Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

Qo‘shimcha mahsulot 
- sof mahsulotning zaruriy mahsulotdan 
ortiqcha qismi, ya’ni qo‘shimcha ish vaqtida qo‘shimcha mehnat bi­
lan Yaratilgan mahsulot.
Qo‘shimcha mahsulot massasi 
- yil davomida olingan 
qo ‘ shimcha mahsulotlar yig ‘ indisi.
Qo‘shimcha mahsulot normasi 
- qo‘shimcha mahsulot massa- 
sining zaruriy mahsulotga nisbati.
Ishlab chiqarish funksiyasi 
- ishlab chiqarish omillari bilan uning 
samarasi o'rtasidagi bog‘liqlik.
Umumiy mahsulot 
- jalb qilingan barcha ishlab chiqarish omil- 
laridan foydalanish evaziga olingan mahsulotning mutlaq hajmi.
0 ‘rtacha mahsulot 
- jalb qilingan barcha ishlab chiqarish omil- 
larining bir birligiga to‘g ‘ri keladigan mahsulot hajmi.
So‘nggi qo‘shilgan mahsulot 
- eng so‘nggi qo‘shilgan omil (kapi­
tal yoki ishchi kuchi) evaziga o ‘sgan mahsulot hajmi.
Mehnat unumdorligi 
- ishchi kuchining vaqt birligi mobaynida 
mahsulot yaratish qobiliyati.
80

---

Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar
1. Ishlab chiqarish omillari nimalardan iborat?
2. Ishchi kuchi nima, uning mehnat tushunchasidan nima farqi 
bor?
3. Kapital tushunchasiga ta’rif bering va uning tarkibiga nimalar 
kirishini tushuntirib bering.
4. Ishlab chiqarish jarayonining mazmunini va uning ikki tomo- 
nini tushuntiring.
5. Oddiy va kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning mohiyati 
nimada?
6. Ishlab chiqarishning umumiy va pirovard natijalarini tushuntirib 
bering.
7. Yaratilgan mahsulotning natural va qiymat tarkibi nimalardan 
iborat?
8. Zaruriy va qo‘shimcha mahsulot nima, qo‘shimcha mahsulot 
normasi va massasi formulasini yozib tushuntiring.
9. Qo‘shilgan mehnat, qo‘shilgan kapital va qo‘shilgan mahsulot 
tushunchalarini izohlab bering.
10. So'nggi qo‘shilgan mehnat va kapital unumdorligining pasayib 
borish qonunining mohiyati nima va u hozirgi davrda amal qiladimi?
81

---