Uluslararasi

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
82 
 
 
 
CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA  
SİNOP’TA İDARΠSINIR DEĞİŞİKLİKLERİ VE DEVLET - MİLLET İLİŞKİSİ 
 
Cevdet YILMAZ 
* 
 
Öz 
Gerek Osmanlı İmparatorluğu gerekse onun devamı olan Türkiye Cumhuriyeti yönetim sistemi 
içinde yer alan vilayet, sancak, kaza ve nahiyelerin merkezleri ile bunların idari sınırları zamana 
ve  şartlara  göre  sık  sık  değiştirilmiştir.  Bunda;  kazanılan  zaferler,  kaybedilen  topraklar,  fizikî 
şartlar, sosyo-ekonomik yapı, ulaşım ve güvenlik sorunları gibi faktörler önemli rol oynasa da bu 
değişikliklerin bir kısmı bizzat halkın şikâyet ve talepleri sonucu gerçekleşmiştir. Bilindiği gibi 
halkın  üst  makamlara  hitaben  talep  ve  şikâyetlerini  dile  getirdikleri  dilekçelerin  (arzuhallerin) 
yerel veya merkezî yönetim nezdinde kabul görüp görmemesi, bunların gereğinin yerine getirilip 
getirilmemesi devlet-millet ilişkisinin sağlamlığı ya da zayıflığını gösteren çok önemli belgeler-
dir. Araştırmada Başbakanlık Cumhuriyet Arşivinden elde edilen belgeler ışığında Sinop’un idarî 
coğrafyasında gerçekleştirilen bazı değişikliklerin halkın beklenti ve taleplerine uygun olarak na-
sıl çözümlendiği konusu üzerinde durulmuştur. Örnek alan olarak seçilen Sinop’un Ayancık ve 
Türkeli ilçeleri arasında Osmanlı’nın son dönemlerinde ortaya çıkan rekabet sonucu kaza merkezi 
sık sık yer değiştirmiş, sonunda Ayancık’ın kaza merkezi olmasının ardından bu kez de Helâldı 
ile Yarna (Türkeli’nin eski adı) arasında nahiye merkezinin neresi olacağı konusunda zıtlaşmalar 
yaşanmıştır. Kastamonu’nun Çatalzeytin ilçesinin kurulmasıyla da bu kez kazalar arasında köyler 
paylaşılmış,  bağlandığı  kaza  merkezini  beğenmeyen  köylüler  de  yine  arzuhaller  yazarak  An-
kara’dan mağduriyetlerinin giderilmesini istemişlerdir. Bu çekişmeler halkın dilekçeleri ile en üst 
yönetime kadar ulaştırılmış, ileri sürülen talepler gerekçelendirilerek çözüm istenmiştir. Cumhu-
riyetin daha ilk yıllarında Mustafa Kemal Atatürk ve sonrasında İsmet İnönü imzası ile bu talep-
lere cevap verilmesi ve talep edilen değişikliklerin yerine getirilmesi yeni Türkiye Cumhuriyeti 
devletinin duyarlılığını ve Osmanlıdan Cumhuriyete geçtikten sonra da devlet geleneğinin halâ 
ne kadar güçlü bir şekilde devam ettiğini göstermesi bakımından önemlidir. Araştırmada, belge-
lere dayalı olarak verilen örnekler üzerinden vatandaşların devlete bağlılıklarının temelinde yatan 
bu hususa dikkat çekilmiş, devlet – millet ilişkisinin dilekçe hakkı üzerinden ne kadar güçlü bir 
şekilde kurulduğu ortaya konulmuştur. 
Anahtar Kelimeler: Sinop, İdari coğrafya, Dilekçe hakkı, Devlet-millet ilişkisi. 
                                                             
*
   Prof. Dr., Ondokuz Mayıs Üniversitesi, [e-mail] 
 
 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
83 
 
 
 
Administrative Limit Changes in Sinop  
in the first Years of the Republic and State - Nation Relationship 
 
Abstract 
Both the  Ottoman Empire as well as its successor, the province  within the Republic of Turkey 
management system, banners, township of accidents and their administrative centers, according 
to the time limits and conditions are changed frequently. As about this; Although the factors such 
as the victories won, lost lands, physical conditions, socio-economic structure, transportation and 
security  problems  play  an  important  role,  some  of  these  changes  have  been  the  result  of  com-
plaints  and  demands  of  the  people  themselves.  As  it  is  known,  whether  the  petitions  (wishes) 
expressed by the public to the top authorities to  express their complaints and complaints in the 
presence of local or central government, and whether they are fulfilled are very important docu-
ments that show the strength or weakness of the state-nation relation. In the light of the documents 
obtained from the Republican Archives of the Republic of Turkey, some changes in the adminis-
trative geography of Sinop  were analyzed in accordance with the  expectations and  demands of 
the public. Among the Ayancık and Turkeli districts of Sinop, which was chosen as a sample area, 
the competition center, which emerged in the recent periods of the Ottoman Empire, frequently 
changed its location. At the end, after Ayancık became the center of the district this time, there 
were some confrontations between Helaldı and Yarna (the old name of Türkeli). With the estab-
lishment of the Çatalzeytin district of Kastamonu, the villagers were also exchanged between the 
districts this time, and the villagers who did not like the accident center also demanded that the 
victimization of Ankara be resolved by writing an appeal. These controversies were delivered to 
the highest level with the petitions of the public, and the demands were justified, and a solution 
was requested. In the first years of the Republic, Mustafa Kemal Atatürk and after it is important 
because it indicates that Ismet Inonu signature with an answer to these demands and claimed the 
fulfillment of the changes in the new Republic of Turkey of sensitivity and after the Republic of 
the Ottoman state tradition of still how vigorously continued. In this study, this issue which is the 
basis of the loyalty of the citizens to the state has been pointed out. It has been demonstrated how 
strong the state - nation relation was established through the right of petition. 
Keywords: Sinop, Administrative geography, Right of petition, State-nation relation. 
 
 
 

---