|
![](/i/favi32.png) Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi kafedrasi voyaga yetmaganlar jinoyatchiligining oldini olishJINOYAT SODIR ETISHGA MOYIL1.2.
Voyaga yetmaganlar jinoyatchiligining sabab va shart-sharoitlari
Voyaga yetmaganlar jinoyatchiligining sodir etilishiga olib keladigan
sabab va shart-sharoitlarni o`rganmasdan turib jinoyatchilik muammosini
atroflicha tahlil qilib bo`lmaydi. Chunki ushbu muammoni keltirib
chiqaruvchi sabab va shart-sharoitlar davlat va jamiyat hayotida o`rin tutib
kelayotgan mavjud muammolar bilan bevosita aloqador bo`ladi.
Jinoyatchilikning sharoit va sabablari tushunchalari aniq tushunchalar
hisoblanadi. “Sharoit” va “sabab” tushunchalari bir-biri bilan uzviy bog`lanib
ketganligi sababli ularning mazmunini yetarli darajada aniqlamasdan turib,
ajratish qiyin bo`ladi.
Xususan, jinoyatchilikning sabablari, jamiyatda jinoyatchilikni ijtimoiy
hodisa sifatida muayyan jinoyatni sodir etilishi uchun sharoit yaratuvchi
ijtimoiy hodisalar va jarayonlar yig`indisidir. Masalan, voyaga yetmaganlar
bezoriligining sababi ichkilikbozlik va nazoratsizlik deb hisoblansada, yuzaki
qaraganda o`smirning alohida bir jinoyat sodir etishining sababi bo`lishi
mumkin, lekin ular jinoyatning sababi bo`la olmaydi, balki sharoit yaratadi,
xolos
13
.
Jinoyatchilikni sharoiti deb, o`z-o`zidan jinoyat va jinoyatchilikni
keltirib chiqarmaydigan, ammo jinoyat sodir bo`lish sababini tug`diruvchi
g`ayriijtimoiy hodisaga aytiladi. Masalan, mulkni qo`riqlashdagi, ularni
hisobga olish, maqsadga muvofiq foydalanishdagi kamchiliklar talon -taroj
qilish soxasidagi jinoyatchilikning sodir bo`lishiga sharoit yaratsa, transport
harakati xavfsizligini ta`minlashdagi kamchiliklar: yo`llarning yaroqsizligi,
yo`lning transport harakatlanadigan qismiga turli narsalarni to`kib quyganlik,
xatto yo`l belgilarining noto`g`ri joylarga quyilganligi ham transport
halokatlarining sodir bo`lishiga sharoit yaratishi mumkin
14
.
Jinoyatchilik shart-sharoitlari uchta asosiy guruhga bo`linadi
15
:
13
Usmonaliev M., Karaketov Y. Kriminologiya. -T.: Yangi asr avlodi. 2002. -B.282.
14
Fayzullayev A. Jamiyatda jinoyatchilikning o`sishi ijtimoiy xavfsizlikka taxdid sifatida - T .: Oliy maktab. 2007 y.
-B.46.
15
Abdurasulova Q. Kriminologiya fanidan ma'ruzalar tezisi. - T.: TDYI. 2005.B.15.
21
1)
Dostları ilə paylaş: |
|
|