TÖVH D V
M CMU
eyx Heys m
bin Muhamm d C mil Sarh n
Bu kitab insan
yinin m hsulu oldu u üçün x talar n olmas da labüddür.
Kitabda rastla
z s hvl r, irad v t klifl riniz bar
a
dak ünvana
yazma
z xahi olunur. T
kkür edirik.
eqide.tevhid@gmail.com
slam oldu u kimi öyr nm k üçün faydal linkl r:
www.abubakr-mescidi.com
www.islamevi.az
www.feqih.com
Kitab Allah yolunda v qf edilmi dir onun sat , yaxud ticar t
m qs di üçün istifad si
qada and r.
Tövhid
qid
cmu si
4
l-Fatih (kitab açan) sur si
Quran bu sur il ba lad üçün ona “kitab n açar ” ad verilmi dir. Bu
sur Quran n yaz v oxunu t rtibat nda ilk s rada g n sur dir. Amma bu
sur ilk nazil olan sur deyil. Bir r vay gör bu sur M kk
, dig rin
gör is M din
nazil olmu dur. Bu sur “Kitab n açar ”, “Kitab n anas ”,
“Yeddi s na”, “H md sur si”, “Namaz sur si”, “ l-Vaqiy ” v s. adlarla
adland lm
r. Bu sur nin f zil ti bar
bir çox h disl r r vay t
olunmu dur. Bel h disl rin birind Pey mb r (Ona Allah n
salavat v
salam olsun) deyir:
lh mdulill hi rabbil al min – yeddi s na v m
veril n
tliQurand r”.
1 - r-R hman v
r-R him Allah n ad il !
Bismill h Quran
sur rinin vv lind ay olaraq deyil, bir sur ni dig rind n ay ran bir cüml
olaraq i dilmi dir. Bunu h r sur nin vv lind oxumaq
müst
bdir
(b nil ndir). Yaln z Tövb sur sinin vv lind oxumaq
kruhdur
(b nilmir).
Allah
k lm si yaln z Allah t alaya m xsus olub
Ondan ba qas na verilm mi dir. Sözün kökü " lah"-dan götürülmü dür.
Qeyri-mü yy nlik hal nda
(y ni l-ilah deyil, ilah kimi) i dildikd haqq v ya
batil olan h r ilaha amil olunurdu. Amma sonradan bu ad deyildikd ,
yaln z
haqq olan ilah n
rd tutuldu.
hman v R him
Bunlar "r hm t"-d n
düz ldilmi sözl rdir.
r-R hman sözü
r-R him sözünd n daha çox mübali
edilmi dir. r-R hman sözü Allahdan ba qas na aid edilm mi dir.
2 -
md olsun Allaha
md
Allah n b
etdiyi göz llikl
dil il
na etm kdir. H md, yaln z söz il olur. ükr is , söz, q lb v zalarla olur.
ükr nem t müqabilind , h md is , h md olunan n kamilliyin v h mçinin
Onun verdiyi nem tl
gör d ola bil r. H md d , ükür d uca Allaha
xsusdur.
al ml rin R bbin
r-
bb sözü uca Allah n adlar ndan biridir.
Bu ad ba qas na lav il deyil bil r. M
n,
bu ki i evin r bbidir(y ni,
sahibidir). R bb sözü sahib, a a, islah ed n, i ri yoluna qoyan v ibad t
olunan dem kdir.
Al ml r
sözü "al m" sözünün c midir. Bu, Allahdan
ba qa, mövcud olan h r ey amildir. Al m sözü qli olanlara amil olunur.
Bura dörd qism m xluq daxildir: nsanlar, cinl r, m kl r v eytanlar.
Tövhid
qid
cmu si
5
3 -
hman v R him olana.
Uca Allah n al ml rin r bbi olaraq v sf
edilm sind bir qorxu nümayi i oldu u üçün bundan sonra, d rhal
ümidl ndirici
hman v R him
adlar qeyd olunmu dur. Bel likl , uca
Allah Öz sif tl rind Ondan qorxma v Ona r
t b sl
yi
c m etmi
olur. Bu is , m xluq üçün Allah n ita tin d st kdir.
4 - Haqq-Hesab gününün sahibin !
Sahib uca Allah n etdiyi felin
sif tidir. Haqq-Hesab günü uca Allah n b nd rin
ll rinin qar
verdiyi gündür. Qatad deyir: Haqq-Hesab günü uca Allah t
find n
nd rin etdikl ri
ll
gör qar q verdiyi, y ni c zaland rd v ya
mükafat verdiyi gündür.
5 - Biz, yaln z S
ibad t edirik v yaln z S nd n köm k dil yirik!
Biz,
ibad ti v köm k dil
yi yaln z S
yön ldirik. S nd n ba qas na
ibad t etmir, ba qas ndan köm k dil mirik. bad t mütiliyin v ita tin n ali
qam r. bad t k lm si ri t termini olaraq, kamil m
bb t, mütilik,
ita tkarl q v qorxunu özünd c m edir. bad t
k lm sinin köm k sözünd n
önc i dilm si birincinin ikinciy vasit olmas na gör dir. bn Abbas (Allah
ondan v ats ndan raz olsun)
yaln z S nd n köm k dil yirik!
ay si
haqq nda deyir:
"Ey R bbimiz, tövhidi v qorxumuzu ba qas na deyil, yaln z
yön ldirik. ta t v dig r i rimizd ba qas ndan deyil, yaln z S nd n
köm k dil yirik."
6 - Bizi do ru yola yön lt!
Yön ltm k
(Hiday t) iki növdür.
Birincisi:
müv ff qiyy t hiday tidir. Bu növ hiday t, yaln z Allaha m xsusdur. Uca
Allah buyurur:
(Ya R sulum!) übh siz ki, s n, ist diyini do ru yola yön ld
bilm zs n. Amma Allah dil diyini do ru yola salar... l-Q s: 56).
kincisi: yol göst rm v yön ltm hiday tidir. Bu is , pey mb rl
, onlar n
davamç lar olan aliml
v d
tçil
aiddir. Uca Allah buyurur:
...S n düz
yola yön ldirs n.
ura: 52).Haqq nda dan lan ay h r iki növü hat edir.
Çünki xeyir yön ld n v Onun yolunu biz göst
n pey mb rl ri
gönd
n d uca Allahd r. "Do ru yol" sözü il
yriliyi olmayan düz yol
rd tutulur. Sözün ay
ki m nas is slam yoludur.
7 - Nem t verdiyin k sl rin yoluna!
Nem t veril nl r uca Allah n bu
ay sind qeyd olunur:
Allaha v pey mb ita t ed nl r Allah n nem tl r
verdiyi n bil r (pey mb rl r), siddiql r, hidl r v salehl rl bir yerd