Uluslararasi

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
84 
 
 
 
SİNOP’TA ÇANTI TEKNİĞİNDE İNŞA EDİLMİŞ CAMİLER 
 
Eyüp NEFES 
*
 
 
Öz 
Karadeniz Bölgesi kıyı şeridinde önemli sayılabilecek bir ahşap cami geleneği fark edilmektedir. 
Denize paralel uzanan sıra dağların üzerindeki büyük ormanların bölgedeki ahşap camii gelene-
ğinin oluşmasına katkı sağladığı söylenebilir. Karadeniz Bölgesindeki ahşap mimari konusunda 
çalışan ilk araştırmacılardan biri olan Ekrem Hakkı Ayverdi, Batı Karadeniz bölgesindeki ahşap 
camileri candı (çantı) camiler başlığıyla ele almış ve hemen hiçbir literatürde yer verilmeyen fakat 
oldukça  kıymetli  birer  kültür  mirası  olan  ve  çeşitli  nedenlerle  sürekli  yok  edilen  bu  camilerin 
araştırılarak sanat değerlerinin ortaya çıkarılması gerektiğini ifade etmiştir. Çantı, yontulmamış 
ya da kereste haline getirilmiş uzun ahşap perdelerin geçmeler aracılığıyla birbiri üstüne oturtul-
ması (yığma olarak) tekniğiyle oluşturulan bir yapım tekniğidir. Bu yapım tekniğinde genellikle 
köşelere gelen uçlar oyulur ve bu suretle ahşap perdeler birbirine geçmelerle köşelerde bağlanır. 
Ormanlık alanın bol olduğu Türkiye’de dâhil hemen her ülkede görülen bu yapım tekniği ülke-
mizde daha çok Karadeniz bölgesindeki yapılarda görülür. Araştırmamıza konu Sinop ve ilçele-
rinde çantı tekniğinde inşa edilmiş 23 ahşap cami tespit ettik. Söz konusu camiler şunlardır: Mer-
kez Şamlıoğlu Köyü Camii; Ayancık Avdullu Köyü Camii, Babaköy Camii, Belpınar Köyü Ca-
mii, Tepecik Köyü Camii, Dedeağaç Köyü Camii, Akören Köyü Camii, Kurtköy Büyükçakır Ma-
hallesi Camii, Kurtköy Merkez Camii; Boyabat Doğrul Köyü Camii, Killik Köyü Camii, Dereçatı 
Köyü Camii, Dereçatı Pazaryeri Camii; Dikmen Karakoyun Köyü Sarıyer Mahallesi Camii, İç-
mesuyu  Mahallesi  Camii;  Durağan  Köseli  Köyü  Camii,  Ortaköy  Köyü  Camii,  Alpuğan  Köyü 
Tekir Yaylası Camii, Gerze Pirahmet Köyü Camii ile Saraydüzü Çalpınar Köyü Camii. Bildiri-
mizde bu camilerle ilgili bilgiler verilecek ve çantı camiler arasındaki yerleri izah edilmeye çalı-
şılacaktır.  
Anahtar Kelimeler: Sinop, Ahşap, Çantı camiler.
 
 
 
                                                             
*
   Doç. Dr., Ondokuz Mayıs Üniversitesi, [e-mail] 
 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
85 
 
 
 
The Mosques Built with Canti Teacnique in Sinop 
 
 
Abstract 
There is a tradition of wooden mosque construction which can be considered as important in the 
coastal area of the Black Sea Region. It can be said that the large forests on the mountains that 
run  parallel  to  the  sea  contributed  to  the  formation  of  the  wooden  mosque  tradition.  Ekrem 
Mehmet Ayverdi, who is one of the first researchers on wooden mosques in the Black Sea Region 
underestimated the wooden  mosques in the Western Black Sea region under the heading of the 
candi mosques and he stated that these artifacts, which are not mentioned in almost any literature 
but which are very precious cultural heritage and which are constantly destroyed for various rea-
sons, should be investigated and artistic values should be revealed. Canti is a construction tech-
nique that is made by putting long wooden curtains that are not chipped or made into lumber onto 
each other through passages. In this construction technique, the  ends which are usually corners 
are carved and the wooden curtains are connected at the corners by interlocking. This construction 
technique, which is seen in almost every country where the forest area is abundant, is mostly seen 
in the structures in the Black Sea region in our country. We have identified 23 wooden mosques 
built on canti technology in Sinop and its districts. These mosques are: Center Şamlıoğlu Village 
Mosque; Ayancık Avdullu Village Mosque, Babaköy Mosque, Belpınar Village Mosque, Tepecik 
Village Mosque, Dedeağaç Village Mosque, Akören Village Mosque, Kurtköy Büyükçakır Dist-
rict Mosque, Kurtköy Center Mosque; Boyabat Doğrul Village Mosque, Killik Village Mosque, 
Dereçatı Village Mosque, Dereçatı Pazaryeri Mosque; Dikmen Karakoyun Village Sarıyer Dist-
rict  Mosque,  İçmesuyu  District  Mosque;  Durağan  Köseli  Village  Mosque,  Ortaköy  Village 
Mosque, Alpuğan Village Tekir Plateau Mosque, Gerze Pirahmet Village Mosque and Saraydüzü 
Çalpınar Village Mosque. In this paper we will give information about these mosques and try to 
explain the places between canti mosques. 
Keywords: Sinop, Wooden, Candi Mosques. 
 
 
 
 
 
 

---

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
86 
 
 
 
SİNOP PERVANEOĞULLARI BEYLİĞİ DÖNEMİ SÛFÎLERİNDEN  
MÜEYYİDÜDDİN EL-CENDÎ’NİN (691/1292) ÖRNEK İNSAN ANLAYIŞI 
 
İsa AKALIN 

 
 
Öz 
Türk – İslâm düşünce tarihinde örnek insan ve güzel ahlâk anlayışı, Kur’ân-ı Kerîm âyetleri ve 
Hz. Peygamber’in (sav)  hadîsleri çerçevesinde  ortaya konmuştur. Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Pey-
gamber’in örnek insan oluşu ve güzel ahlâkı “üsve-i hasene” “en güzel bir örnek” olarak betim-
lenmekte;  Hz. Peygamber’in  “ben  güzel  ahlâkı  tamamlamak  için  gönderildim”  hadîsi  de  bunu 
vurgulamaktadır. Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin (638/1240) ve Sadreddin Konevî’nin (673/1274) 
önderliğini yaptıkları ve tasavvuf tarihinde Ekberîlik olarak adlandırılan meşrebin önemi bir diğer 
ismi, aynı zamanda Fusûsu’l-Hikem’in ilk şârihi olan, Ebû Abdillâh Müeyyidüddîn b. Mahmûd 
b. Sâid el-Cendî’dir (691/1292). Türkistan’ın Cend şehrinde doğan el-Cendî, seyru sülûkünü Sad-
reddin Konevî’nin yanında tamamladıktan sonra Bağdat’a, ardından Pervâneoğulları’nın hâkimi-
yeti altında bulunan Sinop’a gelmiş ve Nefhatü’r-rûh, adlı eserini burada Farsça olarak kaleme 
almıştır. Müeyyidüddîn el-Cendî’nin, Hz. Peygamber’in (sav) Sünnet’ine / hadîslerine bakış açı-
sını Nefhatü’r-Rûh adlı eserinde açıkça görmek mümkündür. el-Cendî, Nefhatü’r-Rûh’ta konuları 
âyet ve hadîslerle izah etmiştir. el-Cendî, istişhâd için kullandığı hadîsleri senedsiz olarak ve kay-
naklarına işaret etmeksizin vermektedir. el-Cendî, Nefhatü’r-Rûh’ta tasavvufun temel meselele-
rinin ardından iyi ve kötü davranışlar, iyi ve kötü ahlâkî özellikler, kalp dil ve diğer vücut organ-
larının görevlerini, insanın olgunlaşma sürecini ele almış ve özlü nasihat ve tavsiyelerde bulun-
muştur. 
Anahtar Kelimeler:
 
el-Cendî,
 
Nefhatü’r-Rûh,
 
Sinop,
 
Pervâneoğulları, Örnek insan,
 
Güzel ahlâk. 
 
 
 
 
 
 
 
                                                             

   Dr. Öğr. Üyesi, Akdeniz Üniversitesi, [e-mail] 

---