Ularning malakasini oshirish hududiy markazi aniq va tabiiy fanlar metodikasi kafedrasi biologiya fanidan amaliy

Topshirdi: Laboratoriya xonasidagi 

jihozlarga mas’ul


Qabul qildi: Maktab direktorining xo‘jalik 

ishlari bo‘yicha director 

o`rinsosari

imzo

F.I.SH

Tops

hirdi:

---

34 
laboratoriya asbob-uskunalari tartibga solinadi, shisha idishlar belgilangan talablar 

asosida yuviladi va quritish moslamasiga joylashtiriladi. SHisha idishlar

qurigandan so‘ng tartib bilan shkaflarga taxlab qo‘yiladi. 
2.10.
O‘qituvchi va laborantdan o‘quv-laboratoriya jihozlari, asbob- 

uskunalari va kimyoviy moddalardan samarali foydalanishda ularning texnik

pasportlari va amaldagi me’yoriy talablarga qat’iy rioya etishlari talab etiladi. 
3.
Biologiya o‘quv-laboratoriya xonalaridagi o‘quv jihozlari va o‘quv-

laboratoriya asbob-uskunalaridan samarali foydalanish va ularni saqlashga qo‘yilgan

talablar:
3.1.

Biologiya faniga taaluqli bo‘lgan o‘quv reja va dasturga muvofiq

mavjud jihozlardan foydalangan holda nazariy va amaliy mashg‘ulotlarni tashkil 
etish;
3.2.

Biologiya o‘quv-laboratoriya xonasiga etkazilgan va mavjud barcha

jihozlardan o‘quv dasturi asosida belgilangan mavzu bo‘yicha amaliy va 
laboratoriya mashg‘ulotlarini jihozlardan optimal foydalanilgan holda tashkil etish
talab etiladi. 
3.3.
O‘quv-laboratoriya xonasini amaliy mashg‘ulot o‘tkazilganda 2-3 

marta havosini almashtirish kerak. Zaharli, uchuvchan moddalar bilan ishlab

bo‘lgandan so‘ng tezlikda idishlar og‘zi tiqinlar bilan zich berkitilishi va parafinlab 
qo‘yilishi lozim.
3.4.

Quruq moddalar solingan idishlar shkaf tokchalariga faqat og‘zi

berkitilgan holda qo‘yiladi. O‘quv-laboratoriya jihozlari - shisha idishlar, asboblar 
shunday joylashtirish kerakki, har bir jihoz o‘quv yili davomida reja asosida
foydalanish muddatini e’tiborga olingan holda saqlanadi. 
3.5.
SHisha va polipropilen idishlar (kolbalar, stakanlar, o‘lchov 

menzurkalari,), katta-kichikligiga, turi hamda ishlatish ketma-ketligi va olib turish,

foydalanish uchun qulay bo‘lgan holda doimiy aniq joyda joylattttirilittti talab 
etiladi.
3.6.

Suyuq, uchuvchan moddalar, konsentrlangan kislotalar va eritmalarni

quruq moddalar bilan bir tokchada saqlat mumkin emas. 

---

35 
3.7. 

O‘quv-laboratoriya xonasida yonuvchan moddalar ko‘p miqdorda

saqlat mumkin emas. 
3.8.
O‘quv-laboratoriya xonasi uchun ajratilgan barelef modellar qutidan 

chiqarilib, quti ustiga va barelef modelning orqa qismiga inventar raqamlari

qo‘yiladi va mashg‘ulotlar vaqtida foydalanilgandan so‘ng tegishli raqamlangan 
qutisida (tik holatda) saqlanadi.
3.9.

Namoyish stoli pastki qismi tokchasida kundalik dars davomida zarur

bo‘ladigan buyumlar (filtr va oddiy qog‘ozlar, qisqichlar, qaychi, va boshqalar) 
tartib bilan joylashtiriladi.
3.10.

Ko‘rgazmali qurollarni saqlashda proeksion ko‘rgazmali slaydlar,

elektron darsliklar va o‘quv qo‘llanmalar, o‘quv-laboratoriya xonasining salqin 
joyida saqlanadi. Yoz vaqtida (ta’tilda) ularni namligi o‘zgarmas holda bir
me’yorda turuvchi metall qutilarda saqlanadi. 
3.11.
Mavjud jihozlardan samarali foydalanish va ularni saqlash holatini 

ta’lim muassasasining pedagogik kengashida o‘quv yilida kamida bir marta

atroflicha muhokama qilish va samarali foydalanish bo‘yicha berilgan takliflarni 
inobatga olish.
3.12.

Mas’uliyatsizlik tufayli xato va kamchiliklarga yo‘l qo‘yib, mebel va

jihozlarining ishlash muddatlarining qisqarishiga, qismlarining ishdan chiqishga 
olib kelgan javobgar shaxslarga nisbatan o‘rnatilgan tartibda ma’muriy va
intizomiy choralar ko‘riladi. 
3.13.
Biologiya xonasidagi o‘qituvchi, laborant va o‘quvchilar stollari, 

stullari, shkaflar va boshqa turdagi jihozlarni qirilishi chizilishi kabi holatlari va

uning tozaligi uchun o‘qituvchi, o‘quvchining ota-onasi, o‘quvchi hamda ta’lim 
muassasining rahbariyati shaxsan javobgar hisoblanadi.
Umumta’lim maktablarining biologiya o‘quv-laboratoriya xonalaridagi 
o‘quv-laboratoriya jihozlaridan samarali va to‘g‘ri foydalanishni tashkil etish
maqsadida Respublika ta’lim markazi va tegishli idoralar mutaxassislari 
tomonidan ishlab chiqilgan metodik qo‘llanmadan foydalanish tavsiya etiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi, Oliy va o‘rta maxsus ta’limi 

---

36 
vazirligi, Madaniyat va sport ishlari vazirligi. Ta’lim muassasalaridagi mebel, 

o‘quv-laboratoriya asbob-uskunalari, kompyuter texnikasi, sport anjomlari va

boshqa inventarlardan samarali foydalanish hamda ularni saqlash to‘g‘risida 
yo‘riqnoma (qo‘llanma), Toshkent, 2010.