Toshkent farmatsevtika instituti ijtimoiy fanlar kafedrasi

2 – mavzu. Jamiyat taraqqiyotining g‘oyaviy asoslari va mafkuraviy tamoyillari (2 soat).

REJA:
1.G‘oya va mafkuralarni turkumlashtirish tamoyillari, ularning yo‘nalishlari.
2.Inson omili to‘g‘risidagi dastlabki g‘oyaviy-siyosiy qarashlar:
3.Milliy istiqlol g‘oyasi konsepsiyasining yaratilishi, uning ijtimoiy- falsafiy asoslari.
TUSHUNCHALAR:
Milliy va umuminsoniy g‘oyalar, g‘oyalarning harakatlantiruvchi motivlari va mexanizmlari, insoniyat xayotidagi dastlabki g‘oyaviy-siyosiy qarashlar, g‘oya va mafkuraga munosabatlar evolyusiyasi, I.Karimov - milliy istiqlol mafkurasi konsepsiyasining yaratilishi.
G‘oya va mafkuralarni turkumlashtirish tamoyillari, ularning yo‘nalishlari.

Milliy mafkura - mamlakatimizda yashayotgan barcha fuqarolarniig mafkurasi, u har bir vatandoshimizning jamiyat, el yurt oldidadgi o‘z burch va mas’uliyatini qay darajada ado etayotgashshgini belgilaydigan ma’naviy mezondir. Fukoro mafkurasining kuchi ularda yashash manfaatinipg nechog‘lik kuchliligidan kelib chiqadi. SHuning uchun hum u to‘g‘ridan to‘g‘ri ijtimoiy adolat, erkinlik, inson huquqlari bilan chambarchas bog‘lapady va ular bilan uyg‘unlik kasb etadi. Fuqaro qanchalik mustaqil fikrlovchi, o‘z taqdirini yurt, xalk takdiri bilai bog‘lovchi, o‘z o‘rni va qadriga ega bo‘lsa milliy mafkura shunga ma’noli, jozibali, ta’sirchap va kuchli, yaratuvchan bo‘ladi.

Milliy mafkuraning tamal toshini qo‘ygan tarixiy shaxs I. Karimovdir. Ma’lumki, u kishi mamlakatimizning"? birinchi rahbari sifatida 1989 yil iyunidan ish boshladilar va mustaqillik tavdirini xal qilishii o‘z qo‘llariga oldilar.Milliy mustaqillik g‘oyasining asosiy tamoyillari o‘sha yillari ishlandi. U kishining rahbarligida 1989 yil 21 oktyabrdamillat ko‘zg‘usi - o‘zbek tiliga davlat maqomi berildi.
Oradap roppa-rosa besh yuz uch kun o‘tgach Respublika Prezidenti (1990 yil 24 mart) lavozimi joriy qilindi. I. Karimov O‘zbekiston Oliy kengashi sessiyasida Prezidept bo‘lib saylaidi. Oradan ko‘p o‘tmay shuyil 20 iyunda u kishi Mustaqillik Deklaratsiyasipi qabul qilishning tashabbuskori bo‘lib chiqdilar. 1991 yil 31 avgustdamamlakatning mustaqilligi e’lon qilindi. Bularning bari milliy mustaqillik g‘oyasining dastlabki tantanalaridan biri edi.Endi hamma gap mustaqillikni ximoya etish, uni mustahkamlashda edi. 1991 yilning oxiri va 1992 yilning boshida ko‘p narsalarda uzilish bo‘lib, juda og‘ir ahvolga tushib. naq ocharchilik ostonasida turar edik. Iqtisodiyotdan tashqari siyosat, ma’navit,ijtimoiy xayot sohalarida ham talay muammolar qalashib etar edi. Mana shu sohalarni tubdan o‘zgartirib, mustaqillik zaminida,o‘z kuch qudratimizga ishongan holda nafaqat osqqa turishimiz, balki, xech kimning etagisiz yurib ketishimiz kerak edi. Minglab dolzarb savollarga zudlik bilan miiglab oqilonalik bilan javoblar topish kerak edi. YUrtboshimiz ana shu savollarga «etti
marta o‘lchab bir kesish» tamoyiliga amal qilgan holda javoblar topdi. Bu javoblar majmuini esa mustaqillikii mustahkamlashmilliy g‘oyasining majmuini tashkil etadi.
1992 yil iyulida bo‘lib o‘tgap O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining XII chaqiriq X sessiyasida Prezidentimiz «Bugungi kunda xalqni yakdil qila oladigan ishlar va g‘oyalar oz emas, ular ichida eng ulug‘i, eng oliyjanobi – O‘zbekiston Respublrkasi mustaqilligii ta’minlashdir. Ana shu maqsad, ana shu g‘oya atrofida birlashsak, aslo xor bo‘lmaymiz, aziz vatandoshlar», deb chaqirdilar. Xa, hamma gap mustaqillikni mustahkamlash, unga yorqin kelajak baxshida etish, uni amalga oshirishning aniq yo‘l va vositalarini ishlab chiqish, xalqni bunga ishontirish va ularni bu ezgu maqsad yo‘lida uyushtirishda edi. Bu murakkab vazifalar yanada o‘ktam fikr, qat’iy echimlar, ilxombaxsh g‘oyalarni talab qilar edi.
YUrtboshimiz mazkur sessiyadagi nutqlarida mamlakat oldida turgan barcha muammolarning echimini o‘zida ifodalashi mumkin bo‘lgan g‘oyani - xalqchil, adolatparvar jamiyatni vujudga keltirish g‘oyasini ilgari surdilar. Bu g‘oya zaminida mamlakat iqtisodiy, siyosiy, ijtimoiy va ma’naviy xastiga bog‘liq bo‘lgan qarashlar tizimini bayon qilib berdilar va bu qarashlarning oddiy gap emasligiga va bularni amalga oshiruvchi kuchlarnipg mamlakatda bor ekapligiga sessiya qatnashchilarini ishontirdilar, hamda Vatan uchun bor kuchu-g‘ayrati bilan ishlaydigan fidoiy kishilarsiz O‘zbekistonning kelajagini tasavvur etib bo‘lmaydi, ular deqoilar orasida ham, ishchilar orasida ham, ziyoliylar orasida ham juda ko‘plab uchraydi. Buiday insonlar biqiriq-chaqiriq kuruq da’vatlar bilan emas, balki haqiqiy bunyodkorlik bilan mashg‘ul. YAngi tarihimiz ijodkorlarini har qancha duo qilsak, ularning nomlarini har qaicha ulug‘lasak arziydi, deb uqtirdilar.