Tishli uzatma va uning parametrlari Reja Tishli uzatma

U holda

1 - ilova bo’yicha topilgan bu son bo’yicha α_w aniqlaymiz
α_w = 26^o 55^/

4. 
   O’qlar orasidagi masofani hisoblaymiz
   

(6. 3)

5. 
   Boshlang’ich aylana radiuslarini hisoblaymiz
   

(6.4)

6. 
   Bo’luvchi aylana radiuslari
   

(6.5)

7. 
   Asosiy aylana radiuslarini topamiz
   

(6.6)

8. 
   Tishlar kallagi aylanasi radiuslari
   

(6.7)
bu yerda ∆u - siljishni tenglashtiruvchi koeffitsient, 1 - ilovadan
z₁ = 13 da ∆u = 0,16 ga teng.
- tish balandligi koeffitsienti, standartga ko’ra = 1,0

9. 
   Tishlar botig’i aylanasi radiuslari
   

(6.8)
bu yerda s* - radial tirqish koeffitsienti, standartga ko’ra s*=0,25

10. 
    Bo’luvchi aylana bo’yicha tish qadami
    

p_t =π m = 3,14 10 = 31,4 mm (6.9)

11. 
    Bo’luvchi aylana bo’yicha tishlarning qalinligi
    

(6.10)

12. 
    Tish bo’yining egrilik radiusi
    

(6.11)
(bu yerda sin20⁰=0,3402)

13. 
    qoplanish koeffitsienti
    

(6.12)
Bu yerda n˘₁n₂ - ilashish yoyi uzunligi
p_w - boshlang’ich aylana bo’yicha olingan tishning qadami.
Bu hisoblashlar bo’yicha ilashma tasviri quriladi (6.1- shakl). Buning uchun chizma sathini hisobga olib, masshtab koeffitsienti topiladi.
(6.13)

Masshtab koeffitsienti bo’yicha o’qlar orasidagi masofa qo’yiladi va aylanish markazlari (O₁ va O₂ nuqtalar) topiladi (6.1- shakl).

Yuqorida hisoblangan barcha geometrik parametrlarning chizmadagi qiymatlari hisoblanadi
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
, .
Aylanish markazlari (O₁ va O₂) nuqtalardan mos ravishda boshlang’ich aylanalarni o’tkazamiz.
Ular markazlar orasidagi chiziqda bir-biriga urinib o’tishlari lozim. Urunish nuqtasi (p) ilashni qo’tbi deyiladi. Ilashma qo’tbidan umumiy urunma (T - T) o’tkazamiz. Bu urunmaga ilashish burchagi (α_w=26^o 55^/) ostida ilashish chizig’i N - N ni o’tkazamiz.
Harakatni bir valdan ikkinchi valga tishli g`ildiraklar vositasida uzatish mexanizmi tishli uzatma deb ataladi. Hozirgi vaqtda mashinasozlik sanoatida tishli uzatmalar keng ko`lamda ishlatilmoqda va ulardan texnikaning turli sohalarida foydalanilmoqda. Aniq asbobsozlikda diametri 1 mm dan kichik bo`lgan tishli g`ildiraklar ishlatilgan bir vaqtda, og`ir sanoatda diametri bir necha 10 m ga yetadigan tishli g`ildiraklarni ham uchratish mumkin. Vallari o`qlarining joylashuviga qo`ra tishli uzatmalar quyidagi turlarga bo`linadi: vallarining o`qlari o`zaro parallel bo`lib, sirtqi yoki ichki tomondan ilashgan silindrik g`ildirakli uzatmalar; vallarining o`qlari o`zaro kesishuvchi konussimon g`ildirakli uzatmalar; vallarining o`qlari ayqash bo`lgan vintaviy silindrik va gipoid deb ataluvchi konussimon g`ildirakli hamda chervyakli uzatmalar.

Tish profili bo`yicha evolventali va doiraviy bo`ladi. Evolventa profilni 1760 yilda L. Eyler, doiraviy profilni esa 1954 yilda M.L. Novikov tavsiya etgan. Tishli uzatmalarning afzalliklari:
• yuqori yuklanish qobiliyatiga ega;
• umrboqiyligi yuqori (30 000 soat) va ishlashi ishonchli;
• f.i.k. yuqori (0,97…0,98 gacha);
• uzatish nisbatining doimiyligi;
• sekundiga 150 m/s gacha tezlik bilan katta quvvat (bir necha ming kVt) uzata oladi va uzatish nisbati bir necha yuzgacha etadi;
• xilma-xil materialdan tayyorlanishi mumkin.