Toshkent «yangiyo‘l poligraf servis»
Yüklə 3,57 Mb. Pdf görüntüsü
|
| GULLIVERNING SAYOHATLARI
Jonatan Svift Gulliver uyg‘onganida hammayoq yop-yorug‘ edi. U chalqanchasiga yotgani uchun oftob uning yuziga tushib turardi. U ko‘zini uqalamoqchi bo‘lgan edi, qo‘llarini ko‘tara olmadi, turib o‘tirmoqchi bo‘lgan edi, qimirlay olmadi. Uning qo‘ltiqlaridan ikkala tizzasi- gacha butun badani chilvirlar bilan chandilgan, qo‘l- oyoqlari ustiga esa chilvirdan qilingan to‘r tarang tortilgan, har bir barmog‘i chilvirlar bilan mahkam bog‘langan edi. Gulliverning uzun va quyuq sochlari ham yerga qoqilgan qoziqchalarga bog‘lab qo‘yilgan va chilvirlar bilan chandib tashlangan edi. Gulliver xuddi to‘rga tushgan baliqqa o‘xshardi. «Hali ham uyquda ekanman», – deb o‘yladi u. Shu choq oyog‘i ustida allanima xuddi sichqon singari pildirab yura boshladi. Hash-pash deguncha bu narsa Gulliverning qorniga chiqib olib, undan ko‘kragida sekin-sekin emaklab yurdi va iyagiga chiqa boshladi. Gulliver «Bu nima ekan?» degandek, ko‘z 196 qirini soldi. Ajabo, bu nima o‘zi? Uning xuddi iyagi oldida kichkinagina odamcha, qo‘l-oyoqli chinakam odamcha turibdi! Boshida yaltiroq qalpog‘i, qo‘lida kamalagi bilan o‘qi, orqasida sadog‘i bor. Lekin bu odamcha bodringdan katta emasdi. Bundaylarning beshtasi Gulliverning kaftiga bemalol joylasha olardi. Birinchi odamcha ketidan yana shunaqa jimit merganchalardan qirqtachasi Gulliverning ustiga chiqib oldi. Gulliver hayronlikdan qichqirib yubordi. Odamchalar hovliqib-oshiqib, tum-taraqay qochishdi. Ular qochib ketayotganlarida qoqilib yiqildilar va o‘rinlaridan turib, o‘zlarini birin-ketin yerga otdilar. Ikki-uch daqiqa hech kim Gulliverga yaqin kelmadi. Faqatgina uning qulog‘iga xuddi chigirtkalarning chirillashiga o‘xshash tovush eshitilib turdi. Lekin odamchalar tezda yana dadillanib, Gulliverning oyoqlariga o‘rmalab chiqa boshladilar. Ulardan eng jasuri esa Gulliverning betiga tirmashib chiqib, uning iyagiga nayza bilan bir turtdi hamda ingichka va aniq ovoz bilan: – Gekina degul! – deb qichqirdi. – Gekina degul! Gekina degul! – degan ingichka tovushlar har tomondan eshitila boshladi. Gulliver ko‘pgina chet tillarni bilardi, lekin bu so‘zlarning ma’nosiga tushunolmadi. 197 Gulliver dastavval elchidan ovqat berib to‘yg‘azishini iltimos qilmoqchi bo‘ldi. Panjasini ko‘tarib, qayta-qayta lablariga tegizdi. Oradan chorak soat ham o‘tmay, yuzlarcha hammol oziq-ovqat solingan savatchalarni narvonlar bilan Gulliver yoniga olib chiqib uyishdi. U qovurilgan beshta ho‘kiz go‘shti, oftobda qoqlangan sakkizta qo‘y, to‘qqizta dudlangan cho‘chqa va ikki yuzdan ortiq g‘oz va jojalarni yedi. Savatchalar birpasda bo‘shab qoldi. Shu paytda odamchalar Gulliver qo‘liga ikki bochka vinoni yumalatib keltirdilar. Bochkalar juda katta bo‘lib, har biri stakandek edi. Hash-pash deguncha Gulliver bir bochkaning, so‘ngra ikkinchisining qopqog‘ini ko‘chirib tashlab, bir- ikki qultum yutish bilan ikkala bochkani ham bo‘shatdi. Odamchalar hayron bo‘lib, barmoqlarini tishladilar. So‘ngra ular Gulliverdan bo‘shagan bochkalarni pastga tashlashini imo-ishoralar bilan so‘radilar. Gulliver ikkala bochkani birdaniga pastga tashladi. Vinodan so‘ng Gulliverni uyqu bosdi. U uyqu aralash yon-veridagi odamchalarning o‘z ustidan u yoq-bu yoqqa chopib yurishlarini, tog‘dan tushgandek, uning ustidan umbaloq oshib tushishlarini, tayoqlar va nayzalar bilan qitiqlashlarini va uning u barmog‘idan bu barmog‘iga sakrashlarini sezib yotardi. Gulliver ularga parvo qilmay yotaverdi va o‘tkir vinoning kayfi bilan tezda uxlab qoldi. Odamchalar xuddi shu paytni kutgan edilar. Ular ulkan mehmonni uxlatish uchun vinoga ataylab uxlatadigan dori qo‘shgan edilar. 1. Gulliver och qolganini odamchalarga qanday tushuntirdi? 2. Odamchalar Gulliverni nimalar bilan ovqatlantirishdi? |