdagi fonetik yozuv asosida yozilgan so'zlar sonini aniqlang.
A) 5 ta B) 2 ta C) 3 ta D)4ta
126. O'rtoq, taroq so'zlariga qaysi qo'shimcha qo'shilsa, asosda fonetik o'zgarish bo'ladi?
A) egalik qo'shimchasi
B) kelishik qo'shimchasi
C) unli bilan boshlanadigan qo'shimcha
D) egalik, kelishik qo'shimchalari
127. Qaysi so'zlarga egalik qo'shimchalari qo'shilsa, fonetik o'zgarish ro'y beradi?
A) orzu, huquq, shahar, ikki
B) ko'ngil, bu, o'rtoq
C) quloq, inoq, qulun
D) singil, o'g'il, ishtirok
128. Qaysi so'zlarga egalik qo'shimchalari qo'shilsa, fonetik o'zgarish ro'y bermaydi?
A) orzu, qulun, huquq
B) burun, parvo, obro'
C) ko'ngil, o'rin, taroq
D) mavqe, mavze, obro'
129. Yonma-yon kelgan tovushlarning o'rin almashishi qanday nomlanadi?
A) assimilyatsiya B) dissimilyatsiya
C) metateza D) singarmonizm
130. Ikki xil o'xshash tovushning o'zaro ta'sirida boshqa shu turdagi tovush kelib chiqishi qanday ataladi?
A) assimilyatsiya
B) dissimiiyatsiya
C) metateza D) singarmonizm
131. Regressiv assimilyatsiya ishtirok etgan so'zni toping.
A) yurakka B) yozsin
C) otdan D) uchta
132. Dissimiiyatsiya qatnashgan qa- torni toping.
A) taqsim B) maqtanchoq
C) maqsad D)shanba
133. Progressiv assimilyatsiya qat¬nashgan so'zni toping.
A) tuzsiz B) yozsin
C) yurakka D) maqtanchoq
134. Quyidagi qaysi so'zdan fe'l yasalganda asos (o'zak) fonetik o'z- garishga uchramaydi?
A) qiyin B) boy
C) ulug' D) son
135. Qaysi qatordagi so'zlarda to¬vush tushish hodisasi yuz bergan?
A) qaynoq, yamoq, so'roq
B) unga, shundagi, bunaqa
C) qishlog'im, etigim, o'rtog'im
D) buyrug'ing, o'ynama, mening
136. Qaysi egalik qo'shimchasi qo'¬shilganda so'z oxiridagi k yoki q tovu¬shi o'zgarmaydigan otlar berilgan?
A) koptok, pichoq, tirnoq
B) idrok, nutq, axloq
C) o'rtoq, kelajak, qarmoq
D) o'rik, tuproq, istak
137. Qaysi qatordagi so'zlarda to¬vush tushishi yuz bergan?
A) sening, uni, buni
B) unga, bo'yni, o'g'li
C) pasay, undan, senga
D) o'rni, bag'ri, meni
138. Tovush o'zgarishiga uchray- digan yasama so'zlami belgilang.
A) tashla, jo'na, qiyma
B) qiyna, yashar, chaqir
C) pishloq, toshloq, dumaloq
D) angla, yig'loqi, sana
139. Seniki-meniki deb toiiishib ne- cha marta bumi qonadi hamki, og'zini tiyolmadi. Ushbu gapda nechta so'zda fuziyaning ko'rinishlari uchraydi?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
140. Berilgan gaplarning qaysi birida fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan yasama so'z mavjud?
A) Sipohning tarqoqligi saltanatning kuchsizlanishiga olib keladi
B) Hayotning issiq-sovug'ini ko'rib, saboq olib tajribamni oshirdim
C) Aqlliga aytdim, angladi-bildi, Aqlsizga aytdim, shaqillab kuldi
D) Barcha javoblar to'g'ri
141. Bir mahal bola yig'ladimi yo tashqarida shamotning g'uvullashi aralash dahshatli bir faryod quiog'iga kirdimi, angiay olmay qoldi. Gapdagi yasama so'zlarda qanday fonetik hodisalar bo'lgan?
A) tovush almashishi va tovush tushishi
B) tovush almashishi
C) tovush almashishi va tovush ortishi
D) tovush tushishi
142. Men esa oshig'ing sening eng g'arib,
Tundan so'z qarz olib, tongga tutguvchi.
Sening yoningda ham seni axtarib,
Sening yoningda ham seni kutguvchi. Ushbu parchada kelishik qo'shimchalari qo'shilgan so'zlardan nechtasi fonetik, nechtasi morfologik yozuv asosida yozilgan?
A) 3 tasi morfologik yozuv, 5 tasi fonetik yozuv
B) 4 tasi morfologik I yozuv, 4 tasi fonetik yozuv
C) 5 tasi morfologik yozuv, 3 tasi fonetik yo zuv
D) 2 tasi morfologik yozuv, 5 tasi fonetik yozuv
143. Men esa oshig'ing sening eng g'arib,
Tundan so'z qarz olib, tongga tutguvchi.
Sening yoningda ham seni axtarib,
Sening yoningda ham seni kutguvchi. Ushbu parchada qanday fonetik hodisalar ro'y bergan?
A) tovush almashishi va tovush tushishi
B) tovush almashishi
C) tovush almashishi va tovush ortishi
D) tovush tushishi
144. Men esa oshig'ing sening eng g'arib,
Tundan so'z qarz olib, tongga tutguvchi.
Sening yoningda ham seni axtarib,
Sening yoningda ham seni kutguvchi. Qaysi kelishiklar qo'shilganda fonetik hodisa bo'lgan?
A) qaratqich, tushum, jo'nalish
B) qaratqich, tushum
C) qaratqich, tushum, jo'nalish, o'rin-payt
D) qaratqich
145. Imlo qoidasiga muvofiq keladigan ikkita fonetik o'zgarish kuzatiladigan gaplarni toping.
1. Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda bo'lmaydilar.
2. Fevral oyiga kelib sovuqning shashti biroz pasaydi.
3. Mehnat bilan inoqlashsang, tan og'rig'ini ko'rmaysan.
4. O'zbekning xalqaro obro'yi kundan kunga oshib bormoqda.
A) 2, 3, 4 B) 1, 2 C) 2, 3D) 2,4
146. Sifatdan yasalgan fe'llar tovush tarkibi o'zgarishga uchragan so'zlar berilgan qatorni aniqlang.
A) yashnat, so'roq
B) o'yna, ata
C) sana,yasha
D) qiyna, pasay
147. So'z yasalish jarayonida so'z yasash asosiga qaysi yasovchi qo'shimchalar qo'shilganda asos qism- ning tovush tarkibida o'zgarish ro'y beradi?
A) -a, -q, - qi, -ay, -ga
B) -a, -q, -qi, -ar, -ay, -la
C) -ilia, -a, -q, -qi, -ar, -ay, -la
D) -ilia, -a, -im, -q, -qi, -ar, -ay, -la
148. Oktava - insonning hayotda o'z o'rnini topishga bo'lgan intilishi. Bu intilish kuch-qudratingizni, buyukligingizni, yoshligingiz va salomatligingizni qanday timsolda ko'rsatsangiz o'shanday bo'lishga intilishdir. Ushbu gapda nechta so'z fonetik yozuv bo'yicha yozilgan?
A) 5 ta B) 3 ta C) 2 ta D) 4 ta
149. Qaysi so'zlarga sifat yasovchi qo'shimcha qo'shilganda asosda tovush ortishi (ikkilanishi) kuzatiladi? 1) achi; 2) isi; 3) sasi; 4) tib; 5) his; 6) sovi.
A) 1,2, 3,4 B) 1,2, 3, 4, 5
C) 1, 2, 3, 4, 5, 6 D) 1,2, 3
150. 1) idrok; 2) chok; 3) ittifoq; 4) ishtirok; 5) terak; 6) huquq; 7) bolalik; 8) xalq; 9) so'roq; 10) to'piq. Ushbu so'zlarning qaysilarida egalik qo'shimchasi qo'shilishi bilan jarangsiz undosh jarangliga aylanadi?
A) 3, 5, 6, 7, 8, 9
B) 5,7,9,10
C) 1, 3, 4, 5, 7,9
D) 5, 6, 7, 8, 9,10
151. Ata, yasha, sana so'zlari haqidagi to'g'ri hukmni toping.
A) fe'l yasovchi qo'shimcha qo'shilgach, tovush almashgan
B) daraja qo'shimchasi qo'shilgach, tovush almashgan
C) egalik qo'shimchasi qo'shilgach, tovush almashgan
D) ham asos, ham qo'shimchada tovush almashishi kuzatilgan
152. Biror, zarur, zarar so'zlarini talaffuz qilganda qanday tovush almashishi ro'y beradi?
A) assimilyatsiya B) metateza
C) dissimiiyatsiya D) proteza
153. Qaysi so'zni talaffuz qilganda metateza hodisasi kuzatiladi?
A) shkaf B) zarur
C) otdan D) isitma
154. Bir soniga qaysi sonni hosil qiluvchi qo'shimcha qo'shilganda so'z asosida tovush almashishi kuzatiladi?
A) dona son
B) dona va jamlovchi son
C) dona va taqsim son
D) dona, taqsim, jamlovchi son
155. So'z yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida tovush almashishi kuzatiladigan so'zlami toping.
A) qaynoq, mudroq, istagi, oltovlon
B) o'quvchi, sayroqi, sanoq, sovuq
C) taroq, quvnoq, o'ynoqi, qulog'i
D) ekkan, teragi, so'roq, shunday
156. Qaysi qatordagi portlovchi, jarangsiz, til orqa tovushi bilan tugagan so'zlarda egalik qo'shimchalarini qo'shganda asosda tovush almashishi hodisasi kuzatilmaydi?
A) idrok, ishtirok B) huquq, ravnaq
C) tilak, bilak D) terak, chelak
157. Quyida berilgan gapdagi so'zlar imlosida nechta fonetik hodisa mavjud?
Ayrim paytlarda yoshligimning unutitmas damiarini esga oiaman. Bolaligimning o'ynoqi damiarini eslayman; meni o'tloqlarda dumalatgan, chang ko'chalarda o'ynatgan damlarni aslo unutmayman.
A) 7 ta B) 6 ta C) 8 ta D) 9 ta
158. Qaysi qatorda so'z asosida fuziya hodisasi ro'y bergan?
A) Salimjon qilgan ishidan uyalib qizarib ketdi
B) Birdan yomg'ir yog'ib, tarnovlardan shovullab suv oqa boshladi
C) Derazamning oldida bir tup o'rik gulladi
D) Hatto eng baland tog' ham quyoshni to'solmas
159. Tobe so'z fonetik o'zgarishga uchragan birikmalar qaysi javobda berilgan?
A) qiyin vaziyat, o'yin vaqti
B) so'roqsiz olish, ish o'rni
C) o'rnatilgan qoida, atalgan sovg'a
D) yashash zavqi, do'stimning singlisi
160. Sipohning tarqoqligi saltanatning kuchsizlanishiga olib keladi. Ushbu gapda necha marta tovush almashish hodisasi yuz bergan?
A) tovush almashishi yuz bermagan
B) 1 C) 2 D) 3
161. Qaysi gapdagi fonetik hodisa faqat yasama so'zda yuzaga kelgan?
A) Mehnat hayot chirog'iga yog' quyadi
B) Aslo odamzodga achchiq so'z qilmang
C) Ko'nglima orzular solgan qishlog'im, olis-olislarda qolgan qishlog'im
D) Xazon yaprog'i yanglig' gul yuzing hajrida sarg'aydim
162. Seni Xudo bergan menga,mening xalqimga,
Bandalari yo'qotolmas, tortib ololmas,
Seni xato baholagan – kulgi har kimga,
Senga ola qarabdi kim,ko'r bo'lmay qolmas. Ushbu she'riy parchada fonetik hodisaga uchragan olmoshlar sonini aniqlang.
A) 3 ta B) 2 ta C) 1 ta D)4ta
163. Qaysi gaplarda qo'shimchalar ta'sirida bir so'zning tovush tarkibida ikki xil fonetik o'zgarish ro'y bergan?
1. Inson o'z umrining hisobli bo' lishini hamisha kech anglaydi.
2. Jo'jalarning sanog'ini bilmadim.
3. Davr qiynoqlari vaqtincha - hali hamma narsa oldinda.
4. Radiodan o'ynoqi musiqa yangradi.
A) 3,4 B) 1,4
C) 2, 3,4 D) 1,2, 3, 4
164. Qaysi so'z tarkibida fe'l yasovchi va ot yasovchi qo'shimchalar ta'sirida ikkita fonetik hodisa kuzatilgan?
A) taroq B) yig'loqi
C) yumaloq D) qiynoq
165. Bir mahal bola yig'ladimi yo tashqarida shamolning guvullashi orasida dahshatli bir faryod qulog'iga kirdimi, anglay olmay qoldi. Ushbu gapdagi fonetik o'zgarishlaming turini ko'rsating.
A) uchta tovush almashishi
B) bitta tovush tushishi, ikkita tovush almashishi
C) bitta tovush orttirilishi, ikkita tovush almashishi
D) bitta tovush tushishi, uchta tovush almashishi
166. Quyidagi qaysi qo'shimchalar qo'shilganda so'z imlosida fonetik o'zgarish bo'ladi? 1) fe'l yasovchi; 2) sifat yasovchi; 3) birgalik nisbat shakli; 4) bo'lishsiz fe'l shakli; 5) chama son shakli.
A) 1,2, 3, 5 B) 1, 2,4
C) 1,2, 3, 4 D) 2, 3,4
167. Sifat yasovchi qo'shimchalar qo'shilishi bilan ayrim so'zlarda qanday tovush o'zgarishlari kuzatiladi?
A) tovush tushishi, ortishi va almashishi
B) tovush almashishi
C) tovush ortishi va almashishi
D) tovush tushishi va ortishi
168. Qaysi so'zlarda so'z yasalishi jarayonida tovush ikkilanishi yuz bergan?
1) qollar; 2) achchiq; 3) issiq; 4) yellar; 5) sassiq.
A) 1,2, 3,4, 5 B) 1, 3, 5
C) 2, 3, 5 D) 1,2,4, 5
169. Quyidagi qaysi qo'shimchalar ayir so'ziga qo'shilsa, tovush tushishi vujudga keladi?
1) -ish; 2) -il; 3) -ma; 4) -i;5) -im.
A) 2, 3,4, 5 B) 1, 2,4
C) 1,2, 4, 5 D) 2,4,5
170. a unlisi bilan tugagan fe'l asoslariga qaysi qo'shimcha qo'shilsa, a unlisi o unlisiga aylanadi va shunday yoziladi?
A) -t B) -moq C)-sh D)-q
171. Qaysi qatordagi so'zlardan -q qo'shimchasi yordamida so'z yasalganda o'zakda tovush o'zgarishi sodir bo'ladi?
A) o'ta, ista B) kura, yama
C) titra, sana D) tila, tara
172. Qaysi so'zda yonma-yon kelgan jarangli undoshlarning oldingisi boshqa jarangli tovush sifatida talaffuz etiladi?
A) tanbal B) to'qson
C) taqsimot D) taskin
173. Qaysi qatordagi so'zlarda tovush almashishi sodir bo'lgan?
A) shahri, o'g'ri, bo'yni
B) so'ro'g'i, keragi, tilagi
C) o'shanga, bunga, unga
D) o'roqqa, ishtirokim, noki
174. Qaysi so'zlarda o unlisi a singari talaffuz qilinadi?
A) dekoratsiya, boks, noyabr
B) dekoratsiya, omonim, monitoring
C) savol, bahor, zamon
D) okulist, tonna, tort
175. Qaysi so'zlarda ikkitadan tovush o'zgarishi sodir bo'lgan?
1) sanoqsiz; 2) angladi; 3) bo'yog'i; 4) qulog'i; 5) yig'loqi; 6) yashovchan.
A) 1,3, 4, 6 B) 1,2, 3, 5, 6
C) 3, 5, 6 D) 1,3, 5, 6
176. Berilganlardan fonetik yozuv asosida yoziladiganlarini aniqlang.
1) qishloq + i (egalik qo'shimchasi);
2) qishloq + i (sifat yasovchi qo'shimcha);
3) qishloq + jo'nalish kelishigi qo'shimchasi;
4) qishloq + qarashlilik shakli qo'shimchasi;
5) qishloq + chegara shakli qo'shimchasi.
A) 1,2, 3, 4, 5 B) 1,3, 4, 5
C) 1, 3, 5 D) 1, 2, 3
177. Tuzum - tuzim so'zlari haqidagi to'g'ri hukmlarni toping.
1) tuzum so'zida -um qo'shimchasi so'z yasovchi qo'shimcha bo'lib, fe'ldan ot yasalgan;
2) tuzim so'zida -im qo'shimchasi egalik qo'shimchasi bo'lib, otning" shaklini o'zgartirgan;
3) tuzum so'zida qo'shimchada tovush o'zgarishi kuzatilgan;
4) tuzum, tuzim so'zlarida hech qanday fonetik o'zgarish sodir bo'lmagan.
A) 1,2,3 B) 1, 2,4
C) 1, 3 D) 2, 3, 4
178. Buyruq, yasha, qiynoq, yig'loqi, sayroqi, sanoq. Berilgan so'zlarning nechtasida ikkitadan tovush o'zgarishi sodir bo'lgan?
A) 1 ta B) 2 ta
C) 3 ta D) 4 ta
179. Buyruq, yasha, qiynoq, yig'loqi, sayroqi, sanoq. Berilgan so'zlarning nechtasida tovush tushishi sodir bo'lgan?
A) 1 ta B) 2 ta
C) 3 ta D) 4 ta
180. Buyruq, yasha, qiynoq, yig'loqi, sayroqi, sanoq. Berilgan so'zlarning nechtasida ikkitadan tovush almashishi sodir bo'lgan?
A) 5 ta B) 6 ta
C) 3 ta D) 4 ta
181. Buyruq, yasha, qiynoq, yig'loqi, sayroqi, sanoq. Berilgan so'zlarning nechtasida tovush tushishi va almashishi sodir bo'lgan?
A) 1 ta B) 2 ta
C) 3 ta D) 4 ta
182. Tog' baiandiigi sovuq bo'lgani uchun, bu yerda ishlovchi va yashovchilar harorat pasayishi bilan o'z ishlarini to'xtatishar edi. Ushbu gapda fonetik hodisaga uchragan so'zlar soni nechta?
A) 3 ta B)4ta C) 5 ta D)6ta
183. Ammo sulton Ulug'bekka, sohibitojga, bosh egmayman, egolmayman sirayam, o'g'lim. Ushbu gapda fonetik hodisaga uchragan so'zlar soni nechta?
A)3ta B) 4 ta C)5ta D)6ta
184. Tog' baiandiigi sovuq bo'lgani uchun, bu yerda ishlovchi va yashovchilar harorat pasayishi bilan o'z ishlarini to'xtatishar edi. Ushbu gapdagi so'zlarda necha marta tovush almashish hodisasi sodir bo'lgan?
A) 3 ta B)4ta C)5ta D)6ta
185. Tog' baiandiigi sovuq bo'lgani , uchun, bu yerda ishlovchi va yashovchilar harorat pasayishi bilan o'z ishlarini to'xtatishar edi. Ushbu gapda fonetik hodisaga uchragan yasama so'zlar soni nechta?
A) 3 ta B)4ta C)5ta D)6ta
186. So'zni payvand etavering har bir yurakka, toki u bitta dard bilan o'sa olsin falakka. Ushbu gapda fonetik hodisaga uchragan so'zlar soni nechta?
A) 3 ta B) 4 ta C)5ta D) 6 ta
187. So'zni payvand etavering har bir yurakka, toki u bitta dard bilan o'sa olsin falakka. Ushbu gapdagi so'zlarda necha marta tovush almashish hodisasi sodir bo'lgan?
A) 3 ta B)4ta C)5ta D)6ta
188. Tog' baiandiigi sovuq bo'lgani uchun, bu yerda ishlovchi va yashovchilar harorat pasayishi bilan o'z ishlarini to'xtatishar edi. Ushbu gapdagi so'zlarda qanday fonetik hodisa sodir bo'lgan?
A) tovush almashishi
B) tovush tushishi
C) tovush almashishi va tushishi
D) tovush almashishi va ortishi
189. Ammo sulton Ulug'bekka, sohibitojga, bosh egmayman, egolmayman sirayam, o'g'lim. Ushbu gapdagi so'zlarda qanday fonetik hodisa sodir bo'lgan?
A) tovush almashishi
B) tovush tushishi
C) tovush almashishi va tushishi
D) tovush almashishi va ortishi
190. So'zni payvand etavering har bir yurakka, toki u bitta dard bilan o'sa olsin falakka. Ushbu gapdagi so'zlarda qanday fonetik hodisa sodir bo'lgan?
A) tovush almashishi
B) tovush tushishi
C) tovush almashishi va tushishi
D) tovush almashishi va ortishi
191. So'zni payvand etavering har bir yurakka, toki u bitta dard bilan o'sa olsin falakka. Ushbu gapda fonetik hodisaga uchragan so'zlar qaysi gap bo'laklari vazifasida kelgan?
A) to'ldiruvchi, aniqlovchi, kesim
B) hoi, aniqlovchi, kesim
C) to'ldiruvchi, aniqlovchi, hoi, kesim
D) hoi, kesim
192. Berilganlardan fonetik yozuv asosida yoziladiganlarini toping.
1) g bilan tugagan so'z + -ga qo'shimchasi;
2) g' bilan tugagan so'z + -ga qo'shimchasi;
3) k bilan tugagan so'z + -ga qo'shimchasi;
4) q bilan tugagan so'z + -ga qo'shimchasi;
A) 2,4 B) 1, 3 C) 1, 2, 4 D)3,4
193. Quyida keltirilgan parchadagi fonetik o'zgarishga uchragan so'zlar sonini aniqlang.
Yo'q, hali bilagimda kuchim bor. Yuragimda o't so'ngani yo'q. Bu alamlarni, bu xorliklarni oyoq ostiga olib toptamagunimcha yashashim shart. Yashayman!
A) 3 B) 2 C) 4 D) 5
194. Qiziq, inson umri shunaqa tez o'tarkanmi, kechagina emasmidi shu ko'chada qo'shni qizchalar bilan sopalak o'ynaganimiz? Ushbu gapda tovush o'zgarishlarining soni va turi to'g'ri ko'rsatilgan javobni toping.
A) 3 ta tovush tushishi, 1 ta tovush ortishi
B) 1 ta tovush ortishi, 1 ta tovush tushishi
C) 1 ta tovush ortishi
D) 2 ta tovush tushishi
195. Lug'aviy shakl yasovchi qo'shimcha ta'sirida fonetik o'zgarishga uchragan so'z qatnashgan gapni aniqlang.
A) Endi qayrilish bilmasin bu qanot
B) Bir umr shu xonadonga o'rnashib olishga harakat qildi
C) Dor qurilgan maydonda bolalar arqonlarga osilib o'ynamoqda
D) Ota olov va suv girdobidan ozodlik maydoniga chiqa oladigan o'g'li borligidan g'ururlanardi
196. Meniki-seniki deb tortishib necha marta bumi qonadi hamki, og'zini tiyolmadi. Ushbu gapda tovush o'zgarishlarining turi va sonini aniqlang.
A) 5 ta: tovush almashishi va tovush tushishi
B) 4 ta: tovush almashishi va tovush ortishi
C) 4 ta: tovush tushishi
D) 5 ta: tovush tushishi
197. Qaysi gapda tovush o'zgarishi sirg'aluvchiga tegishli?
A) Xotini, bolalari bo'lganda shunaqa bo'lib yurarmidi?
B) Ikkinchi bilaguzukni dadasi onasining qo'lidan chiqarib sotib kelgan edi
C) Mana, xotining yamoq-yasmoqqa o'rab yig'gan kimxoblar kiyib yotibdi
D) Dildor hamon qimirlamas, otliqdan ko'z uzmas edi
198. Qaysi javobda quyida berilgan gapdagi tovush tushish hodisasi to'g'ri izohlangan?
Sening tug'ilib o'sgan qishlog'ingdan ayrilmasligingni bilar edim.
A) 1 o'rinda sintaktik shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida, 1 o'rinda lug'aviy shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida
B) 2 o'rinda sintaktik shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida, 1 o'rinda lug'aviy shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida
C) 2 o'rinda sintaktik shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida,1 o'rinda so'z yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida
D) 1 o'rinda sintaktik shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida,2 o'rinda lug'aviy shakl yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida
199. Qaysi gapda portlovchi tovush orttirilgan?
A) Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda bo'lmaydi
B) Mehnat qilsang, ko'nglingga yorug'lik tushadi
C) Odamlar sening chiroyingga, kiygan kiyimingga qarab emas, balki qilgan ishingga qarab baho beradilar
D) Bog'ingni zog'dan saqlamoqchi boisang, unga e'tiborda bo'l
200. Agar yaxshiliging seni xursand qilib, yomonliging xafa qiisa, demak, sen mo'min ekansan. Ushbu gapda nechta yasama so'z fonetik o'zgarishga uchragan?
A) 3 B) 4 C)1 D) 2
201. Quyida berilgan fe'llarning qaysilari fonetik tamoyil asosida yozilgan?
1) gurulla; 2) o'yna; 3) yashna; 4) yasha; 5) sayla; 6) angla.
A) 1,2, 3, 5 B) 2, 3,4, 6
C) 1,2,4, 6 D) 2, 4, 5, 6
202. Achchiq bilan chuchukni totgan bilar, uzoq bilan yaqinni yurgan bilar. Ushbu gapda nechta so'z fonetik o'zgarishga uchragan?
A) 4 B) 1 C) 2 D) 3
203. Qaysi gapdagi fonetik hodisa faqat yasama so'zda yuzaga kelgan?
A) Xazon yaprog'i yanglig' gul yuzing hajrida sarg'aydim
B) Ko'nglima orzular solgan qishlog'im, olislarda qolgan qishlog'im
C) Mehnat hayot chirog'iga yog' quyadi
D) Aslo odamzodga achchiq so'z qilmang
204. Qaysi ibora tarkibida fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan ikkita so'z mavjud?
A) ko'kragini yerga bermoq
B) yerga ursa, ko'kka sapchiydi
C) og'zi qulog'iga yetmoq
D) tuyog'ini shiqillatmoq
205. Quyida berilgan fe'llardan fonetik tamoyil asosida yoziladigan yasama fe'llarni aniqlang.
1) sanamoq; 2) o'ynamoq; 3) ko'karmoq; 4) saylamoq; 5) susaymoq; 6) o'ylamoq; 7) qiynamoq; 8) qaynamoq.
A) 1,2, 5, 7 B) 1,2, 5, 8 C)3.4,6,8 D) 1,2, 4, 7
206. Ona - u, bag'rida miltat beshigi,
Qalbida yopilmas qadr eshigi,
Allasi oromdir- hayot qo'shig'i,
Ayol omon bo'lsa, dunyo go'zaldir.
Ushbu she'riy parchada qanday fonetik o'zgarishlar uchraydi?
A) tovush almashishi, tovush ortishi, tovush tushishi
B) tovush almashishi, tovush tushishi
C) tovush ortishi, tovush tushishi
D) tovush almashishi, tovush ortishi
207. Sanasak, muvaffaqiyatlar ko'p, ammo ular orasida eng mihimi, hamma xalqqa, hamma elga zarur bo'lgan ne'mat tinchlik bayrog'i bilan yangi asrning issiq, nurli quchog'iga talpinyapmiz. Ushbu gapda nechta so'z so'z yasovchi qo'shimcha qo'shilishi natijasida fonetik o'zgarishga uchragan?
A) 3 B) 2
C) 4 D) 1
207. Ona - u, bag'rida millat beshigi,
Qalbida yopilmas qadr eshigi,
Allasi oromdir- hayot qo'shig'i,
Ayol omon bo'lsa, dunyo go'zaldir.
Ushbu she'riy parchada fonetik o'zgarishga uchragan so'zlar soni nechta?
A) 6 ta B) 3 ta
C) 5 ta D) 4 ta
208. Jalil qo'yin cho'ntagidan gazetaga o'ralgan pulni olib sanamoqchi edi, yamoqchi urishib berdi. Ushbu gapda fonetik o'zgarishga uchragan so'zlar sonini aniqlang.
A) 3 ta B) 5 ta
C) 4 ta D) 2 ta
209. Tasviriy insholar o'quvchilarning fikrini o'stiradi, kuzatuvchanlik qobiliyatini rivojlantiradi va yozma nutqini kengaytiradi. Ushbu gapdagi qaysi yasama so'z fonetik o'zgarishga uchragan?
A) fe'ldan yasalgan sifat
B) otdan yasalgan sifat
C) fe'ldan yasalgan ot
D) sifatdan yasalgan fe'l
210. 1) sanog'i; 2) tilagi; 3) tarog'i; 4) o'rtog'i; 5) so'rog'i; 6) tuprog'i; 7) sovug'i. Berilgan so'zlarning qaysilarida ikkitadan fonetik hodisa kuzatiladi?
A) 1,3, 5, 7 B) 1,3,4, 5
C) 3, 5, 7 D) 2, 3, 5, 7
211. Shu so'zlar og'zimdan chiqar- chiqmas do'stim etagimga yopishib xitob qildi: “Karam sohibi bo'lgan odam va'da berdimi, va'dasiga vafo qilishi lozim” Ushbu gapda egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida fonetik ctegarishga uchragan so'zlar sonini aniqlang.
A) 3 ta B) 2 ta C) 4 ta D) 1 ta
212. Quyida berilgan gapdagi fonetik o'zgarishlar qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan?
Bolaning ko'ngli o'ksimasin deb, yumshoq o'rindiqqa o'tqazdi.
1) tovush tushishi; 2) tovush almashishi; 3) tovush ortishi.
A) 1,3 B) 1, 2, 3 C) 1, 2 D) 2, 3
213. Quyidagi gapda so'zga qaysi qo'shimcha(lar) qo'shilishi natijasida tovush almashishi yuz bergan?
So'zning yumshog'i g'azabni so'ndiradi, so'zning qattig'i esa odamni o'ldiradi.
1) so'z yasovchi qo'shimcha; 2) lug'aviy shakl yasovchi qo'shimcha; 3) sintaktik shakl yasovchi qo'shimcha.
A) 2 B) 1, 3 C) 1,2 D) 2, 3
214. 1. Qornimga emas, qadrimga yig'layman. 2. Odamning ko'ngli nozik. 3. Oltovlon ola bo'lsa, og'zidagin oldirar, To'rtovlon tugal bo'lsa, ko'kdagini indirar.
Berilgan gaplardagi qaysi so'zlarda tovush o'zgarish hodisasi ro'y bergan?
A) qornimga, yig'layman, ko'ngli, to'rtovlon, og'zidagin
B) qornimga, qadrimga, ko'ngli, oltovlon, og'zidagin
C) qornimga, ko'ngli, oltovlon, og'zidagin, ko'kdagini
D) qornimga, yig'layman, ko'ngli, oltovlon, og'zidagin
215. Qaysi gapda fe'l yasovchi va sifat yasovchi qo'shimcha ta'sirida ham asos, ham qo'shimchaning tovush tarkibida o'zgarish ro'y bergan so'z qatnashgan?
A) Radiodan o'ynoqi musiqa yangradi
B) Inson umrining hisobli ekanligini hamisha kech anglaydi
C) Qiynoqlarga chidamadi bardoshim
D) Qizcha dumaloq koptokchani qo'li bilan surib o'ynardi
216. Quyidagi qaysi gap tarkibida ikkita fonetik hodisa yuz bergan?
A) Fevral oyining oxiriga kelib sovuqning shashti biroz pasayadi
B) Birovning narsasini so'roqsiz olish gunohdir
C) Dam olish kuni bog'ga ko'chat ekkani bordik
D) O'zbekiston - Vatanim mening
217. Dangasa va yalqovlar hech qachon sanoqda bo'lmaydi. Ushbu gapdagi so'zlar tarkibida nechta tovush o'zgarishi yuz bergan?
A) 3 B) 1 C) 2 D) 4
218. Quyidagi qaysi yasama so'zlarda tovush ortishi kuzatiladi?
A) parvoyi, sassiq, unga
B) sassiq, achchiq, obro'yim
C) bunday, issiq, shahrim
D) issiq, sassiq, achchiq
219. Tovush tushish hodisasi yuz bergan gapni toping.
A) Maktabda «O'tkir zehnlilar» musobaqasi bo'lib o'tdi
B) Idoraga bor, senga ham pul berishadi
C) Hech bo'lmaganidan ko'ra kech bo'lgani yaxshi
D) Qorong'u kechada ko'kka ko'z tikib
Eng yorug' yulduzdan seni so'rayman
220. Musavvirning bo'yog'ida hayot chizgilari aniq ifodalangan edi. Ushbu gap tarkibida qanday fonetik hodisalar yuz bergan?
A) tovush almashishi
B) tovush tushishi
C) tovush tushishi, tovush almashishi
D) tovush almashishi, tovush ortishi
221. Sovuqni sovuq saqlar, issiqni issiq. (Termos) Ushbu topishmoqda nechta so'z fonetik o'zgarishga uchragan?
A) 5 B) 4 C) 3 D) 1
222. Negadir undagi quvnoq davraga bo'lgan e'tibor susaydi. Ushbu gapdagi yasama so'zlar tarkibida qanday fuziya ko'rinishlari vujudga kelgan?
A) tovush tushishi va almashishi
B) tovush almashishi
C) tovush tushishi
D) tovush tushishi, almashishi, ortishi
223. Quyidagi gapda qo'llanilgan tovush o'zgarishining soni va turi qaysi javobda to'g'ri berilgan?
Hadisi sharifda shunday deyilgan: «Odamlarga nisbatan yomonligingni to'xtat, shu o'zingga sadaqa bo'ladk.
A) 1 ta tovush ortishi, 2 ta tovush almashishi
B) 2 ta tovush ortishi, 1 ta tovush almashishi
C) 2 ta tovush ortishi, 1 ta tovush tushishi
D) 1 ta tovush ortishi, 1 ta tovush almashishi
224. Mustafo Galatepaning chekkarog'ida, Ubaydullo Maxsumning hovuzi tarafga turtib chiqqan qir tumshug'ida, yashaydi. Ushbu gapda nechta so'z fonetik o'zgarish asosida yozilgan?
A) 4 B) 5 C) 3 D) 2
225. Otamday rozi bo'l,onamday sevgin,
Men ham senikiman,o'ksik qizingman.
Bag'ringda ming yillik toshlar to'sig'in
Yorib chiqayotgan bir ildizingman.She'riy parchada fonetik o'zgarishga uchragan nechta yasama so'z ishtirok etgan?
A) 2 B) 3 C)1 D) 4
226. Quyida keltirilgan misralardagi tovush o'zgarishi ro'y bergan tub so'zlar sonini toping.
Bunim yo'q, unim yo'q,
Uyimda unim yo'q.
Ishimda unum yo'q,
Aytishga unim yo'q.
A) 3 B) 2 C)1 D) 4
227. Quyida keltirilgan matndagi fonetik o'zgarishga uchragan so'zlar sonini aniqlang.
Do'stning senga qanchalik muhabbati borligini bilmoqchi bo'lsang, uning eng yaxshi ko'rgan narsasini so'ra, shunda hamma narsa ayon bo'ladi. Shu ikkalasidan keyin ham u qovog'ini solmasa, bunday do'stni boshga ko'tarish, shirin jon bilan tutish kerak.
A) 3 B) 5 C) 6 D) 4
228. Paronim juftiga ega bo'lgan, fonetik o'zgarish asosida yozilgan yasama so'zni aniqlang.
A) unim B) tuzsiz
C) o'tkaz D) sanat
229. So'zga qo'shilganda so'zlar imlosida tovush tushish hodisasi ro'y beradigan qo'shimchalar turini aniqlang.
1) fe'l nisbat shakli; 2) jamlovchi son shakli; 3) fe'l yasovchi; 4) egalik shakli; 5) kelishik shakli; 6) ravishdosh shakli; 7) sifat yasovchi.
A) 2,4, 5,6 8)1,2,3,4,5,6,7 C) 2, 3, 4, 5, 6 0)1,2,3,4,5,7
230. Qaysi maqolda fonetik o'zgarishga uchragan so'z qo'llanmagan?
A) O'ynab gapirsang ham o'ylab gapir
B) O'roqda yo'q, mashoqda yo'q, xirmonda hozir
C) Bo'linganni bo'ri yer, ayrilganni ayiq yer
D) Ko'ngli ochiqning qo'li ochiq, qo'li ochiqning yo'li ochiq
231. Tovush tarkibi o'zgargan so'z qatnashmagan gap qaysi javobda keltirilgan?
A) To'rtovlon tugal bo'lsa, ko'kdagini indirar
B) Koinotga sig'mas kuching bo'lsa ham, zaiflarga ozor berma
C) O'zbekistonning ravnaqi yildan yilga el og'ziga tushdi
D) Odamning ko'ngli nozik
232. Qaysi javobda fonetik o'zgarish asosida yozilgan so'zlar to'g'ri ko'rsatilgan?
1) angla; 2) og'gach; 3) yig'la; 4) bitta; 5) sog'gin; 6) cholg'u; 7) boqqancha.
A) 1,2, 3,4 B) 1, 2, 3
C) 1,3, 4, 5, 7 D) 1,3, 4, 7
233. Qaysi maqolda fonetik o'zgarish asosida yozilgan so'z qo'llangan?
A) Qalovini topsang, qor yonar
B) Qarisi bor uyning parisi bor
C) O'roqda yo'q, mashoqda yo'q, xirmonda hozir
D) Aybsiz do'st axtargan do'stsiz qolar
234. Yigitga qo'yilgan ayblovlar shundan dalolat beradiki, tergovchilar uning o'rnatilgan tartibni yaxshi anglamaganini hisobga olmasdan xulosa chiqarishga shoshilgan. Ushbu gapda qo'llangan ism asosli yasama so'zlarda qanday tovush o'zgarishlari sodir bo'lgan?
A) 1 ta tovush ortishi, 1 ta tovush tushishi, 3 ta tovush almashishi
B) 1 ta tovush tushishi, 2 ta tovush almashishi
C) 4 ta tovush almashishi
D) 3 ta tovush almashishi, 1 ta tovush tushishi
235. Qaysi qatorda qo'shimcha fonetik yozuvda yozilgan?
A) Bahor - ko'chat o'tkazish fasli
B) Choi qo'ylarini sanadi
C) Quvnoq ko'nglim orom izlaydi
D) Sigimi sog'gani ketdi
236. Qo'shimcha qo'shilganda yetakchi morfemada bir keng unli boshqa keng unliga almashishi bilan bog'liq tovush o'zgarishi sodir bo'lgan so'z qatnashgan gaplarning barchasi ko'rsatilgan javobni aniqlang.
1. Bobo paykalni oralab dumaloq, sariq, qoramtir xoli bor qovunni ko'tarib chiqdi.
2. Ko'p ishlagan ko'p yashaydi.
3. Musiqa o'tirganlarning mudroq kayfiyatini tarqatib yubordi.
4. Mahbuslar og'ir qiynoqdan abgor bo'lishdi.
5. Yaltiroq toshlarni ajratib oldik.
A) 1,2, 3 B) 1,2, 3, 5
0)1,2,3,4,5 D) 2, 3
237. Quyidagi so'zlardan qaysilarida affiksatsiya usuli bilan fe'l yasalganda fuziya elementlari namoyon bo'ladi?
1) o'yin; 2) o'rin; 3) ko'k; 4) qiyin; 5) qizil; 6) boy.
A) 1,2,4 B) 1,4
C) 1,2,4, 5 D) 1,2,4, 5, 6
238. -q so'z yasovchi qo'shimchasi haqida berilgan to'g'ri hukmlarni toping.
1) ot va sifat yasaganda hardoim a tovushi o ga ayianadi;
2) ayrim so'zlarga qo'shilganda i tovushi u ga aylanadi;
3) ot va sifat yasaganda ayrim so'zlarda a tovushi o ga aylanadi;
4) -q asosan ot va sifat yasaydi.
A) 1,2,4 B) 1,2, 3, 4
C) 1, 2, 3 D) 1,2
239. Sening tug'ilib o'sgan shahringdan ayrilib yashashingga ko'zim yetmasdi, buni hammadan ham men juda yaxshi bilardim. Ushbu gapda necha o'rinda tovush almashish hodisasi ro'y bergan?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 3
240. So'zning yumshog'i g'azabni so'ndiradi, so'zning qattig'i esa odamni o'ldiradi. Ushbu gapda tovush almashish hodisasi so'zga qanday qo'shimcha(lar) qo'shilishi natijasida yuz bergan?
1) so'z yasovchi qo'shimcha;
2) lug'aviy shakl yasovchi qo'shimcha;
3) sintaktik shakl yasovchi qo'shimcha.
A) 1, 2 B) 1.3 C) 2 D) 2, 3
241. Sog'lom zehnli bo'lib ulg'aygan bola hayotda qiynalmaydi. Fonetik qoida asosida yozilgan so'zlar miqdori...
A) 2 B) 1 C) 3 D) 4
242. Tarixing bitmakka, xalqim,
Mingta Firdavsiy kerak.
Chunki bir bor chekkan ohing
Bitta osmon, o'zbegim. Fonetik
qoida asosida yozilgan so'zlar soni...
A) 2 B) 1 C) 3 D) 4
243. Qo'shimcha qo'shilishi natijasida bir keng unli boshqa keng unliga almashadigan so'z qatnashgan gaplarni toping.
1. Yashash uchun kurashmoq kerakligini angladi.
2. Radiodan o'ynoqi kuy yangradi.
3. Issiqni issiq saqlar, sovuqni sovuq saqlar.
4. Negadir uning quvnoq davraga bo'lgan qiziqishi susaydi.
A) 1,2, 4 B) 1,2, 3,4
C) 1,4 D) 1, 3.4
244. Berilgan gaplardan qaysilarida tovush o'zgarishi qo'shimchada kuzatiladi?
1. O'tda yonmas, suvda cho'kmas.
2. Ko'kka boqma, ko'pga boq.
3. Shovulladi tun bo'yi shamol.
4. Oltovlon ola bo'lsa, og'zidagini oldirar.
A) 1,2, 3,4 B) 1, 3, 4
C)1,2,3 D) 1,2
245. Qo'shimcha qo'shilishi natijasida bir portlovchi undosh boshqa portlovchi undoshga almashadigan so'z qatnashgan gapni toping.
A) Bir kelib keting qishlog'imizga
B) Ot boqqaning uloqqa, qo'y boqqaning qo'noqqa
C) Xalqimizning asriy tilagi tinchlikni saqlashdir
D) Sanamay sakkiz demang
246. Qo'shimcha qo'shilishi natijasida portlovchi undosh sirg'aluvchi undoshga almashadigan so'z qatnashgan gapni aniqlang.
A) Azim bobo yumshoq ajriq ustida hordiq chiqardi
B) Men gilosman, quloq sol, topsang qo'shalog'imni, qulog'ingga taqib ol
C) Hali bilagimda kuchim bor, ko'zlarimda nur bor
D) Yaxshilikka yaxshilik bilan javob qaytaradilar
247. Qaysi qatordagi gapda bir lab undoshi boshqa lab undoshiga almashgan va tovush almashishi adabiy me'yor sanaladigan so'z qatnashgan?
A) Tanbal, ishyoqmaslar sanoqda bo'lmaydi
B) Avtobuslar erta tongdanoq yo'lga chiqishdi
C) O'roqda yo'q, mashoqda yo'q, xirmonda hozir
D) O'zingizni ko'pam qiynayvermang
248. Qaysi gapda bir til oldi sirg'aluvchi boshqa til oldi sirg'aluvchiga almashgan so'z qatnashgan?
A) Osh totig'i tuz bilan
B) Birovni so'kish kechirilmas gunoh sanaladi
C) O'zi bitta, ko'zi mingta
D) Eshik sassiz ochildi
249. Qaysi gapda til oldi sirg'aluvchi til oldi portlovchiga almashgan so'z qatnashgan?
A) To'qlikka sho'xlik deganlari shu ekan-da
B) Aytar so'zni ayt, aytmas so'zdan qayt
C) Dam olish kuni bog'ga ko'chat ekkani bordik
D) Axir sen bittasan yorug' olamda
250. Qaysi gaplarda keng unli tushishi ro'y bergan so'z mavjud?
1. Beparvo boisang, o'z uyingda o'tgan sirdan ham voqif bo'lolmaysan.
2. Fevral oyiga kelib sovuqning shashti biroz pasaydi.
3. Shahrimiz qiyofasi mustaqillik yillarida keskin o'zgarib ketdi.
4. Bola ulg'aygach buyuk tabib bo'lib yetishibdi.
A) 1,2, 3 B) 1,2, 3,4
0)1,3,4 D) 1, 3
251. Qaysi gaplarda tovush tushishi faqat tor unlilar bilan bog'liq?
1. Saodat opaning ikkala o'g'li shaharda o'qib, ulg'ayib, yana bag'riga qaytdi.
2. Ayrim rotaiarni o'rnidan ko'chirish haqida og'zaki buyruq berildi.
3. Gul edim, bulbulimdan ayrildim.
4. Singlimning yig'lab turgan o'g'li darrov uxlab qoldi.
A) 1,2, 3, 4 B) 2, 3,4
0)2,3 D) 1, 2, 3
252. Yolg'on o'rmonga o'xshaydi: o'rmonga qanchalik kirib boraversang, undan chiqib olish ham shunchalik qiyinlashaveradi. Ushbu gapda nechta so'z fonetik tamoyil asosida yozilgan?
A) 2 B) 5
C) 3 D)4
253. Saodat opaning ikkala o'g'li shaharda o'qib, ulg`avib, yana bag`riga qaytdi. Ushbu gapda nechta so'zda tor unli tushishi ro'y bergan?
A) 2 B) 1
C) 3 D)4
254. Qo'shimcha qo'shilishi natijasida bir tor unli boshqa tor unliga almashgan so'z qatnashgan gaplarni toping.
1. Fevral oyiga kelib sovuqning shashti biroz pasaydi.
2. O'rmonga o't ketsa, ho'l-u quruq baravar yonadi.
3. Qo'shinning tarqoqligi mamla- katni zaiflashtiradi.
4. Sayroqi qushlarning chug'ur- chug'uri eshitildi.
A) 1,2, 3,4 B) 1, 2, 4
C) 1, 2, 3 D) 1,2
255. Berilgan maqollardan qaysi birida to'rt o'rinda fonetik o'zgarish asosida yozilgan so'z mavjud?
A) llm - dilning chirog'i, maktab - ilm chorbog'i
Yeridan ayrilggn yetti yil yiq'lar, elidan ayrilgan o'lguncha yig'lar
C) Oltovlon ola bo'lsa, og'zidagini oldirar, to'rtovlon tugal bo'lsa, tepadagini indirar
D) O'g'li borning o'mi bor, qizi borning qadri bor
256. Egalik qo'shimchalari bilan bog'liq to'g'ri hukmlarni aniqlang.
1) egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida asosda tovush almashishi mumkin
2) egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida asosda unli tovush tushishi mumkin;
3) egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida so'zda bir tovush ortishi mumkin;
4) egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida jarangli undosh jaranglisiga almashishi mumkin;
5) egalik qo'shimchasi qo'shilishi natijasida undosh tovush tushishi mumkin.
A) 1,2, 5 B) 2,3
C)1,2,3,4,5 D) 1,2, 3, 5