Uluslararasi sempozyumu

87

Ajar SALDARBEKOVA 

12-14  Haziran  1995  yılında,  Türkiye  Cumhuriyeti  Cumhurbaşkanı  Sü-

leyman  Demirel’in  Kazakistan  Cumhuriyeti’ne  resmi  ziyareti  düzenlendi. 

Ziyaret sürecinde, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Kazak-Türk Üniversitesi 

kampusunun temeli atıldı, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı›nın temsilciliği 

açıldı. 

1992  yılında  BM  Genel  Kurulu  47’nci  toplantısında  Kazakistan  Devlet 

Başkanı N. Nazarbayev tarafından önerilen Asya’da işbirliği ve Güven Artırı-

cı Önlemler Konferansı (AİGK-CICA) kurulmuştur. Asya’da barış, güvenlik 

ve istikrarın sağlanmasına katkı yapmaya ilişkin çok taraflı bakış açısı oluş-

turmayı hedefleyen bu forumun 24 üyesi bulunmakta, 8 devlet ile 3 uluslara-

rası kuruluş gözlemci sıfatıyla katılım sağlamaktadır. 1992 yılında Kazakistan 

Devlet Başkanı AİGK’nin kurulması konusunda girişimde bulunduğu andan 

beri Türkiye bu sistemin etkin stratejik katılımcısı olmuştur. 8 Haziran 2010 

tarihinde, İstanbul’da AİGK/CI-CA Devlet ve Hükümet Başkanları III. Zirvesi 

düzenlenmiştir. Zirve ilk kez Kazakistan dışında gerçekleştirilmiştir. Söz ko-

nusu zirvede, 2010-2012 Dönem Başkanlığı görevini Kazakistan’dan ilk kez 

Türkiye Cumhuriyeti devralmıştır. Türkiye bu kuruluşun uluslararası düzey-

deki itibarının artması için yoğun çaba sarf etmektedir.

2010 yılında, Kazakistan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na (AGİT) 

Dönem Başkanlığı yaptı. Devlet Başkanı N. Nazarbayev’in girişimiyle Asta-

na’da 1-2 Aralık 2010 tarihinde AGİT Zirvesi düzenlenmiştir. Kazakistan İs-

lam İşbirliği Teşkilatı (ÜT) Dönem Başkanlığını 2011-2012 yıllarında büyük 

bir sorumlulukla yürütmüştür. 

Türkiye Cumhuriyeti yukarıda söz edilen uluslararası etkinliklerde daima 

Kazakistan’ı aktif bir biçimde desteklemekte ve Kazak girişimlerinin gerçek-

leştirilmesine önemli katkı sağlamaktadır.

22-24 Ekim 2009 yılında Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı Nursul-

tan Nazarbayev’in Türkiye Cumhuriyeti’ne resmi ziyareti düzenlendi. Ziyaret 

sürecinde, Türkiye ile Kazakistan arasındaki Stratejik Ortaklık Anlaşması’na 

imza atıldı. İki ülke arasındaki işbirliğinin göstergesi olan bu anlaşmanın en 

önemli 17 maddesini (toplam 22 madde) sunuyoruz :

Madde 1 : Taraflar, aralarındaki ilişkileri, eşitlik, karşılıklı güven, stratejik 

ortaklık ve tam boyutlu işbirliği zemininde geliştireceklerdir.

Madde  2  :Taraflar,  siyaset,  ekonomi,  savunma,  kültür,  bilim  ve  eğitim 

alanlarını  öncelikli  işbirliği  alanları  olarak  belirleyecek,  düzenli  ziyaretlerin 

gerçekleştirilmesi de dahil olmak üzere bütünişbirliği alanlarında danışma me-

kanizmaları geliştireceklerdir. Taraflar, güncel uluslararası konular üzerinde 

---

88

Kazakistan ve Türkiye Cumhuriyetlerinin Siyasi ve Kültürel İşbirliği (1991-2013)  

derinleştirilmiş işbirliği tesis etmek ve ortak çıkar yelpazesini belirlemek için 

ikili siyasi diyalogu ilerleteceklerdir.

Madde 3 : Taraflar, Avrasya bölgesinde ve dünyada barışın, istikrarın ve 

güvenliğin  güçlendirilmesi,  bölge  halklarının  refahının  artırılması  amacıyla 

mevcut ikili, bölgesel ve uluslararası işbirliğini derinleştirecekler ve ihtilaf-

ların  barışçıl  yollarla  çözülmesini  birlikte  destekleyeceklerdir.  Toprak  bü-

tünlüğüne yönelik dış tehditler belirdiği takdirde, Taraflardan birinin talebi 

üzerine danışmalar yapılabilecektir. Taraflar, Birleşmiş Milletler Örgütü’nün 

ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) barışı koruma rolünün 

güçlendirilmesine yardımcı olacak ve bölgesel ihtilafların çözümünü amaç-

layan  mekanizmaların  etkinliğinin  artırılmasına  yönelik  ortak  çalışmalarda 

bulunacaklardır.

Madde 4 : Taraflar, her iki devletin de üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar 

çerçevesinde işbirliği ve temaslarını genişleteceklerdir. Taraflar, Avrasya’da 

güvenlik, istikrar ve işbirliğinin korunmasına dair konularda, AGİT ve As-

ya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı’nın rolünün daha da 

artırılması amacıyla, düzenli toplantılar düzenlenmesine ve ortak yaklaşımlar 

üzerinde çalışılmasına yardımcı olacaklardır.

Madde 5 : Taraflar, uluslararası ve bölgesel kuruluşlara üye olmaları ko-

nusunda birbirine destek verecek, söz konusu kuruluşlara aday gösterilmeleri 

halinde birbirlerine destek sağlayacak, bu kuruluşların faaliyetlerine birlikte 

katkıda bulunmak ve gündemde yer alan konularda ortak tutumlar üzerinde 

çalışmak için danışmalarda bulunacaklardır.

Madde 6 : Taraflar, TürkDili Konuşan Devletlerin daha fazla entegrasyo-

nu için işbirliği yapacaklardır. Taraflar Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği 

Konseyi’nin başarılı çalışmalarda bulunması ve Türk Dili Konuşan Ülkeler 

Parlamenter  Asamblesi  ve  TÜRKSOY’un  çalışmalarının  etkinleştirilmesi 

amacıyla gereken bütün desteği sağlayacaklardır.

Madde 7 : Taraflar, başta Medeniyetler İttifakı ve Dünya Geleneksel Din-

ler ve Liderler Kongresi çerçevesinde olmak üzere, mevcut girişimlere müm-

kün olan tüm desteği verecek, inançlar ve kültürler arasında karşılıklı anlayış, 

saygı ve hoşgörünün geliştirilmesi amacıyla, bölgesel ve uluslararası örgüt-

lerde somut sonuçlara ulaşabilmesini teminen ortak tedbirler alacaklardır.

Madde 8 : Taraflar insan haklan alanındaki uluslararası anlaşmalara ilişkin 

mevzuatın geliştirilmesi ve uygulanması konusunda ikili işbirliğini güçlendi-

receklerdir.

Madde 9 : Taraflar, barış ve uluslararası güvenliğe yönelik ciddi tehdit 

oluşturan kitle imha silahlarının yayılmasının önlenmesi, terörizm, kaçakçı-

lık, yasadışı uyuşturucu ve silah ticareti, yasadışı göç ve insan ticareti de da-

---