Uluslararasi
Yüklə 18,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Anahtar Kelimeler
- Nebî b. Turhan es-Sinobî Mystical Thinkink towards the Thought Abstract
International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 28 NEBÎ B. TURHAN ES-SİNOBÎ’NİN TASAVVUFÎ DÜŞÜNCEYE YÖNELTTİĞİ TENKİTLER Birol YILDIRIM * Mustafa Sami GÜLEL ** Öz Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde medrese-tekke müesseseleri arasında ciddi bir denge ku- rulmuş, tekke çevreleriyle medrese çevrelerinin yakınlaşması sağlanmıştır. Muhyiddin Arabî’nin Ekberiyye mektebinin önemli bir temsilcisi olan Davud-i Kayserî 1331'de İznik’te kurulan ilk medresenin başına, aynı düşünce ekolünden Molla Fenarî ise ilk defa tesis edilen şeyhü¬lislamlık makamına getirilmiştir. Bu sayede tasavvufî düşünce Osmanlı medrese sistemine ve ilmiye sını- fına nüfuz etmiş, mutasavvıf alim tipi yaygınlaşmıştır. Medrese eğitimini ikmal ettikten sonra tekke eğitimine de vakıf olan mutasvvıf alimlerin eserleri kelam, fıkıh ve tasavvufu mezcederek meseleleri küllî bir bakış açısıyla zahir ve batın perspektifinden ele almışlardır. Fakat bu denge zamanla bozulmuş ve tarikat mensuplarıyla devlet adamları ve medrese çevreleri arasında gergin- likler yaşanmıştır. Bu gerginliğin odak noktasında İbnü’I-Arabî’nin dile getirdiği bazı görüşler ile cehrî zikir, sema, devran gibi hususlar yer almıştır. Şeyhülislam İbn Kemal gibi bazı alimler İb- nü'l-Arabî lehinde fetvalar verirken, XVI. Yüzyılda yaşamış olan Sinoplu Abdülbarî b. Turhan, İbrahim b. Muhammed Halebî, Şeyhülislam Çivizade Muhyiddin Mehmed Efendi gibi alimler ise İbnü'l-Arabî'nin görüşlerine karşı çıkmaya devam etmişlerdir. XVll. yüzyılda ortaya çıkarak Os- manlı ilmiye sınıfına otuz yıl damgasını vuran Kadızadeliler ise tasavvufî düşünceye muhalefeti devam ettirmişlerdir. Biz bu çalışmamızda Osmanlı Dönemi’nin önemli bir tasavvuf muhalifi olan Nebî b. Turhan es-Sinobî’yi (ö. 936/1530) ele alçağız. “Hayâtü’l Kulûb”ve “Risale fi Vah- detü'l-Vücud” adlı eserlerinde Muhyiddin İbnü’l-Arabî Hazretleri’nin şahsıyla özdeşleşmiş olan vahdet-i vücûd/tevhîd-i vücûdî anlayışı başta olmak üzere tasavvuf ekolüne tekfire varan aşırılıkta yönelttiği ağır eleştirileri değerlendireceğiz. Onun şahsında Osmanlı döneminde etkili olup günü- müze kadar tesirini sürdüren “dinde tasfiyecilik/puritanizm” akımını ele alacağız. Böylelikle Si- noplu bir âlimin fikir ve düşünce dünyasını ve geçmişten günümüze entelektüel düzeyde önemli bir çatışma alanı olan zâhir-bâtın meselesini objektif bir şekilde nazara vermeye çalışacağız. Anahtar Kelimeler: Nebî b. Turhan, İbnü’l-Arabî, Vahdet-i vücûd. * Dr. Öğr. Üyesi, Kastamonu Üniversitesi, birolyildirim97@hotmail.com ** Yüksek Lisans öğrencisi, dervis.sami.42@gmail.com Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 29 Nebî b. Turhan es-Sinobî Mystical Thinkink towards the Thought Abstract During the foundation period of the Ottoman State a serious balance was established between the madrasa and tekke establishments and the proximity of the tekke and medrese establishments was ensured. Davud-i Kayseri, an important representative of Muhyiddin Arabi's Ekberiyye mektebin, was introduced to the first medalist in Iznik in 1331, and Molla Fenari, the same school of thought, was brought to the shahlism authority, which was established for the first time. Sufi thought pen- etrated into the Ottoman madrasa system and the class of theology, and the type of scholarship became widespread. After finishing the madrasah education, the works of the scholars, who are also knowledgeable in the tekke education, have handled kalam, fıhıkh and tasawvufu from the perspective of bounty and waters with a comprehensive viewpoint. But this balance has deterio- rated over time and tensions have been experienced between members of the sect and the states- men and the madrasa. Some of the ideas expressed by Ibn al-Arabi in the focus of this tension include cehdi zikir, sema, devran. Some scholars such as Shaykh al-Islam Ibn Kemal gave fetches in favor of Ibn al-Arabi, XVI. The Sino-centric Abdulbarî b. Turhan, Abraham b. Muhammad Halebi, Sheikhulislam Civizade Muhyiddin Mehmed Efendi, scholars continued to oppose the views of Ibn al-Arabi. XVII. The Kadızadelis, which emerged in the 20th century and stamped the Ottoman scholarly class for thirty years, continued opposition to the Sufi Thought. In this study, we will see that the Ottoman period was an important mystic opponent, Nebî b. We have dealt with Turhan es-Sinobî. In his works titled "Hayâtü'l Kulûb" and "Risale fi Vahdetü'l- Vucud", Muhyiddin Ibn al-Arabi, who is identified with the personality of his personality, espe- cially the sense of wahdat-i vücûd / tevhîd-i wujûdî we will evaluate the criticism. We will deal with the "flow of puritanism" in his persona, which was effective in the Ottoman period and sus- tained as much as the day-to-day effect. In this way, we will try to objectively present the world of ideas and ideas of a Sinopian scholar and the seemingly inevitable field of conflict, which is an important area of conflict in the past, on a day-to-day intellectual level. Keywords: Nebî b. Turhan, Ibn al-Arabi, Vahdat-i wujûd. Yüklə 18,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|