Toshkent 2023 O'zbekiston respublikasi sog'liqni saqlash vazirligi o'tkir revmatik isitma

 
Revmatik kardit 
– O‘RI asosiy belgisi (90-95% hollarda), kasallikning og‘irlik darajasi va 
oqibatini belgilaydi. 
Revmokardit belgilari: 
- endokardit, valvulit; 
- miokardit; 
- perikardit. 
Revmokardit doimo auskultasiyada patologik jarayonga klapanlar 
qo‘shilganligini bildiruvchi shovqinlar paydo bo‘lishi bilan namoyon bo‘ladi.
Sistolik shovqin, mitral regurgitatsiyada eshitiladi – revmatik valvulitning 
asosiy belgisi: 
- xarakteri bo‘yicha – uzun, puflovchi; 
- turli intensivlikda, tana holati va nafas olish fazasi bilan bog‘liq emas; 
- І ton bilan bog‘liq; 
- sistolaning ko‘p qismini egallaydi; 
- yurak cho‘qqisida yaxshi eshitiladi; 
- odatda chap qo‘ltiq ostiga o‘tkaziladi. 
Aortal regurgitatsiyaga xos bazal protodiastolik shovqin, o‘tkir revmokardit 
belgilaridan biri bo‘lishi mumkin: 
- ІІ tondan keyin boshlanadi; 
- xarakteri bo‘yicha yuqori chastotali, puflovchi, pasayib boruvchi; 
- to‘sh suyagi chap qirrasi bo‘ylab chuqur nafas olgandan keyin, oldinga egilgan 
holda yaxshi eshitiladi. 
Miokardit o‘choqli yoki diffuz bo‘lishi mumkin. 
Miokarditning sub’ektiv belgilari: 
- tez charchash; 

---

15 
- yurak sohasida og‘riq, yurak tez urishi; 
- hansirash. 
Ob’ektiv belgilari: 
- II ton susayishi (mushak komponenti yo‘qolishi); 
- yurak cho‘qqisida funktsional xarakterga ega sistolik shovqin (so‘rg‘ich mushaklar 
tonusi pasaygan); 
- ritm va o‘tkazuvchanlik buzilishi (EKGda – taxikardiya, bradikardiya yoki nafas 
aritmiyasi ko‘rinishida sinus-bo‘lmacha tuguni disfunktsiyasi); 
- 
YUrak 
chegaralari 
siljishi 
(asosan 
chapga); 
- yurak etishmovchiligi belgilari). 
Perikardit quruq yoki ekssudativ bo‘lishi mumkin (suyuqlik miqdori kam). Perikard 
ishqalanish shovqini eshitilishi mumkin. 
YUrak revmatik nuqsoni (YURN) revmokardit oqibati sifatida rivojlanadi. 
- mitral etishmovchilik (eng ko‘p hollarda); 
- aortal klapan etishmovchiligi; 
- mitral stenoz; 
- mitral-aortal nuqson. 
YURN maksimal qismi (75%) kasallik boshlangandan keyin 3 yil ichida rivojlanadi.
O‘RI qayta xujumlari odatda yurak klapan patologiyasini og‘irlashtiradi. 
Hozirgi vaqtda YURN rivojlanishi xususiyatlari: 
- sekin sur’atlarda rivojlanadi; 
- o‘rtacha darajada ifodalanganligi; 
- ko‘p yillar davomida turg‘un kompensatsiya. 
Kichik xoreya
30% hollarda O‘RI tipik belgisi. Odatda xoreya O‘RI boshqa belgilari bilan 
birgalikda keladi (kardit, poliartrit), lekin u 5-7% bemorlarda kasallikning yagona 
belgisi bo‘lishi mumkin. Ko‘pincha 6-15 yoshdagi qizlarda kuzatiladi. Kasallik asta-
sekin nomuqim kayfiyat, astenizatsiya, yig‘loqilik, jizzakilikdan boshlanadi. 
Keyinroq tana, qo‘l-oyoqlar mushaklari, yuz mimik mushaklari giperkinezlari, 
harakatlar diskoordinatsiyasi, mushak tonusi pasayishi qo‘shiladi. 
Xoreyaning ifodalangan turida – “Bo‘shashgan elkalar” simptomi musbat 
(bemorni qo‘ltig‘idan ko‘targanda boshi elkasiga chuqur tushib ketadi); nafas 
olganda epigastral sohaning chuqur kirib ketishi, mushak gipotoniyasi kuzatilishi 
mumkin. 
Kichik xoreya ko‘pincha vegetativ distoniyaning ko‘p terlash, turg‘un qizil 
dermografizm kabi belgilari bilan birgalikda kuzatilishi mumkin. 

---

16 
Kichik хoreya (revmatik хoreya) 
Adekvat davo fonida xoreya belgilari 1-2 oydan keyin yo‘qoladi.